Τo ολοένα αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο για την εργασία, η αύξηση των κατώτατων μισθών αλλά και η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, πιέζουν τα κόστη και αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, σύμφωνα με τους επιχειρηματίες, που αναζητούν λύσεις στη ρομποτική, την τεχνητή νοημοσύνη και τη μηχανική μάθηση.

 

 

Οι νέες τεχνολογίες αυτοματισμού λειτουργιών ενσωματώνονται με γοργούς ρυθμούς στις επιχειρήσεις και τα ρομπότ που πρωτοεμφανίστηκαν στη βιομηχανία τη δεκαετία του ’60, διεισδύουν πλέον σε όλους τους κλάδους, με ενδεικτικές τις εξελίξεις στον χώρο εστίασης & φιλοξενίας. Καθώς επιταχύνεται ο μετασχηματισμός του συγκεκριμένου κλάδου παγκοσμίως, οι άνθρωποι συνεχίζουν να προγραμματίζουν και να παρακολουθούν τα ρομπότ, από την κουζίνα μέχρι το service, ώστε οι υπηρεσίες που αυτοματοποιούνται να λειτουργούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές. Ωστόσο, σε ορισμένες επιχειρήσεις τα ρομπότ τείνουν να καλύψουν τα περισσότερα καθήκοντα που εκτελούν άνθρωποι.

 

 

Ρομπότ σερβίρουν τραπέζια, καθαρίζουν, μαγειρεύουν και κάνουν delivery αλλά δεν μπορούν προς το παρόν να εξυπηρετήσουν τις εξειδικευμένες ανάγκες των πελατών. Εδώ και πάνω από έναν χρόνο η McDonald‘s λάνσαρε το πρώτο πλήρως αυτοματοποιημένο εστιατόριο στο Τέξας και βελτιώνει το μοντέλο, καθώς παρά τις εντυπωσιακές ρομποτικές μηχανές που παρασκεύαζαν τα Big Mac, τηγάνιζαν τις πατάτες και τοποθετούσαν τις παραγγελίες σε ταινίες μεταφοράς για να προσφερθούν στους πελάτες οι κάμερες του TikTok κατέγραψαν και λάθη, όπως στην αναλογία των υλικών, στο γύρισμα των burger, στην προσθήκη περισσότερων ειδών στην παραγγελία κ.α.. Σημειώνεται ότι σήμερα πολλές αλυσίδες εστίασης αλλά και “κουζίνες φαντάσματα” (dark kitchens), κυρίως στις ΗΠΑ, αξιοποιούν ρομπότ από το σερβίρισμα μέχρι το πλύσιμο πιάτων και την προετοιμασία του φαγητού, ενώ δοκιμάζουν τεχνολογίες που θα επιφέρουν καταλυτικές αλλαγές στη βιομηχανία γρήγορου φαγητού μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

 

Ραγδαίες είναι οι αλλαγές και στην Ευρώπη τόσο με την ανάπτυξη της βιομηχανίας ρομποτικής, με ηγέτιδα δύναμη τη Γερμανία, όσο και με τις καινοτομίες που υιοθετούν τα αμερικανικά σήματα. Η KFC, για παράδειγμα, πέρα από τις τεχνολογίες που ενσωματώνει στα καταστήματά της, πέρυσι λάνσαρε και αυτόνομη παράδοση σε συνεργασία με την Clevon στην Εσθονία, ενώ στην Ελλάδα, πέρα από τους αυτοματισμούς στα συστήματα παραγγελιών, αυτόνομης πληρωμής και παραλαβής παραγγελιών, έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία 3-4 χρόνια και τα πρώτα ρομπότ.

 

 

Η Μπέλα, ο Τεν Τεν, η Τζούλη είναι βοηθοί σερβιτόροι σε εστιατόρια σε διάφορα σημεία της επικράτειας, όπως και το ρομπότ του Κυρ Αρίστου στο γνωστό κεμπαπτζίδικο του Παλαιού Φαλήρου. Πρόκειται για μηχανές που έχουν κατασκευαστεί στα πρότυπα της Penny, από τις πρώτες σερβιτόρες-ρομπότ, που αναπτύχθηκε πριν από 6 χρόνια περίπου από τον John Ha, μηχανικό της Google, ο οποίος επένδυσε στο αγαπημένο του εστιατόριο όταν ο ιδιοκτήτης αποφάσισε να το κλείσει. Η Penny αναπαράχθηκε για να εξυπηρετήσει και άλλα εστιατόρια της περιοχής που αντιμετώπιζαν προβλήματα με τα κόστη αλλά και με υπαλλήλους που έμεναν λίγο διάστημα και αποχωρούσαν, αναζητώντας καλύτερες προοπτικές καριέρας.

 

 

Τα ρομπότ σερβιτόροι δεν πάνε για τσιγάρο, δεν κάνουν διάλειμμα και είναι πάντα πρόθυμα να καλωσορίσουν τους πελάτες με τον τρόπο τους. Είναι μηχανές που χρησιμοποιούν αισθητήρες για να χαρτογραφούν το περιβάλλον και να πλοηγούνται ανάμεσα στους στενούς διαδρόμους μεταξύ των τραπεζιών. Πρακτικά, επιτρέπουν στους ανθρώπους, συναδέλφους τους, να εστιάσουν σε υψηλότερο επίπεδο υπηρεσιών, ενώ τους καλύπτουν όταν λείπουν λόγω ασθένειας.

