Η έξοδος από το μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018 ενδέχεται να καθυστερήσει καθώς το χρονοδιάγραμμα που έχει καταρτίσει η κυβέρνηση ενδέχεται να ανατραπεί. Τα σχέδια για ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, αλλά και των επόμενων αξιολογήσεων της πορείας υλοποίησης του ελληνικού προγράμματος είναι πιθανό να μην τηρηθούν, εξαιτίας μιας σειράς από αβεβαιότητες που συνδέονται με τις πολιτικές εξελίξεις στο εξωτερικό, αλλά και με τις κοινωνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας για ορισμένα μέτρα που προωθούνται.

Τα «αγκάθια» για το επιτελείο της κυβέρνησης


• ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Οι βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την τρίτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος, καθώς οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα παραμείνουν επιφυλακτικοί στην οποιανδήποτε πρωτοβουλία τους για το ελληνικό ζήτημα πριν από τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στη Γερμανία.
• ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ
Ένα από τα εμπόδια στην προσπάθεια υλοποίησης των προαπαιτούμενων δράσεων αποτελεί η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, στην οποία αντιτίθενται συνδικαλιστές της ΑΔΕΔΥ.
• ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ
Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί στους δανειστές ότι θα περιορίσει σημαντικά τους δικαιούχους πολλών από τα υφιστάμενα κοινωνικά επιδόματα ώστε να εξοικονομήσει πόρους και να τους ανακατανείμει με πιο αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια σε λιγότερους δικαιούχους. Η προσπάθεια υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων αυτών αναμένεται να εγείρει αντιδράσεις ακόμη και μέσα στην ίδια την κυβέρνηση.
• ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕΡΓΙΕΣ
Στις προαπαιτούμενες δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν περιλαμβάνεται και η νομοθέτηση διάταξης που θα προβλέπει ότι για να προκηρυχθεί απεργία θα απαιτείται πλέον η ψήφισή της από το 50% των μελών των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών σωματείων. Η συγκεκριμένη διάταξη αναμένεται να εγείρει αντιδράσεις
Η αξιολόγηση είναι πιθανό να μην ξεκινήσει καν τον Σεπτέμβριο, ενώ υπάρχουν αμφιβολίες ακόμη και για το εάν αυτό θα καταστεί δυνατό να συμβεί τον Οκτώβριο. Κι αυτό διότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα παραμείνουν επιφυλακτικοί στην οποιανδήποτε πρωτοβουλία τους για το ελληνικό ζήτημα πριν από τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης στη Γερμανία. Και επειδή ο χρόνος που θα απαιτηθεί για να «κλειδώσει» το νέο κυβερνητικό σχήμα στη Γερμανία μπορεί να υπερβεί ακόμη και τους δύο μήνες, θεωρείται πιθανό να καθυστερήσει σημαντικά η ολοκλήρωση της 3ης αξιολόγησης.
Παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που φαίνονται να προβάλλουν στον χρονικό ορίζοντα των επόμενων μηνών, η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι θα καταφέρει να φέρει εις πέρας με επιτυχία όχι μόνο μία, την 3η, αλλά τρεις συνολικά αξιολογήσεις (3η, 4η και 5η) έως τον Αύγουστο του 2018. Έχει θέσει, μάλιστα, ως στόχο να έχει υλοποιήσει έως το τέλος του 2017 τα 90 από τα 113 προαπαιτούμενα που εκκρεμούν.

Κρίσιμος ο Σεπτέμβρης για έσοδα και νέα μέτρα

Η εισπραξιμότητα του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος θα κρίνουν φέτος πολλά περισσότερα από την ομαλή εκτέλεση του προϋπολογισμού. Θα βαρύνουν καθοριστικά στην πιθανότητα απαίτησης πρόσθετων μέτρων για το 2018 ήδη από τον ερχόμενο Οκτώβριο.
Με τη φοροδοτική ικανότητα των πολιτών όμως στο ναδίρ, μετά και από ένα εκτεταμένο κύμα κατασχέσεων, οι εισπράξεις των επομένων μηνών μοιάζουν μετέωρες. Ο πλέον κρίσιμος μήνας είναι ο Σεπτέμβριος όπου μόνο για τη δεύτερη δόση φορολογίας εισοδήματος και την πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ οι φορολογούμενοι καλούνται να πληρώσουν κάτι λιγότερο από 2 δισ. ευρώ.
Τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια στα δημόσια έσοδα εμφανίστηκαν τον Ιούλιο, όταν η υστέρηση στις εισπράξεις από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων σε συνδυασμό με τις αυξημένες επιστροφές φόρων στάθηκαν ικανές να μειώσουν αισθητά τα περιθώρια ασφαλείας τα οποία είχαν διαμορφωθεί τους προηγούμενους μήνες.
Αν οι αστοχίες στα έσοδα συνεχιστούν δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως οι δανειστές θα ζητήσουν διορθωτικές κινήσεις, όχι τόσο για το 2017 αλλά για το 2018.
Με δεδομένο ότι το Ταμείο συνεχίζει να εκτιμά ότι με τα ήδη προβλεπόμενα μέτρα το 2018 το πρωτογενές αποτέλεσμα δεν θα είναι μεγαλύτερο του 2,2% του ΑΕΠ, η επικείμενη τρίτη αξιολόγηση δεν αποκλείεται να κρύβει απαιτήσεις πρόσθετων μέτρων ή ακόμα ταχύτερης εφαρμογής των ήδη ψηφισμένων (συντάξεις το 2019 και αφορολόγητο το 2020 προβλέπει η συμφωνία μέχρι νεοτέρας).

Βερολίνο: Ανοιχτό «για περαιτέρω ελαφρύνσεις» στο χρέος

Στην πάγια θέση του Βερολίνου, που αποκλείει κατηγορηματικά το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, επιμένει η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, επαναλαμβάνοντας, όμως, ότι η γερμανική πλευρά είναι διατεθειμένη να συζητήσει μόνο «για περαιτέρω ελαφρύνσεις».
«Ένα κούρεμα με την κλασική έννοια δεν προβλέπεται στους κανόνες λειτουργίας της Ευρωζώνης. Εντός της ζώνης του ευρώ δεν επιτρέπεται κάτι τέτοιο» εξήγησε η καγκελάριος σε συνέντευξή της που μεταδόθηκε χθες το βράδυ από τη δημόσια τηλεόραση Phoenix και τον ραδιοσταθμό DLF. Η καγκελάριος πρόσθεσε ότι «στην Ελλάδα έχουν ήδη δοθεί ελαφρύνσεις. Σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη για περαιτέρω ελαφρύνσεις, τότε θα πρέπει να γίνουν διαβουλεύσεις το 2018 και το 2019».