Το παρασκήνιο και τα deals του Μητσοτάκη στο Ισραήλ

Ελλάδα και Ισραήλ είναι πυλώνες σταθερότητας και δημοκρατίας σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη και δύσκολη περιοχή. Η εμ-βάθυνση της στρατηγικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και η συνεργασία με την Κύπρο, στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας». Αυτά έλεγε, μεταξύ άλλων, στις 11 Ιουλίου του 2016 ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν –ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε– είχε συναντηθεί με τον Μπέντζα-μιν Νετανιάχου στο Ισραήλ.
Αυτή ακριβώς την πολιτική αντίληψη ήρθε να επισφραγίσει, ως πρωθυπουργός πλέον, τέσσερα χρόνια αργότερα, στη διήμερη επίσκεψή του στην Ιερουσαλήμ. Μητσοτάκης και Νετανιάχου συναντήθηκαν την περασμένη Τρίτη τρεις φορές: Πρώτα σε κλειστή συνάντηση οι δυο τους (στη συνέχεια και με την παρουσία του Νίκου ∆ένδια), λίγο αργότερα σε διευρυμένη σύσκεψη με τους υπουργούς και το βράδυ σε ιδιωτικό δείπνο στην πρωθυπουργική κατοικία.

«∆εν υπάρχει πολιτικός περιορισμός στη συνεργασία μας», φέρεται να είπε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός στον Έλληνα ομόλογό του, δείχνοντας το εύρος που αποκτούν πλέον οι σχέσεις των δύο χωρών. «Όχι ως αντίβαρο στην Τουρκία», τονίζει κυβερνητικό στέλεχος με άμεση γνώση των συνομιλιών. «Είναι μια σχέση αυτόνομη, με βάθος και περιεχόμενο. ∆εν ετεροπροσδιορίζεται. Έχει μεγάλη αξία από μόνη της. Είμαστε δύο υγιείς ∆ημοκρατίες στην Ανατολική Μεσόγειο, που ενδιαφέρονται για την περιφερειακή σταθερότητα», υπογραμμίζει το ίδιο στέλεχος.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ωστόσο, καταδίκασε σθεναρά την τουρκική προκλητικότητα στις κοινές δηλώσεις που έγιναν στην Ιερουσαλήμ, ενώ στην κοινή δήλωση που εκδόθηκε αναφέρεται ρητά πως «το Ισραήλ επαναλαμβάνει την πλήρη στήριξή του και την ισχυρή αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα όσον αφορά στις θαλάσσιες ζώνες, αλλά και την αντίθεσή του σε κάθε απόπειρα παραβίασης αυτών των δικαιωμάτων». Η ελληνική πλευρά ήταν μάλιστα ενήμερη για τη συστηματική και υπόγεια πολλές φορές προσπάθεια της τουρκικής να διαρρήξει τον τριμερή άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και είδε με ικανοποίηση μετά τις διήμερες συζητήσεις ότι η προσπάθεια αυτή έχει αποβεί άκαρπη.

Ιδιαίτερης σημασίας για το στρατηγικό βάθος των σχέσεων που αναπτύσσουν οι δύο χώρες ήταν η συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και υπουργό Άμυνας του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Γκαντζ, που διήρκεσε πολύ περισσότερο από ό,τι ήταν προγραμματισμένο και στην οποία διαπιστώθηκε σύμπλευση απόψεων. Ο Μπένι Γκαντζ, με βάση τη συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας στο Ισραήλ, που υπεγράφη πριν από δύο μήνες, θα διαδεχθεί τον Νετανιάχου στην πρωθυπουργία τον Νοέμβριο του 2021.


