Κικίλιας: O τουρισμός θα φέρει ισχυρό εισόδημα και το 2023
Εστιάζοντας στα οικονομικά μεγέθη του 2023 ο κ. υπουργός επισημαίνει ότι καταφέραμε να αγγίξουμε τις επιδόσεις της προ πανδημίας περιόδου
Δεν νομίζω ότι πλέον αμφισβητεί κανείς πως το 2022 ήταν μια εξαιρετική χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό. Αυτό άλλωστε καταδεικνύουν και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΛΣΤΑΤ, με τις αφίξεις και τα ταξιδιωτικά έσοδα να προσεγγίζουν, ή ακόμα και να ξεπερνούν σε πολλούς προορισμούς, τα αντίστοιχα του 2019". Αυτό τονίζει μεταξύ άλλων σε συνέντευξη του στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας και με το βλέμμα στραμμένο στην νέα τουριστική σαιζόν αναφέρει ότι υπάρχουν όλα τα εχέγγυα για περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη το 2023. "Ο τουρισμός θα φέρει και το 2023 ισχυρό εισόδημα", επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κ. υπουργός.
Εστιάζοντας στα οικονομικά μεγέθη του 2023 ο κ. υπουργός επισημαίνει ότι καταφέραμε να αγγίξουμε τις επιδόσεις της προ πανδημίας περιόδου. Μάλιστα σε ό,τι αφορά τα ταξιδιωτικά έσοδα επισημαίνει ότι αυτά θα κινηθούν περίπου στα 18 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας κατά 3 δισ. τον στόχο του περυσινού προϋπολογισμού. Αυτό το υπερπλεόνασμα από τον τουρισμό θα μοιραστεί στην κοινωνία, στις ευπαθείς ομάδες, σε όσους δεν έχουν ή δεν μπορούν, επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση αν οι εκλογές μπορεί να παγώσουν δράσεις του υπουργείου Τουρισμού, ο υπουργός Τουρισμού είναι ξεκάθαρος: "Δεν πρόκειται να παγώσει καμία δράση λόγω των επικείμενων εκλογών. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και με προσήλωση, μακριά από τοξικότητες και φαινόμενα που δηλητηριάζουν την πολιτική ζωή".
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του υπουργού Τουρισμού στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον δημοσιογράφο Κώστα Χαλκιαδάκη:
Πως σχολιάζετε την εξέλιξη της εφετινής τουριστικής χρονιάς; Σε τι επίπεδα αφίξεων και εσόδων θα κλείσει η φετινή χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό; Ποιες αγορές πρωταγωνίστησαν εφέτος;
Δεν νομίζω ότι πλέον αμφισβητεί κανείς πως το 2022 ήταν μια εξαιρετική χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό. Αυτό άλλωστε το καταδεικνύουν και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΛ.ΣΤΑΤ, με τις αφίξεις και τα ταξιδιωτικά έσοδα να προσεγγίζουν, ή ακόμα και να ξεπερνούν σε πολλούς προορισμούς, τα αντίστοιχα του 2019. Παρότι η χώρα ήταν κλειστή τους πρώτους μήνες λόγω της παραλλαγής "Όμικρόν", στη συνέχεια ξέσπασε ο πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης με αποτέλεσμα τα πάντα να "παγώσουν", ακολούθησε ενεργειακή κρίση, ακρίβεια, πληθωρισμός και είχαμε κλειστές τις πολύ σημαντικές αγορές της Ρωσίας και της Κίνας, καταφέραμε να αγγίξουμε τις επιδόσεις της προ πανδημίας περιόδου.
Αυτό δεν ήταν κάτι εύκολο, ούτε δεδομένο και αποδεικνύεται όταν συγκρινόμαστε με άλλες χώρες: Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα κατέγραψε τη τουριστική περίοδο του '22 τη μεγαλύτερη ανάκαμψη στην Ε.Ε. στις εμπορικές πτήσεις, ενώ ήταν η μοναδική χώρα που καθ' όλη τη διάρκεια της σεζόν παρουσίαζε αύξηση πτήσεων σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019. Και τα στοιχεία του Βαρόμετρου του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, όμως, δείχνουν ότι το 2022 ο τουριστικός κλάδος μπόρεσε να καλύψει μόνο το 60% των επιπέδων της προ-Covid περιόδου.
