Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου - Εφημερίδα Παραπολιτικά

Οι αποκαλύψεις για τις συνθήκες μεταβίβασης του ΟΠΑΠ στην Εmma Delta και στον όμιλο Μελισσανίδη διαδέχονται η μία την άλλη, καθώς προκύπτει ότι με τροπολογίες σε νομοσχέδια του 2013 οι ανάδοχοι πέτυχαν την αποφυγή του επιβαλλόμενου νομοθετικά ελέγχου φήμης και φερεγγυότητας (probity check).

Όπως αποκάλυψαν τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», η «άμεση ισχύς» του Ν. 4002/2011 (Αρ. 40, παρ. 2), που προβλέπει ότι για οποιαδήποτε αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του ΟΠΑΠ απαιτείται προηγούμενος έλεγχος της Επιτροπής Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων (ΕΕΕΠ), μετατέθηκε χρονικά, ώστε ο επιχειρηματίας και η Εmma Delta (σ.σ.: συστάθηκε λίγες ημέρες πριν από την υποβολή προσφορών για την εξαγορά του οργανισμού) να «γλιστρήσουν» από την εποπτική Αρχή, κατά παράβαση των όρων της σχετικής διακήρυξης.

Κι ενώ η εισαγγελική έρευνα, που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2013, λίγο μετά την ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας, επικεντρώθηκε «στην ασυνήθιστη κίνηση της Βουλής να "παγώσει" τους αναγκαίους ελέγχους» (δημοσίευμα των «Financial Times»), τελικώς τέθηκε στο αρχείο τον Φεβρουάριο του 2014 από τον επίκουρο εισαγγελέα Διαφθοράς Ι. Σέβη, με το σκεπτικό ότι «δεν προέκυψαν στοιχεία τα οποία να δικαιολογούν την άσκηση ποινικών διώξεων». Κι όμως, μια προσεκτική ανάγνωση των εισαχθεισών τροποποιήσεων σε δύο νομοσχέδια για τη φορολογία και την ανάπτυξη αποδεικνύει το ακριβώς αντίθετο.

Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Α. Συγκεκριμένα, τον Απρίλιο του 2013 (σ.σ.: προ της μεταβίβασης του οργανισμού) ψηφίστηκε ο Ν. 4141/2013, στο Αρθρο 40 του οποίου προστέθηκε η παράγραφος 2Α, προκειμένου να εξειδικευθούν τα κριτήρια ελέγχων (φήμης και φερεγγυότητας) στους οποίους έπρεπε να προβεί η ΕΕΕΠ σε περίπτωση αλλαγής του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του ΟΠΑΠ.

Η νέα παράγραφος ορίζει μεταξύ άλλων τα εξής: «Για την έγκριση, κατά τα ανωτέρω, της άμεσης ή έμμεσης αλλαγής ελέγχου στην ΟΠΑΠ Α.Ε., η ΕΕΕΠ, προκειμένου να διασφαλίσει τη χρηστή διοίκηση της εταιρείας, αξιολογεί την καταλληλότητα του υποψήφιου αγοραστή με βάση το σύνολο των ακόλουθων κριτηρίων: α) Τη φήμη του υποψήφιου αγοραστή..., β) τη φήμη και την εμπειρία οποιουδήποτε προσώπου το οποίο θα διευθύνει δραστηριότητες της ΟΠΑΠ., γ) τη χρηματοοικονομική ευρωστία του υποψήφιου αγοραστή, λαμβάνοντας υπόψη τις δραστηριότητες που ασκούνται ή προβλέπεται ότι θα ασκούνται από την ΟΠΑΠ Α.Ε. και τα προσκόμματα που ενδέχεται να δημιουργήσει η απόκτηση ελέγχου στη δυνατότητα αποτελεσματικής εποπτείας εκ μέρους της ΕΕΕΠ, δ) το γεγονός ότι υφίστανται βάσιμες υπόνοιες πως, σε σχέση με την προτεινόμενη απόκτηση ελέγχου, διαπράττεται, επιχειρείται να διαπραχθεί, έχει διαπραχθεί ή επιχειρήθηκε να διαπραχθεί νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας...».

Παρά το γεγονός ότι στο προσχέδιο του νομοσχεδίου αναφερόταν ως ημερομηνία έναρξης ισχύος της εν λόγω παραγράφου η 1η Ιανουαρίου 2013, τελικώς ορίστηκε η 1η Ιανουαρίου 2014. Με δεδομένο ότι ο ΟΠΑΠ άλλαξε χέρια τον Αύγουστο του 2013, αν ίσχυε η ημερομηνία του προσχεδίου, τότε η Emma Delta και ο κ. Μελισσανίδης θα ελέγχονταν για τη φερεγγυότητα και το επιχειρηματικό τους παρελθόν.