Οι τομείς συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ στο εγγύς και το απώτερο μέλλον, όπως προέκυψαν από τις συζητήσεις που έγιναν και τις συμφωνίες που υπεγράφη-σαν το διήμερο αυτό, είναι πολλοί. Στον τομέα της άμυνας, για παράδειγμα, υπάρχει ενδιαφέρον από την ελληνική πλευρά για τα ανεπτυγμένα και τεχνολογικά προηγμένα συστήματα επιτήρησης των συνόρων που έχει δημιουργήσει το Ισραήλ, τα οποία θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κατά μήκος του Έβρου, αλλά και στα νησιά. Παράλληλα, στις συζητήσεις στην Ιερουσαλήμ εκδηλώθηκε ζωηρό ενδιαφέρον από ισραηλινής πλευράς, σύμφωνα με πληροφορίες, για την ΕΛΒΟ και για το κέντρο εκπαίδευσης πιλότων στην Καλαμάτα, ενώ στο τραπέζι έπεσαν τα ζητήματα των κοινών στρατιωτικών ασκήσεων και της συνεργασίας στο θέμα των πληροφοριών. Σε ό,τι αφορά τη διμερή αμυντική συνεργασία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε μάλιστα ότι μπορεί να αναπτυχθεί «όχι μόνο επιχειρησιακά, αλλά και σε ό,τι αφορά την αμυντική υποδομή, καθώς μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα σε ό,τι αφορά τη συμπληρωματικότητα των αμυντικών μας κλάδων».

Έγιναν επίσης συζητήσεις για τη δημιουργία κέντρων έρευνας και ανάπτυξης (R&D) στην Ελλάδα, με δέλεαρ την υψηλή ποιότητα ανθρώπινου δυναμικού σε μηχανικούς και την πρόσβαση στην εσωτερική αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άλλοι τομείς στους οποίους αναμένεται να προχωρήσει η συνεργασία των δύο κρατών είναι ο τουρισμός -με έντονο ισραηλινό ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες-, η κυβερνοασφάλεια, οι τεχνολογίες περιβάλλοντος, η ηλεκτροκίνηση, η διαχείριση υδάτων, η ανάδειξη νεοφυών επιχειρήσεων, η αφαλάτωση, οι ιχθυοκαλλιέργειες και φυσικά η ενέργεια.

Το East Med Gas Forum συζητήθηκε το ενδεχόμενο να διευρυνθεί σε έναν μόνιμο οργανισμό ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο East Med, ο μεγαλύτερου μήκους υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο, είχε κεντρική θέση στην ατζέντα των συζητήσεων και, όπως σημείωσε ο κ. Νετανιάχου, «είμαστε αποφασισμένοι, όπως συζητήσαμε, να προχωρήσει». Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε την «τεράστια σημασία της τριμερούς σχέσης μεταξύ του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου, το όραμα της οποίας, με τη συμβολή των ΗΠΑ, που δημιουργεί το σχήμα 3+1, είναι η ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο».

Η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες, έθεσε το θέμα σε τρεις άξονες: τον πρακτικό, να υπάρχει δηλαδή ικανή ποσότητα από φυσικό αέριο για να γεμίσει τον αγωγό, τον εμπορικό, να αποτελεί δηλαδή το φυσικό αέριο μεταβατικό καύσιμο για τις επόμενες δεκαετίες, και τον γεωπολιτικό, τόσο για την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ όσο και για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.

Θεωρεί ότι και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις πληρούνται και συνεπώς πρέπει το έργο να προχωρήσει άμεσα, με τον κ. Μητσοτάκη να υπογραμμίζει την ανάγκη και τη σημασία να συμμετάσχει και η Ιταλία στον αγωγό αυτόν.

Η προσέλκυση επενδύσεων ήταν βέβαια ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών, όπως έχει συμβεί σε όλα τα ταξίδια του Κυριάκου Μητσοτάκη στο εξωτερικό τους τελευταίους δέκα μήνες. Τόσο στις συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία του Ισραήλ και σημαίνοντες επενδυτές της χώρας, όσο και στις δηλώσεις που έκανε ο πρωθυπουργός τόνισε ότι υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικές ευκαιρίες για επενδύσεις στην Ελλάδα. Επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι τις δύο χώρες τις χωρίζει απόσταση μόλις μιάμισης ώρας και ότι η Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει πύλη για την είσοδο του Ισραήλ στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.


