Του Χάρη Παπαβασιλείου – Εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Φρένο στην παραγραφή των αδικημάτων της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος «βρώμικου» χρήματος βάζει απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και μάλιστα της Ολομέλειας, με οδηγία που ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία. Συγκεκριμένα, με ψήφους 590 έναντι 32 και 64 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε «πράσινο φως» σε νέα οδηγία που θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές φορολογικές Αρχές να μοιράζονται πληροφορίες σχετικά με τους κατόχους τραπεζικών λογαριασμών. Ιδιαίτερη σημασία έχει η συγκεκριμένη εξέλιξη για τη χώρα μας, αφού, όπως αναφέρεται στην εισαγωγή της απόφασης του Ευρωκοινοβουλίου, αυτή ελήφθη στον απόηχο των πρόσφατων σκανδάλων φοροδιαφυγής, συμπεριλαμβανομένου εκείνου των Panama Papers.

Η νέα οδηγία θα υποχρεώνει τις φορολογικές Αρχές που έχουν στην αρμοδιότητά τους την καταπολέμηση ξεπλύματος «μαύρου» χρήματος, σε όποια χώρα της Ε.Ε. και αν βρίσκονται, να μοιράζονται αυτόματα πληροφορίες, όπως τα υπόλοιπα των τραπεζικών λογαριασμών αλλά και τα έσοδα από τόκους και μερίσματα, με τις ομόλογές τους Αρχές στα άλλα κράτη-μέλη. Με τον τρόπο αυτό, όπως μας ανέφεραν έγκυρες δικαστικές και νομικές πηγές, παραμερίζονται οι χρονοβόρες διαδικασίες των δικαστικών συνδρομών προς χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι οποίες έφεραν προσκόμματα στο να δοθούν πληροφορίες για τις λίστες Λαγκάρντ και Μπόργιανς, για τα Panama Papers και τα Bahamas Leaks, αλλά και για την πρόσφατη λίστα 475 ατόμων, οι οποίες περιέχουν και πολιτικές «βόμβες». 

ΠΡΟΚΛΗΣΗ

Τώρα η πρόκληση για την ελληνική κυβέρνηση είναι να ενσωματώσει στη νομοθεσία της με τον πλέον απόλυτο τρόπο τη συγκεκριμένη οδηγία 2011/16/Ε.Ε., η οποία έχει κατατεθεί από την αρμόδια επιτροπή τον Ιούλιο του 2016 και εγκρίθηκε από τα κράτη-μέλη τον Σεπτέμβριο. Σημαντικό είναι ότι, όπως αναφέρεται στο κείμενο της οδηγίας, αυτή τίθεται σε άμεση ισχύ και τα κράτη-μέλη δεσμεύονται να μεταφέρουν τις διατάξεις της στην εθνική τους νομοθεσία έως το τέλος του 2017. Στο ψήφισμά του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίζει ότι «πρέπει να υπάρξει στενότερη συνεργασία μεταξύ των χωρών της Ε.Ε., λόγω της άμεσης συσχέτισης του ξεπλύματος “μαύρου” χρήματος με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, το οργανωμένο έγκλημα και τη φοροδιαφυγή». Εισηγητής ήταν ο Γάλλος σοσιαλιστής Emmanuel Maurel, ο οποίος δήλωσε ότι «οι τεράστιες προσπάθειες που καταβάλλονται για τη διασφάλιση της διαφάνειας είναι ο μόνος τρόπος για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αυτής της μάστιγας που πλήττει τα δημόσια οικονομικά των κρατών». Στην τροπολογία 1 της συγκεκριμένης οδηγίας αναφέρεται πως, με διπλωματική δράση, μπορούν να εξαλειφθούν τα υπεράκτια κέντρα φορολογικής απάτης και διαρροής κεφαλαίων σε παγκόσμιο επίπεδο. Εντοπίζεται και ο ρόλος των εταιρειών-οχημάτων των λογαριασμών που βρίσκονται σε φορολογικούς παραδείσους.

ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

 Ιδιαίτερα επίκαιρη για τη χώρα μας είναι η τροπολογία 4 της πρότασης οδηγίας, που κάνει λόγο όχι μόνο για την ταχεία και πλήρη πρόσβαση στους επίμαχους λογαριασμούς, αλλά και για τη στελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών. Αναφέρεται, επίσης, η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών: «Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής εκ μέρους των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των διαδικασιών δέουσας επιμέλειας που ορίζονται στην οδηγία 2011/16/ΕΕ, οι φορολογικές Αρχές πρέπει να έχουν ταχεία και πλήρη πρόσβαση σε πληροφορίες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και να έχουν στη διάθεσή τους επαρκή αριθμό υπαλλήλων με τις κατάλληλες δεξιότητες για να φέρουν σε πέρας αυτό το καθήκον και την ικανότητα να ανταλλάσσουν τέτοιες πληροφορίες.

Η εν λόγω πρόσβαση θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα υποχρεωτικής αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών. Ελλείψει αυτής της πρόσβασης και του κατάλληλου προσωπικού, οι εν λόγω Αρχές δεν θα είναι σε θέση να παρακολουθούν, να επιβεβαιώνουν και να ελέγχουν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εφαρμόζουν ορθά την οδηγία 2011/16/Ε.Ε., προσδιορίζοντας σωστά και αναφέροντας τους πραγματικούς δικαιούχους ενδιάμεσων δομών». Στην τροπολογία 5 συνδέονται ευθέως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το ξέπλυμα «βρώμικου» χρήματος αλλά και η διακίνηση χρημάτων-εσόδων από παράνομες δραστηριότητές και στην κατεύθυνση αυτή προβάλλεται η ανάγκη συνεργασίας.  ΕΛΕΓΧΟΙ. Στο ιστορικό κείμενο καταγράφονται και όλες οι παράνομες δραστηριότητες που θα ελέγχονται στο εξής. Παράλληλα, αναφέρεται ότι οι δράσεις αυτές πρέπει να αποτελέσουν πρωταρχικό έργο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, λόγω των αποκαλύψεων εγγράφων όπως είναι τα SwissLeaks, τα LuxLeaks κ.ά. Στην τροπολογία 7 εντοπίζεται, τέλος, η ανάγκη αποκάλυψης των πραγματικών δικαιούχων των υπεράκτιων εταιρειών σε φορολογικούς παραδείσους, και όπως αναφέρεται, είναι απολύτως απαραίτητο να ψηφιστεί η συγκεκριμένη οδηγία, κάτι που έγινε τελικά για να καταπολεμηθούν τα φαινόμενα της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος «βρώμικου» χρήματος.

Στην τροπολογία 16 μπαίνει και προθεσμία εφαρμογής της οδηγίας: η 1η Ιανουαρίου 2018. «Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζουν τη δέουσα επιμέλεια ως προς τον πελάτη, δυνάμει της οδηγίας 2011/16/Ε.Ε., και οι πρώτες ανταλλαγές πρέπει να ολοκληρωθούν έως τον Σεπτέμβριο του 2017. Ως εκ τούτου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής δεν θα καθυστερήσει, η παρούσα τροποποιητική οδηγία θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ και να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως την 1η Ιανουαρίου 2018».

Φρένο στο ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος

Η διαπιστωθείσα σύνδεση μεταξύ της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες απαιτεί την αξιοποίηση στο έπακρο συνεργειών που απορρέουν από εθνική, ενωσιακή και διεθνή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων Αρχών που συμμετέχουν στην καταπολέμηση αυτών των εγκλημάτων και των καταχρηστικών συμπεριφορών. Θέματα όπως η διαφάνεια της πραγματικής κυριότητας ή ο βαθμός στον οποίο οντότητες όπως τα νομικά επαγγέλματα υπόκεινται στο πλαίσιο καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε τρίτες χώρες έχουν ζωτική σημασία για να ενισχυθεί η ικανότητα των ενωσιακών Αρχών, με σκοπό την αντιμετώπιση της φορολογικής παράκαμψης και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.  Οι αποκαλύψεις στις υποθέσεις των SwissLeaks και LuxLeaks, των «εγγράφων του Παναμά» και των Bahamas Leaks, που είναι μεμονωμένες εκδηλώσεις ενός παγκόσμιου φαινομένου, έχουν επιβεβαιώσει την απόλυτη αναγκαιότητα για μεγαλύτερη φορολογική διαφάνεια και πολύ στενότερο συντονισμό και συνεργασία μεταξύ περιοχών δικαιοδοσίας.