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ. Περαιτέρω, για να διασφαλιστεί από όλες τις πλευρές η αποφυγή ελέγχου των αναδόχων, εισήχθη, όπως προαναφέρθηκε, μία ακόμη διάταξη σε έτερο νομοσχέδιο του 2013 (Ν. 4172/2013), που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του ίδιου έτους (παραμονές του deal), με την οποία μετατοπίστηκε χρονικά για την 1/1/2014 η έναρξη ισχύος του βασικού νόμου (Ν. 4002/2011). Και τούτο διότι το Αρ. 40, παρ. 2 του νόμου του 2011 αναφέρει: «Κάθε διάθεση μετοχών της ΟΠΑΠ Α.Ε. ή παραχωρησιούχου δικαιώματος εγκατάστασης και εκμετάλλευσης τυχερών παιγνίων με παιγνιομηχανήματα ίση ή μεγαλύτερη με το 2% του μετοχικού κεφαλαίου γνωστοποιείται στην ΕΕΕΠ μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την πραγματοποίησή της. Αν πρόκειται για διάθεση εν ζωή, που μπορεί να οδηγήσει σε άμεση ή έμμεση αλλαγή ελέγχου της εταιρείας, απαιτείται η προηγούμενη έγκριση της ΕΕΕΠ, χωρίς την οποία αυτή είναι άκυρη». Αν δεν γινόταν αυτή η αλλαγή, θα μπορούσε κάποιος να ζητήσει την ενεργοποίηση της ΕΕΕΠ, παρακάμπτοντας τον Ν. 4141/2013.

Επίσης, αξίζει να σταθεί κανείς και στον τρόπο λειτουργίας του ανώτατου οργάνου επιχειρησιακού ελέγχου. Βάσει της κείμενης νομοθεσίας, η ΕΕΕΠ βρίσκεται «εκτός του δημοσίου τομέα και λειτουργεί σύμφωνα προς τις διατάξεις του ιδιωτικού Δικαίου». Το δε κόστος λειτουργίας της (Ν.4002/2011, Αρ. 25), «σύμφωνα με τις προβλέψεις των υφισταμένων συμβάσεων μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΟΠΑΠ Α.Ε., καλύπτεται από την ΟΠΑΠ Α.Ε. Η Επιτροπή Ελέγχου υποστηρίζεται διοικητικά και οικονομικά από τις αντίστοιχες υπηρεσίες του ΟΠΑΠ, μέσω των οποίων διαβιβάζει τον ετήσιο προϋπολογισμό δαπανών της, που συντάσσει, στην ΟΠΑΠ Α.Ε.». Κοντολογίς, ο ΟΠΑΠ χρηματοδοτεί την επιτροπή που τον ελέγχει.

ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ. Στο δημοσίευμα των «Financial Times» τονιζόταν πως, «ενώ η νομοθεσία προβλέπει ότι οι τελικοί επιλαχόντες υποψήφιοι επενδυτές (shortlisted bidders) πρέπει να περάσουν από έναν έλεγχο για να διασφαλιστεί πως δεν ενέχονται, σε παρελθόντα χρόνο, σε αδιαφανείς διαδικασίες απόκτησης περιουσίας ή δεν κατηγορούνται ή ενέχονται σε διαδικασίες "ξεπλύματος" χρήματος, η περιβόητη διάταξη πέρασε από τη Βουλή πριν καταρτιστεί η τελική short list για τον ΟΠΑΠ με την Emma Delta και το αμερικανικό hedge fund Third Point». Ακόμη ότι «εγέρθησαν αντιρρήσεις για την περιβόητη διάταξη, ωστόσο ο κ. Ευγένιος Γιαννακόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Παιγνίων, υπεραμύνθηκε της διάταξης του "παγώματος" των ελέγχων, υποστηρίζοντας πως η Επιτροπή δεν είχε τρόπο ή μέσο να ελέγξει το "ποιόν" των υποψηφίων επενδυτών. Φέρεται δε να δήλωσε: "Δεν μπορούμε να κάνουμε ελέγχους. Στηριζόμαστε στους ελέγχους που έχει κάνει το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων" (ΤΑΙΠΕΔ)».