Όταν 3 εκατομμύρια άνθρωποι «εξαφανίστηκαν» σε περίπου 40 χρόνια
Υπήρξαν πολλοί ένδοξοι πολιτισμοί στο παρελθόν που δεν τα κατάφεραν μέχρι σήμερα. Οι περισσότεροι εξαφανίστηκαν από φυσικές καταστροφές ή λόγω έλλειψης τροφής και νερού. Στην περίπτωση μια φυλής της Καραϊβικής, η σχεδόν ολοκληρωτική εξαφάνισή της ήταν αποτέλεσμα μιας βίαιης εισβολής. Εκείνης των Ευρωπαίων αποίκων τον 15ο αιώνα.
Οι Ταΐνο μετανάστευσαν στην Καραϊβική από την νότια Αμερική και συγκεκριμένα την Βενεζουέλα, ήδη από το 400 π.Χ. Εγκαταστάθηκαν σε αρκετά νησιά. Την Τζαμάικα, το Πουέρτο Ρίκο, τις Μπαχάμες, την Κούβα και κυρίως την Ισπανιόλα, το νησί που σήμερα χωρίζεται σε δυο κράτη: την Αϊτή και την Δομινικανή Δημοκρατία.
Μόνο στην Ισπανιόλα, ο πληθυσμός τον 15ο αιώνα έφτανε τα 3 εκατομμύρια, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς. Ο πολιτισμός τους ήταν φιλειρηνικός, καλά οργανωμένος και σε αρμονία με την φύση. Οι Ταΐνο είχαν λίγα όπλα και αυτά για κυνήγι, είχαν φτιάξει βάρκες, είχαν επινοήσει αθλήματα και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα φαρμακοποιία, που πήγαζε από την φύση. Το μόνο που δεν είχαν, ήταν γραπτή γλώσσα.
Ο Χριστόφορος Κολόμβος έφτασε στα νησιά της Καραϊβικής το 1492. Οι Ταΐνο ήταν οι πρώτοι ιθαγενείς που συνάντησε στην «Νέα Ήπειρο». Αν και οι ντόπιοι του έκαναν εντύπωση για την ευγένειά τους και την φιλοξενία τους, τα σχέδια της Ισπανίας ήταν άλλα: ο σκοπός ήταν να τους μετατρέψουν σε σκλάβους.
Δυο χρόνια αργότερα, η πρώτη αποικία ιδρύθηκε από τον Κολόμβο στην Ισπανιόλα. Οι ντόπιοι έλεγαν το νησί «Ayiti», που στην γλώσσα τους σήμαινε «η γη με τα ψηλά βουνά». Από το δεύτερο κιόλας ταξίδι του, ο Κολόμβος άρχισε να ζητάει κάτι σαν φόρο. Κάθε άντρας άνω των 14 έπρεπε κάθε τρεις μήνες να παραδίδει μια σημαντική ποσότητα χρυσού. Κι αν πάλι δεν μπορούσε να βρει, έπρεπε στην θέση του να δίνει περίπου 15 κιλά βαμβάκι.
Αν ο «φόρος» δεν πληρωνόταν, οι Ισπανοί τους έκοβαν τα χέρια και τους άφηναν να πεθάνουν από την αιμορραγία. Έτσι άρχισε σιγά σιγά ο αφανισμός των ιθαγενών, για τους οποίους ο Κολόμβος είχε γράψει στο ημερολόγιο του: «Αγαπούν τον γείτονά τους όσο τον εαυτό τους, έχουν την πιο γλυκιά ομιλία στον κόσμο, είναι ευγενικοί και συνέχεια γελούν».
Ο ιστορικός Bartolomé de las Casas, που έζησε στο Santo Domingo, έγραψε στο βιβλίο του «Ιστορία των Ινδιών»: «Όταν το 1508 έφτασα στο νησί, οι κάτοικοι ήταν 60.000. Από το 1494 μέχρι το 1508, τρία εκατομμύρια άνθρωποι εξαφανίστηκαν από συγκρούσεις, σκλαβιά και ορυχεία. Ποιος θα πιστέψει κάτι τέτοιο στο μέλλον;».
Αν και πολλοί θεωρούν υπερβολικό το νούμερο του ιστορικού, υπάρχουν και άλλοι που μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο τον πληθυσμό των Ταΐνο. Ίσως το λάθος του να βρίσκεται στην περίοδο. Γιατί συμφωνα και με μεταγενέστερους ιστορικούς, τόσοι περίπου ήταν οι άνθρωποι που εξαφανίστηκαν μέσα σε λιγότερο από 40 χρόνια. Και οι περισσότεροι από μια αιτία που δεν ανέφερε ο de las Casas στο βιβλίο του. Τις ασθένειες, τις οποίες έφεραν μαζί τους οι Ισπανοί.