Κύριε Χαλκιαδάκη, το 2022 εργαστήκαμε σκληρά, κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες, και μπορέσαμε να φέρουμε στη χώρα περίπου 18 δισ. ευρώ ταξιδιωτικά έσοδα, ξεπερνώντας κατά 3 δισ. τον στόχο του περυσινού προϋπολογισμού. Αυτό το υπερπλεόνασμα από τον τουρισμό θα μοιραστεί στην κοινωνία, στις ευπαθείς ομάδες, σε όσους δεν έχουν, ή δεν μπορούν. Οι τζίροι σε καταλύματα και εστίαση εκτοξεύθηκαν, "ζεστό χρήμα" μπήκε στα ταμεία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ενισχύθηκαν οι τοπικές οικονομίες, στηρίχθηκε η μέση ελληνική οικογένεια. Αυτός ήταν ο πρωταρχικός στόχος που έθεσα τον Σεπτέμβριο του 2021 όταν ανέλαβα το υπουργείο Τουρισμού και με χαρά τώρα βλέπω ότι οι κόποι όλων μας- της κυβέρνησης, του Υπουργείου, του ΕΟΤ, της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, των ΣΕΤΕ, ΞΕΕ, ΠΟΞ, HATTA, της Marketing Greece και φυσικά των εργαζόμενων στον τουρισμό- απέδωσαν καρπούς και συνεχίζουν να δίνουν: Όπως βλέπετε, ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα, εξακολουθούμε να έχουμε ταξιδιωτικές ροές, ενώ αυτές τις ημέρες δένουν στα λιμάνια μας τα τελευταία κρουαζιερόπλοια. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί.
Σε έναν απολογισμό πεπραγμένων του υπουργείου Τουρισμού, τι είναι αυτό που θα προτάσσατε για εφέτος;
Είναι ένα πλέγμα παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών που αλληλοσυμπληρούμενα έφεραν αυτό το αποτέλεσμα: Επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου η οποία ξεκίνησε νωρίτερα από ποτέ και επεκτάθηκε μέχρι το τέλος του έτους, προβολή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς εκθέσεις και με στοχευμένες καμπάνιες του ΕΟΤ για 12μηνο τουρισμό και citybreak, ανάπτυξη της κρουαζιέρας με αύξηση του home-porting και 5000 calls στα ελληνικά λιμάνια, ανοίγματα σε νέες αγορές και στρατηγικές συμφωνίες, όπως αυτή με τις αμερικανικές αερογραμμές για 63 απευθείας πτήσεις/εβδομάδα από τις ΗΠΑ στο "Ελ. Βενιζέλος", αναπλήρωση του κενού των Ρώσων και των Ουκρανών τουριστών με ταξιδιώτες από τις χώρες των Βαλκανίων. Επιπλέον, "φωτίσαμε" νέους, λιγότερους δημοφιλείς προορισμούς έτσι ώστε να επωφεληθούν από τον τουρισμό όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές της χώρας και προχωρήσαμε σε συμφωνίες και δράσεις με στόχο την πράσινη και μπλε ανάπτυξη.
Ποιες είναι οι προκλήσεις της επόμενης χρονιάς για τον ελληνικό τουρισμό;
Ο βιώσιμος τουρισμός είναι η μεγάλη πρόκληση για το 2023, εκεί θα εστιάσουμε εφέτος, αν και όπως σας είπα, ήδη τα πρώτα βήματα έχουν γίνει: Mε το "Rhodes Co-Lab" στη Ρόδο, το "ASTYBUS" στην Αστυπάλαια, το "Just Go Zero" στην Τήλο, το "Gr-eco Islands" στη Χάλκη, το "Aegean Neorion Innovation Center" στη Σύρο, και με το "Naxos Smart Island" στη Νάξο. Τον Νοέμβριο υπογράψαμε στο Λονδίνο μαζί με τον ΕΟΤ Σύμφωνο Συνεργασίας με τον Οργανισμό Common Seas για τη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης στις ξενοδοχειακές μονάδες και στα καταλύματα της χώρας με την εφαρμογή του πρωτοποριακού, ψηφιακού προγράμματος PlasTICK. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται η συνεργασία μας με τη Google που περιλαμβάνει την εκπαίδευση πάνω από 2.000 ξενοδόχων και τη δημιουργία εκπαιδευτικού προγράμματος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε συνεργασία και με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού. Επιπλέον,
Το 2023 θα αξιοποιήσουμε πόρους από το RRF, προχωρώντας στην κατασκευή έργων και υποδομών με στόχο τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία και με έμφαση στη διαχείριση αποβλήτων και υδάτινων πόρων, την ηλεκτροκίνηση και τη βιώσιμη αστική κινητικότητα, την αποσυμφόρηση των χερσαίων πυλών εισόδου, των αεροδρομίων και των λιμανιών, την ενεργειακή αναβάθμιση, τη στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία της βιοποικιλότητας.