 

 

Το κόστος επένδυσης σε ρομπότ στην εστίαση

Τα ρομπότ βοηθοί σερβιτόρου είναι μια πρακτική που κερδίζει έδαφος στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα, ειδικά σε περιοχές με μεγάλη ζήτηση αλλά χαμηλή προσφορά εργασίας σε εστιατόρια και χώρους φιλοξενίας. Μπορούν να μεταφέρουν φαγητό από την κουζίνα στα τραπέζια, επιταχύνοντας την εξυπηρέτηση και μειώνοντας τον φόρτο εργασίας των σερβιτόρων με τα πήγαινε-έλα με τους δίσκους. Δεν χρειάζονται εκπαίδευση και μπορούν να εργάζονται με συνέπεια χωρίς ρεπό, μειώνοντας το κόστος που σχετίζεται με την πρόσληψη και την εκπαίδευση νέου προσωπικού.

 

Ας σημειωθεί ότι οι αποδοχές του σερβιτόρου ταβέρνας-εστιατορίου, βάσει κατώτατου ημερομισθίου μετά βίας ξεπερνά τα 1.000 ευρώ, για έγγαμο, χωρίς προϋπηρεσία, κάτοχο πτυχίου ταχύρρυθμης τουριστικής σχολής. Η αμοιβή ορίζεται από το κατώτατο ημερομίσθιο προσαυξημένο με τα επιδόματα γάμου (10%) και ταχύρρυθμης τουριστικής σχολής (6%), ήτοι με 40,41 ευρώ. Πρακτικά, εργάζεται 26 ημέρες τον μήνα, με μηνιαίες αποδοχές 1.050,66 ευρώ. Για να αντιληφθούμε το κόστος του επιχειρηματία σημειώνουμε ότι ένα ρομπότ-βοηθός σερβιτόρου στοιχίζει γύρω στα 10-15 χιλ. ευρώ από εξειδικευμένες εταιρείες που αντιπροσωπεύουν τέτοιες συσκευές στην Ελλάδα ή αλυσίδες του λιανεμπορίου με είδη τεχνολογίας, ενώ ο πελάτης επιβαρύνεται με κάποιο επιπλέον κόστος συντήρησης.

 

Αυτοματοποίηση και άλλων καθηκόντων

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες καθώς αυτοματοποιούνται και άλλα καθήκοντα πέραν του σερβιτόρου. Για παράδειγμα η McDonald‘s, που επένδυσε περίπου 2,4 δισ. δολάρια πέρυσι σε νέα συστήματα και καινοτομία, δοκιμάζει την ενσωμάτωση τεχνητής νοημοσύνης στις υπηρεσίες drive–thru, όπως άλλωστε κάνουν και άλλες αλυσίδες fast food π.χ. η Wendy‘s, η Del Taco και τα σήματα της Yum Brands, όπως Taco Bell και KFC. Η αυτοματοποίηση στην αγορά fast food έρχεται για πολλές από τις διεθνείς αλυσίδες ως μέσο αντικατάστασης των εργαζομένων με στόχο τη μείωση του αυξανόμενου κόστους εργασίας.

 

Εξάλλου, οι οι μηχανές αντικατέστησαν σε πρώτη φάση τους ταμίες, μια τάση που επεκτείνεται σε όλο το φάσμα του λιανεμπορίου. Μεγάλες αλυσίδες, από σούπερ μάρκετ μέχρι εταιρείες ένδυσης, διαθέτουν πλέον σχεδόν τον ίδιο αριθμό ταμείων για αυτοεξυπηρέτηση και ταμείων που χειρίζονται υπάλληλοι. Η τάση εδραιώνεται όσο εξοικειώνεται το καταναλωτικό κοινό. Είναι ενδεικτικές οι επενδύσεις των ελληνικών σούπερ μάρκετ σε ψηφιακές τεχνολογίες, ενώ ενδεικτική είναι και η εικόνα στα ανακαινισμένα καταστήματα σημάτων του ισπανικού ομίλου Inditex όπως Stradivarius, Oysho, Zara κ.α.. Μάλιστα το νέο κατάστημα Zara στον Πειραιά εισάγει μια σειρά από επιπλέον αυτοματισμούς που θα επικρατήσουν στο λιανεμπόριο στο μέλλον, όπως υπηρεσία Pay&Go, προκειμένου οι πελάτες να αγοράζουν ενδύματα σαρώνοντάς τα με τα κινητά τους τηλέφωνα, σημείο παραλαβής παραγγελιών που έχουν γίνει ηλεκτρονικά με αυτοματοποιημένη αποθήκη, ειδικά ταμεία για επιστροφές, αυτόματο σημείο online επιστροφών, ψηφιακά εργαλεία στα δοκιμαστήρια όπου ο πελάτης σκανάρει τα ρούχα της επιλογής του, ενώ ενημερώνεται από οθόνη για το δοκιμαστήριο στο οποίο μπορεί να μπει κ.α.