Σαν σήμερα, 27 Σεπτεμβρίου 1989, η Βουλή αποφασίζει υπέρ της παραπομπής στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση Κοσκωτά τους Ανδρέα Παπανδρέου (166 υπέρ, 121 κατά, 7 λευκά), Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα (238 υπέρ, 36 κατά), Παναγιώτη Ρουμελιώτη (170 υπέρ, 118 κατά), Γιώργο Πέτσο (219 υπέρ, 45 κατά) και Δημήτρη Τσοβόλα (168 υπέρ, 121 κατά). Πρόκειται αναμφισβήτητα για μία από τις πιο πολυσυζητημένες δίκες στην ελληνική πολιτική ιστορία και το καταληκτικό χρονικά σημείο, της περιόδου τελικά, που έμεινε στην ιστορία ως «βρόμικο '89».

Το σκάνδαλο Κοσκωτά

Το σκάνδαλο Κοσκωτά, απασχόλησε τη χώρα από τα μέσα του 1988. Ο Γιώργος Κοσκωτάς, ένας νεαρός τραπεζίτης, ιδιοκτήτης της Τράπεζας Κρήτης, που είχε καταφέρει να κυριαρχήσει στις τραπεζικές και εκδοτικές επιχειρήσεις, αντιμετωπίζει μετά από έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στην Τράπεζα Κρήτης, ποινική δίωξη για υπεξαίρεση δισεκατομμυρίων δραχμών.

Την ώρα που ο ίδιος διαφεύγει στην Αμερική, στην Ελλάδα, ο τύπος κάνει λόγο για εμπλοκή του πρωθυπουργού, Ανδρέα Παπανδρέου στο σκάνδαλο – κατηγορείται συγκεκριμένα ότι δωροδοκήθηκε και ο ίδιος από τον Κοσκωτά (υπόθεση «Πάμπερς») – ενώ στόχο της αντιπολίτευσης αποτελούσε κυρίως ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας, τον οποίο κατηγορούσαν ότι εμπόδιζε τον έλεγχο της Τράπεζας Κρήτης.

Οι εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989

Ακολούθησαν οι εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989. Η ΝΔ, παρότι επικράτησε του ΠΑΣΟΚ με πέντε ποσοστιαίες μονάδες (44,25% έναντι 39,15%), δεν κατόρθωσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Μητσοτάκης, Φλωράκης και Κύρκος αποφάσισαν την 1η Ιουλίου 1989 τη δημιουργία μιας κυβέρνησης συνεργασίας, υπό την Τζαννή Τζαννετάκη, μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και Συνασπισμού, με στόχο τη διερεύνηση των σκανδάλων και την διενέργεια εκλογών.

Η παραπομπή

Στις 7 Ιουλίου 1989, 144 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας καταθέτουν πρόταση για ενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών κατά του Ανδρέα Παπανδρέου και άλλων πέντε υπουργών του ΠΑΣΟΚ. Στις 18 Ιουλίου η ολομέλεια του κοινοβουλίου αποφασίζει την παραπομπή των κατηγορουμένων σε προανακριτική επιτροπή για το σκάνδαλο Κοσκωτά.

Το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου και μετά την έκβαση της προανακριτικής επιτροπής, η Βουλή αποφάσισε να παραπέμψει στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά, τον Ανδρέα Παπανδρέου μαζί τους υπουργούς της κυβέρνησής του Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα, Γεώργιο Πέτσο και Δημήτρη Τσοβόλα.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου κατηγορήθηκε για το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε απιστία και το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας για τη συμμετοχή του στο σκάνδαλο Κοσκωτά. Για το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε απιστία, 166 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της παραπομπής και 121 κατά, ενώ για τα αδικήματα της παθητικής δωροδοκίας ψήφισαν 165 υπέρ και 121 κατά.

Από την ψηφοφορία απουσίασε ο ίδιος, ο Γιώργος Σουφλιάς, ο Απόστολος Ανδρεουλάκος, ο Αχμέτ Σαδίκ και ο δολοφονηθείς - μόλις την προηγούμενη ημέρα - Παύλος Μπακογιάννης, η θέση του οποίου δεν είχε αναπληρωθεί. Υπερασπιζόμενος τον εαυτό του στη Βουλή, ο Ανδρέας Παπανδρέου αποδέχθηκε την πολιτική του ευθύνη για το σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι έφερε ποινικές ευθύνες, χαρακτηρίζοντας τις παραπομπές ως πολιτική δίωξη, με στόχο την πολιτική εξόντωση του ιδίου και του ΠΑΣΟΚ.

Από τους λοιπούς συγκατηγορουμένους του, ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης παραπέμφθηκε για παράβαση του άρθρου 2 του Ν.Δ. 802/71, επειδή δεν έλαβε μέτρα ελέγχου της Τράπεζας Κρήτης. Τελικώς, όμως, δεν δικάστηκε, λόγω μη άρσης της ασυλίας του από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Δημήτρης Τσοβόλας παραπέμφθηκε για απιστία περί την υπηρεσία, ο Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας για παράβαση του άρθρου 2 του Ν.Δ. 802/71, επειδή δεν έλαβε μέτρα ελέγχου της Τράπεζας Κρήτης, για υπόθαλψη εγκληματία, για παθητική δωροδοκία και για αποδοχή προϊόντων εγκλήματος από ιδιοτέλεια και ο Γεώργιος Πέτσος για απιστία περί την υπηρεσία και δωροληψία.

Η δίκη

Στις 11 Μαρτίου 1991 άνοιξε η αυλαία για τη μεγάλη δίκη του σκανδάλου Κοσκωτά, χωρίς την παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος αρνήθηκε να συμμετάσχει στην ακροαματική διαδικασία και του Παναγιώτη Ρουμελιώτη, που εκείνη την περίοδο ήταν ευρωβουλευτής και η Ευρωβουλή δεν συναίνεσε στην άρση της ασυλίας. Στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισαν μόνο ο Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας, ο Γεώργιος Πέτσος και ο Δημήτρης Τσοβόλας.

Η πορεία της δίκης επιφύλασσε μια απροσδόκητη εξέλιξη, καθώς τον Απρίλιο του 1991 πέθανε, έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου, ο Αγαμέμνων Κουτσόγιωργας, ο οποίος κατά πολλούς ήταν ο άνθρωπος - κλειδί για τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Η δίκη έχασε το ενδιαφέρον της, αφού οι μάρτυρες που κατέθεσαν κατά του Ανδρέα Παπανδρέου θεωρήθηκαν αναξιόπιστοι από το δικαστήριο, καθώς περιέπεσαν σε αντιφάσεις και δεν προσκόμισαν κάποιο στοιχείο ικανό για την καταδίκη του. Υπέρ του πρώην πρωθυπουργού ήταν και οι καταθέσεις των μεγαλοεκδοτών, που τόνισαν τις πολιτικές του ευθύνες.

Η ετυμηγορία

Τελικά στις 16 Ιανουαρίου του 1992, το Ειδικό Δικαστήριο εκδίδει την ετυμηγορία του. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αθωώνεται με μόλις επτά ψήφους υπέρ της αθώωσης και έξι κατά, ενώ ο Δημήτρης Τσοβόλας και ο Γιώργος Πέτσος καταδικάζονται σε φυλάκιση 2,5 ετών και δέκα μηνών αντίστοιχα.