Πώς θα κινηθεί επικοινωνιακά η Ελλάδα για να εξασφαλίσει μια επιτυχημένη χρονιά το 2023; Υπάρχουν δείγματα ικανά να χαρτογραφήσουν την εξέλιξη της;
Η εφετινή επιτυχία, κύριε Χαλκιαδάκη, έθεσε πολύ ισχυρές βάσεις. To brand "Ελλάδα" είναι νούμερο 5 στον κόσμο, η χώρα μας αποτελεί τον πιο ασφαλή προορισμό στην Ευρώπη, διεθνείς κολοσσοί εμπιστεύονται τη χώρα μας η οποία βιώνει μια πραγματική "επενδυτική άνοιξη". Επομένως υπάρχουν όλα τα εχέγγυα για περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη. Προσέξτε όμως: Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, στον τουρισμό πλέον τίποτα δεν είναι δεδομένο και η επιτυχία δεν έρχεται αυτόματα. Χρειάζεται σκληρή και ομαδική δουλειά μήνες πριν την έναρξη της σεζόν, σοβαρή και προσεκτικά μελετημένη στρατηγική, και γρήγορα αντανακλαστικά για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσεων οι οποίες συνεχίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΕΥπάρχει φόβος εν όψει εκλογών να παγώσουν δράσεις του υπουργείου Τουρισμού, ικανές να επηρεάσουν αρνητικά την εξέλιξη της τουριστικής χρονιά του 2023;
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αποδεικνύοντας συνέπεια, οδηγεί τη χώρα σε εκλογές, εξαντλώντας την 4ετία. Δεν πρόκειται να παγώσει καμία δράση λόγω των επικείμενων εκλογών. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και με προσήλωση, μακριά από τοξικότητες και φαινόμενα που δηλητηριάζουν την πολιτική ζωή. Την ύψιστη στιγμή της Δημοκρατίας, την ώρα της κάλπης, οι πολίτες θα κρίνουν τη συνέπεια και την αξιοπιστία μας και θα μας εμπιστευτούν για να συνεχίσουμε το έργο μας και τα επόμενα 4 χρόνια, με γνώμονα την ανάπτυξη, την πρόοδο, την ασφάλεια και κυρίως τη μέριμνα για όλους τους πολίτες της χώρας.
Εστιάζοντας στα οικονομικά μεγέθη του 2023 ο κ. υπουργός επισημαίνει ότι καταφέραμε να αγγίξουμε τις επιδόσεις της προ πανδημίας περιόδου. Μάλιστα σε ό,τι αφορά τα ταξιδιωτικά έσοδα επισημαίνει ότι αυτά θα κινηθούν περίπου στα 18 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας κατά 3 δισ. τον στόχο του περυσινού προϋπολογισμού. Αυτό το υπερπλεόνασμα από τον τουρισμό θα μοιραστεί στην κοινωνία, στις ευπαθείς ομάδες, σε όσους δεν έχουν ή δεν μπορούν, επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Σε ερώτηση αν οι εκλογές μπορεί να παγώσουν δράσεις του υπουργείου Τουρισμού, ο υπουργός Τουρισμού είναι ξεκάθαρος: "Δεν πρόκειται να παγώσει καμία δράση λόγω των επικείμενων εκλογών. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και με προσήλωση, μακριά από τοξικότητες και φαινόμενα που δηλητηριάζουν την πολιτική ζωή".