Οι ντόπιοι δεν είχαν ποτέ τέτοιες αρρώστιες και δεν είχαν αναπτύξει αντισώματα. Η κακομεταχείριση, η έλλειψη σοδειάς, η πείνα και η σκλαβιά, έκαναν ακόμα πιο έυκολη την εξάπλωση ασθενειών, όπως η ευλογιά, η γρίπη και ο τύφος. Κατά την περίοδο αυτή το 85% του πληθυσμού των Ταΐνο έχασε την ζωή του.
Για αιώνες, οι Ισπανοί ισχυρίζονταν πως οι Ταΐνο έπαψαν να υπάρχουν ως φυλή. Ωστόσο κάποιοι από τους ανθρώπους που σώθηκαν από την βίαιη εισβολή των Ισπανών, έφτιαξαν κοινότητες και με τα χρόνια αναμείχθηκαν με Ευρωπαίους και Αφρικανούς. Σήμερα, οι περισσότεροι απόγονοι των Ταΐνο, βρίσκονται στο Πουέρτο Ρίκο και στον Άγιο Δομίνικο.
Οι περισσότεροι που γλίτωσαν από τις ασθένειες και την βαρβαρότητα των Ισπανών, ήταν κυρίως οι γυναίκες που παντρευτήκαν τους αποίκους. Το 1514, περίπου το 40% των Ισπανών που ζούσαν στην Ισπανιόλα, είχαν παντρευτεί με γυναίκες των Ταΐνο. Παρόλη όμως την τρομακτική προσπάθεια των Ισπανών, ο πολιτισμός των Ταΐνο επιβίωσε.
Η σχέση τους με την φύση, όπως και των υπόλοιπων ιθαγενών της Αμερικής, δεν έπαψε να υπάρχει. Και σιγόκαιγε από γενιά σε γενιά. Ο σεβασμός προς αυτήν είναι μέχρι και σήμερα τεράστιος. Υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι χρησιμοποιούν ακόμα τις τεχνικές και τον διαλογισμό των Ταΐνο στην φύση, για την κατασκευή φαρμάκων ή για οποιονδήποτε σκοπό. Και επειδή πολλοί από αυτούς δεν ξέρουν γραφή και ανάγνωση, το συμπέρασμα είναι πως ο τρόπος και η μέθοδος πέρασαν από στόμα σε στόμα και επιβίωσαν για μισή χιλιετία. Όπως και μερικές λέξεις των Ταΐνο, που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα, σχεδόν απ’ όλο τον κόσμο: το κανό, το μπάρμπεκιου ή το τομπάκο...
Οι Ταΐνο μετανάστευσαν στην Καραϊβική από την νότια Αμερική και συγκεκριμένα την Βενεζουέλα, ήδη από το 400 π.Χ. Εγκαταστάθηκαν σε αρκετά νησιά. Την Τζαμάικα, το Πουέρτο Ρίκο, τις Μπαχάμες, την Κούβα και κυρίως την Ισπανιόλα, το νησί που σήμερα χωρίζεται σε δυο κράτη: την Αϊτή και την Δομινικανή Δημοκρατία.
Μόνο στην Ισπανιόλα, ο πληθυσμός τον 15ο αιώνα έφτανε τα 3 εκατομμύρια, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς. Ο πολιτισμός τους ήταν φιλειρηνικός, καλά οργανωμένος και σε αρμονία με την φύση. Οι Ταΐνο είχαν λίγα όπλα και αυτά για κυνήγι, είχαν φτιάξει βάρκες, είχαν επινοήσει αθλήματα και μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα φαρμακοποιία, που πήγαζε από την φύση. Το μόνο που δεν είχαν, ήταν γραπτή γλώσσα.
Ο Χριστόφορος Κολόμβος έφτασε στα νησιά της Καραϊβικής το 1492. Οι Ταΐνο ήταν οι πρώτοι ιθαγενείς που συνάντησε στην «Νέα Ήπειρο». Αν και οι ντόπιοι του έκαναν εντύπωση για την ευγένειά τους και την φιλοξενία τους, τα σχέδια της Ισπανίας ήταν άλλα: ο σκοπός ήταν να τους μετατρέψουν σε σκλάβους.
Δυο χρόνια αργότερα, η πρώτη αποικία ιδρύθηκε από τον Κολόμβο στην Ισπανιόλα. Οι ντόπιοι έλεγαν το νησί «Ayiti», που στην γλώσσα τους σήμαινε «η γη με τα ψηλά βουνά». Από το δεύτερο κιόλας ταξίδι του, ο Κολόμβος άρχισε να ζητάει κάτι σαν φόρο. Κάθε άντρας άνω των 14 έπρεπε κάθε τρεις μήνες να παραδίδει μια σημαντική ποσότητα χρυσού. Κι αν πάλι δεν μπορούσε να βρει, έπρεπε στην θέση του να δίνει περίπου 15 κιλά βαμβάκι.
