Χωρίς τον Προσωπικό Αριθμό οι νέες ταυτότητες που εκδίδονται
Από τον 2020 που θεσμοθετήθηκε ο Προσωπικός Αριθμός (ΠΑ) έχει χυθεί αρκετό μελάνι. Τέσσερα χρόνια μετά ωστόσο ο αριθμός αυτός αποτελεί «άπιαστο όραμα» και μάλιστα οι νέες ταυτότητες τυπώνονται χωρίς αυτόν. Σχεδόν 800.000 νέες ταυτότητες έχουν εκδοθεί χωρίς την αναγραφή του προσωπικού αριθμού.
Το χειρότερο είναι ότι η γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) κρύβει μια πιθανή «νάρκη» την οποία έβαλε -πιθανώς από αστοχία- το ίδιο το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η νάρκη έχει να κάνει με το γεγονός ότι το υπουργείο όταν ζήτησε τη σχετική γνωμοδότηση, το ερώτημα που έθεσε είναι «αν μπορεί να εκδοθεί ο ΠΑ» και όχι το «αν μπορεί να εκδοθεί και να τυπωθεί σε δημόσια έγραφα».
Αυτό επισημαίνεται στη γνωμοδότηση 1/2024 02.02.2024 της ΑΠΔΠΧ η οποία στο σημείο 4 αναφέρει χαρακτηριστικά: «Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι έως το στάδιο έκδοσης της γνωμοδότησης και μετά από ερωτήματα της Αρχής, αναφέρθηκε ότι δεν υφίσταται πρόβλεψη σχετικά με δημόσιο έγγραφο στο οποίο θα αναγράφεται ο ΠΑ (όπως δελτίο αστυνομικής ταυτότητας ή άλλο). Αντίστοιχη πρόβλεψη δεν υπάρχει ούτε στο σχέδιο ΠΔ αλλά ούτε και στο Νόμο. Η Αρχή επισημαίνει ότι γνωμοδοτεί για το ΠΔ και αξιολογεί ως επαρκές το επίπεδο προστασίας της χρήσης του ΠΑ ως δεδομένου προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της παραπάνω αναφερόμενης επεξεργασίας (τήρηση της αρχής της ελαχιστοποίησης), με την παραδοχή ότι δεν αναγράφεται σε κάποιο δημόσιο έγγραφο».
Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση και το υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης ζήτησαν την γνωμοδότηση της ΑΠΔΠΧ για την έκδοση του Προσωπικού Αριθμού, αλλά όχι το ενδεχόμενο αναγραφής του σε κάποιο δημόσιο έγγραφο το οποίο κατά την Ανεξάρτητη Αρχή είναι άλλης τάξης θέμα. Είναι άγνωστο γιατί συνέβη αυτό με δεδομένο ότι η κεντρική ιδέα ήταν εξαρχής ότι έρχεται ένας νέος αριθμός για τις Ελληνικές Ταυτότητες, μοναδικός και ισχύος εφ’ όρου ζωής.
Βεβαίως μια γνωμοδότηση μιας Ανεξάρτητης Αρχής δεν είναι απαραίτητο η κεντρική κυβέρνηση να την λάβει υπ’ όψιν της. Ωστόσο η κυβέρνηση θα πρέπει να σταθμίσει το ενδεχόμενο να υπάρξουν νομικές προσφυγές από διάφορες οργανώσεις και φυσικά πρόσωπα που στον ενιαίο ΠΑ βλέπουν άλλα πράγματα, όπως π.χ. του «χάραγμα του θηρίου» και όχι την προσπάθεια του Ελληνικού κράτους να ενισχύσει την ταυτοπροσωπία και την καλύτερη οργάνωσή του.
Όπως και να έχει η κατάσταση, η πολιτεία έχει αργήσει πολύ στην υλοποίηση της υπόσχεσής της. Ο αρμόδιος υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου έχει υποσχεθεί σε διάφορες χρονικές περιπτώσεις ότι εντός των επομένων δύο μηνών ξεκινά η έκδοση του ΠΑ. Τελευταία φορά που έγινε η δήλωση αυτή είναι περίπου ένα μήνα πριν, αλλά το ίδιο έχει υποσχεθεί και τον περασμένο Δεκέμβριο, αλλά και τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Ο ΠΑ προβλέπεται από το ν. 4727/2020. «Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης και ύστερα από γνωμοδότηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, καθορίζονται τα μέτρα, οι εγγυήσεις και οι μηχανισμοί ασφαλείας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των κινδύνων για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των φυσικών προσώπων, η διαδικασία χορήγησης του Προσωπικού Αριθμού…», αναφέρεται στην παρ. 6 του άρθρου 107 του νόμου, όπου προβλέπεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ), που θα προβλέπει τους όρους έκδοσης του ΠΑ.
Ωστόσο ο νόμος δεν αναφέρεται -όπως επισημαίνει και η ΑΠΔΠΧ- σε αναγραφή του ΠΑ σε δημόσια έγγραφα. Ο αριθμός αυτός, θεωρητικά με όσα έχουν διαμειφθεί μέχρι σήμερα θα πρέπει ν’ αναγραφεί στην πίσω και κάτω δεξιά πλευρά των νέων ταυτοτήτων, η οποία παραμένει σήμερα κενή για το σκοπό αυτό.
Ένα δεύτερο ζήτημα που προκύπτει είναι τι θα γίνει με τις ήδη εκδοθείσες αστυνομικές ταυτότητες, ο αριθμός των οποίων είναι σημαντικός και ανεβαίνει συνεχώς. Ήδη έχουν εκδοθεί 800.000 ταυτότητες και μέρα με τη μέρα ο αριθμός τους αυξάνει με στόχο να φτάσει στα 8 εκατομμύρια έως τα μέσα του 2026. Αυτό έχουμε υποσχεθεί στους Αμερικανούς οι οποίοι έχουν απειλήσει με άρση του Visa Waiver που έχουν δώσει στη χώρα μας.
Με άλλα λόγια, αν δεν ολοκληρωθεί η έκδοση των νέων ταυτοτήτων, δεν θα είναι δυνατή η έκδοση Visa για τις HΠΑ (και πιθανώς και άλλες χώρες που θ’ ακολουθήσουν το παράδειγμα των Αμερικανών) σε κατοίκους της χώρας μας.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι κάτοχοί των νέων ταυτοτήτων θα χρειαστεί να τις αλλάξουν με την έκδοση του ΠΑ καθώς θ’ απαιτηθεί η αναγραφή του πάνω σε αυτές. Κάτι τέτοιο ωστόσο δημιουργεί πρόβλημα logistics στην ΕΛ.ΑΣ. η οποία έχει παραγγείλει μέσω ανάθεσης, από την εποχή που ήταν υπουργός Προστασίας του Πολίτη ο Τάκης Θεοδωρικάκος, περιορισμένο αριθμό δελτίων ταυτοτήτων.