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του υπουργού Τουρισμού στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον δημοσιογράφο Κώστα Χαλκιαδάκη:
Πως σχολιάζετε την εξέλιξη της εφετινής τουριστικής χρονιάς; Σε τι επίπεδα αφίξεων και εσόδων θα κλείσει η φετινή χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό; Ποιες αγορές πρωταγωνίστησαν εφέτος;
Δεν νομίζω ότι πλέον αμφισβητεί κανείς πως το 2022 ήταν μια εξαιρετική χρονιά για τον ελληνικό τουρισμό. Αυτό άλλωστε το καταδεικνύουν και τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και της ΕΛ.ΣΤΑΤ, με τις αφίξεις και τα ταξιδιωτικά έσοδα να προσεγγίζουν, ή ακόμα και να ξεπερνούν σε πολλούς προορισμούς, τα αντίστοιχα του 2019. Παρότι η χώρα ήταν κλειστή τους πρώτους μήνες λόγω της παραλλαγής "Όμικρόν", στη συνέχεια ξέσπασε ο πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης με αποτέλεσμα τα πάντα να "παγώσουν", ακολούθησε ενεργειακή κρίση, ακρίβεια, πληθωρισμός και είχαμε κλειστές τις πολύ σημαντικές αγορές της Ρωσίας και της Κίνας, καταφέραμε να αγγίξουμε τις επιδόσεις της προ πανδημίας περιόδου.
Αυτό δεν ήταν κάτι εύκολο, ούτε δεδομένο και αποδεικνύεται όταν συγκρινόμαστε με άλλες χώρες: Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα κατέγραψε τη τουριστική περίοδο του '22 τη μεγαλύτερη ανάκαμψη στην Ε.Ε. στις εμπορικές πτήσεις, ενώ ήταν η μοναδική χώρα που καθ' όλη τη διάρκεια της σεζόν παρουσίαζε αύξηση πτήσεων σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019. Και τα στοιχεία του Βαρόμετρου του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, όμως, δείχνουν ότι το 2022 ο τουριστικός κλάδος μπόρεσε να καλύψει μόνο το 60% των επιπέδων της προ-Covid περιόδου.
Κύριε Χαλκιαδάκη, το 2022 εργαστήκαμε σκληρά, κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες, και μπορέσαμε να φέρουμε στη χώρα περίπου 18 δισ. ευρώ ταξιδιωτικά έσοδα, ξεπερνώντας κατά 3 δισ. τον στόχο του περυσινού προϋπολογισμού. Αυτό το υπερπλεόνασμα από τον τουρισμό θα μοιραστεί στην κοινωνία, στις ευπαθείς ομάδες, σε όσους δεν έχουν, ή δεν μπορούν. Οι τζίροι σε καταλύματα και εστίαση εκτοξεύθηκαν, "ζεστό χρήμα" μπήκε στα ταμεία των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ενισχύθηκαν οι τοπικές οικονομίες, στηρίχθηκε η μέση ελληνική οικογένεια. Αυτός ήταν ο πρωταρχικός στόχος που έθεσα τον Σεπτέμβριο του 2021 όταν ανέλαβα το υπουργείο Τουρισμού και με χαρά τώρα βλέπω ότι οι κόποι όλων μας- της κυβέρνησης, του Υπουργείου, του ΕΟΤ, της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, των ΣΕΤΕ, ΞΕΕ, ΠΟΞ, HATTA, της Marketing Greece και φυσικά των εργαζόμενων στον τουρισμό- απέδωσαν καρπούς και συνεχίζουν να δίνουν: Όπως βλέπετε, ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα, εξακολουθούμε να έχουμε ταξιδιωτικές ροές, ενώ αυτές τις ημέρες δένουν στα λιμάνια μας τα τελευταία κρουαζιερόπλοια. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί.