Με στόχο την προσέλκυση επενδυτών, ο κ. Μητσοτάκης είχε συνάντηση με τον πρόεδρο της Elbit Systems, μίας από τις με-γαλύτερες εταιρείες αμυντικού υλικού, και με τον πρόεδρο της AMPA Capital, με τον οποίο συζήτησαν τις ευκαιρίες για επενδύσεις στην Ελλάδα. Συναντήθηκε επίσης με τον πρόεδρο της JVP Partners, κορυφαίας εταιρείας επενδυτικών κεφαλαίων, που περιλαμβάνει εννέα funds, συνολικής αποτίμησης 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και εξέτασαν το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί στην Ελλάδα επενδυτικός κόμβος για την Ευρώπη.

Ξεχωριστές συναντήσεις είχαν οι υπουργοί Αδωνις Γεωργιάδης, Χρίστος ∆ήμας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Κυριάκος Πιερρακάκης, Κώστας Φραγκογιάννης και ο διευθυντής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, Αλέξης Πατέλης, με εταιρείες όπως η κατασκευαστική Minrav, η Ellomay Capital, που εξειδικεύεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η εταιρεία κυβερνοασφάλειας Check Point και άλλες.

Κυβερνητικοί παράγοντες που συμμετείχαν στις συνομιλίες επισημαίνουν το εξαιρετικά καλό κλίμα που υπήρχε και τη θετική προδιάθεση και από τις δύο πλευρές. Ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, για παράδειγμα, Γιουβάλ Στάινιτς, που έχει αναπτύξει πολύ καλές σχέσεις με τον Κωστή Χατζηδάκη, ανέφερε εν μέσω των διευρυμένων συνομιλιών ότι η συμφωνία για τον αγωγό East Med θα περάσει σύντομα από τη Βουλή και έδειξε στη συνέχεια την ξεχωριστή αγάπη του για την Ελλάδα, λέγοντας: «Πριν από 32 χρόνια, μόλις είχα παντρευτεί και η γυναίκα μου με ρωτάει πού θα πάμε μήνα του μέλι-τος. Της απαντώ αμέσως, δεν τίθεται θέμα, οπωσδήποτε στην Κρήτη!».

Ο ίδιος δε ο Νετανιάχου έδειξε να γνωρίζει καλά το βιογραφικό του Κυριάκου Μητσοτάκη και επιβεβαίωσε παράλληλα το εγκάρδιο κλίμα των συνομιλιών, λέγοντας αστειευόμενος πριν από την έναρξη των παρουσιάσεων των υπουργών του: «Κυριάκο, εσύ ήσουν στη McKinsey παλιά κι εγώ στην “αντίπαλη” εταιρεία, την Boston Consulting Group. ∆εν ξέρω τι κάνατε εσείς αν κάποιος έκανε παρουσίαση που κρατούσε πάνω από δέκα λεπτά, εμείς πάντως τον απολύαμε!».


Άμυνα: Ενδιαφέρον από την ελληνική πλευρά για τα ανεπτυγμένα και τεχνολογικά προηγμένα συστήματα επιτήρησης των συνόρων που έχει δημιουργήσει το Ισραήλ

• Ζωηρό ενδιαφέρον από ισραηλινής πλευράς για την ΕΛΒΟ και για το κέντρο εκπαίδευσης πιλότων στην Καλαμάτα
• Κοινές στρατιωτικές ασκήσεις
• Συνεργασία και στο θέμα των πληροφοριών

Τουρισμός: Έντονο ισραηλινό ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες

• Κυβερνοασφάλεια
• Τεχνολογίες περιβάλλοντος
• Ηλεκτροκίνηση
• Διαχείριση υδάτων
• Ανάδειξη νεοφυών επιχειρήσεων
• Αφαλάτωση
• Ιχθυοκαλλιέργειες
• Ενέργεια

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά το Σάββατο 21 Ιουνίου