Αν ο «φόρος» δεν πληρωνόταν, οι Ισπανοί τους έκοβαν τα χέρια και τους άφηναν να πεθάνουν από την αιμορραγία. Έτσι άρχισε σιγά σιγά ο αφανισμός των ιθαγενών, για τους οποίους ο Κολόμβος είχε γράψει στο ημερολόγιο του: «Αγαπούν τον γείτονά τους όσο τον εαυτό τους, έχουν την πιο γλυκιά ομιλία στον κόσμο, είναι ευγενικοί και συνέχεια γελούν».
Ο ιστορικός Bartolomé de las Casas, που έζησε στο Santo Domingo, έγραψε στο βιβλίο του «Ιστορία των Ινδιών»: «Όταν το 1508 έφτασα στο νησί, οι κάτοικοι ήταν 60.000. Από το 1494 μέχρι το 1508, τρία εκατομμύρια άνθρωποι εξαφανίστηκαν από συγκρούσεις, σκλαβιά και ορυχεία. Ποιος θα πιστέψει κάτι τέτοιο στο μέλλον;».
Αν και πολλοί θεωρούν υπερβολικό το νούμερο του ιστορικού, υπάρχουν και άλλοι που μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο τον πληθυσμό των Ταΐνο. Ίσως το λάθος του να βρίσκεται στην περίοδο. Γιατί συμφωνα και με μεταγενέστερους ιστορικούς, τόσοι περίπου ήταν οι άνθρωποι που εξαφανίστηκαν μέσα σε λιγότερο από 40 χρόνια. Και οι περισσότεροι από μια αιτία που δεν ανέφερε ο de las Casas στο βιβλίο του. Τις ασθένειες, τις οποίες έφεραν μαζί τους οι Ισπανοί.
Οι ντόπιοι δεν είχαν ποτέ τέτοιες αρρώστιες και δεν είχαν αναπτύξει αντισώματα. Η κακομεταχείριση, η έλλειψη σοδειάς, η πείνα και η σκλαβιά, έκαναν ακόμα πιο έυκολη την εξάπλωση ασθενειών, όπως η ευλογιά, η γρίπη και ο τύφος. Κατά την περίοδο αυτή το 85% του πληθυσμού των Ταΐνο έχασε την ζωή του.
Για αιώνες, οι Ισπανοί ισχυρίζονταν πως οι Ταΐνο έπαψαν να υπάρχουν ως φυλή. Ωστόσο κάποιοι από τους ανθρώπους που σώθηκαν από την βίαιη εισβολή των Ισπανών, έφτιαξαν κοινότητες και με τα χρόνια αναμείχθηκαν με Ευρωπαίους και Αφρικανούς. Σήμερα, οι περισσότεροι απόγονοι των Ταΐνο, βρίσκονται στο Πουέρτο Ρίκο και στον Άγιο Δομίνικο.
Οι περισσότεροι που γλίτωσαν από τις ασθένειες και την βαρβαρότητα των Ισπανών, ήταν κυρίως οι γυναίκες που παντρευτήκαν τους αποίκους. Το 1514, περίπου το 40% των Ισπανών που ζούσαν στην Ισπανιόλα, είχαν παντρευτεί με γυναίκες των Ταΐνο. Παρόλη όμως την τρομακτική προσπάθεια των Ισπανών, ο πολιτισμός των Ταΐνο επιβίωσε.
Η σχέση τους με την φύση, όπως και των υπόλοιπων ιθαγενών της Αμερικής, δεν έπαψε να υπάρχει. Και σιγόκαιγε από γενιά σε γενιά. Ο σεβασμός προς αυτήν είναι μέχρι και σήμερα τεράστιος. Υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι χρησιμοποιούν ακόμα τις τεχνικές και τον διαλογισμό των Ταΐνο στην φύση, για την κατασκευή φαρμάκων ή για οποιονδήποτε σκοπό. Και επειδή πολλοί από αυτούς δεν ξέρουν γραφή και ανάγνωση, το συμπέρασμα είναι πως ο τρόπος και η μέθοδος πέρασαν από στόμα σε στόμα και επιβίωσαν για μισή χιλιετία. Όπως και μερικές λέξεις των Ταΐνο, που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα, σχεδόν απ’ όλο τον κόσμο: το κανό, το μπάρμπεκιου ή το τομπάκο...