Σε έναν απολογισμό πεπραγμένων του υπουργείου Τουρισμού, τι είναι αυτό που θα προτάσσατε για εφέτος;
Είναι ένα πλέγμα παρεμβάσεων και πρωτοβουλιών που αλληλοσυμπληρούμενα έφεραν αυτό το αποτέλεσμα: Επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου η οποία ξεκίνησε νωρίτερα από ποτέ και επεκτάθηκε μέχρι το τέλος του έτους, προβολή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς εκθέσεις και με στοχευμένες καμπάνιες του ΕΟΤ για 12μηνο τουρισμό και citybreak, ανάπτυξη της κρουαζιέρας με αύξηση του home-porting και 5000 calls στα ελληνικά λιμάνια, ανοίγματα σε νέες αγορές και στρατηγικές συμφωνίες, όπως αυτή με τις αμερικανικές αερογραμμές για 63 απευθείας πτήσεις/εβδομάδα από τις ΗΠΑ στο "Ελ. Βενιζέλος", αναπλήρωση του κενού των Ρώσων και των Ουκρανών τουριστών με ταξιδιώτες από τις χώρες των Βαλκανίων. Επιπλέον, "φωτίσαμε" νέους, λιγότερους δημοφιλείς προορισμούς έτσι ώστε να επωφεληθούν από τον τουρισμό όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές της χώρας και προχωρήσαμε σε συμφωνίες και δράσεις με στόχο την πράσινη και μπλε ανάπτυξη.
Ποιες είναι οι προκλήσεις της επόμενης χρονιάς για τον ελληνικό τουρισμό;
Ο βιώσιμος τουρισμός είναι η μεγάλη πρόκληση για το 2023, εκεί θα εστιάσουμε εφέτος, αν και όπως σας είπα, ήδη τα πρώτα βήματα έχουν γίνει: Mε το "Rhodes Co-Lab" στη Ρόδο, το "ASTYBUS" στην Αστυπάλαια, το "Just Go Zero" στην Τήλο, το "Gr-eco Islands" στη Χάλκη, το "Aegean Neorion Innovation Center" στη Σύρο, και με το "Naxos Smart Island" στη Νάξο. Τον Νοέμβριο υπογράψαμε στο Λονδίνο μαζί με τον ΕΟΤ Σύμφωνο Συνεργασίας με τον Οργανισμό Common Seas για τη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης στις ξενοδοχειακές μονάδες και στα καταλύματα της χώρας με την εφαρμογή του πρωτοποριακού, ψηφιακού προγράμματος PlasTICK. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται η συνεργασία μας με τη Google που περιλαμβάνει την εκπαίδευση πάνω από 2.000 ξενοδόχων και τη δημιουργία εκπαιδευτικού προγράμματος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε συνεργασία και με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού. Επιπλέον,
Το 2023 θα αξιοποιήσουμε πόρους από το RRF, προχωρώντας στην κατασκευή έργων και υποδομών με στόχο τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία και με έμφαση στη διαχείριση αποβλήτων και υδάτινων πόρων, την ηλεκτροκίνηση και τη βιώσιμη αστική κινητικότητα, την αποσυμφόρηση των χερσαίων πυλών εισόδου, των αεροδρομίων και των λιμανιών, την ενεργειακή αναβάθμιση, τη στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία της βιοποικιλότητας.
Πώς θα κινηθεί επικοινωνιακά η Ελλάδα για να εξασφαλίσει μια επιτυχημένη χρονιά το 2023; Υπάρχουν δείγματα ικανά να χαρτογραφήσουν την εξέλιξη της;
Η εφετινή επιτυχία, κύριε Χαλκιαδάκη, έθεσε πολύ ισχυρές βάσεις. To brand "Ελλάδα" είναι νούμερο 5 στον κόσμο, η χώρα μας αποτελεί τον πιο ασφαλή προορισμό στην Ευρώπη, διεθνείς κολοσσοί εμπιστεύονται τη χώρα μας η οποία βιώνει μια πραγματική "επενδυτική άνοιξη". Επομένως υπάρχουν όλα τα εχέγγυα για περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη. Προσέξτε όμως: Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως, στον τουρισμό πλέον τίποτα δεν είναι δεδομένο και η επιτυχία δεν έρχεται αυτόματα. Χρειάζεται σκληρή και ομαδική δουλειά μήνες πριν την έναρξη της σεζόν, σοβαρή και προσεκτικά μελετημένη στρατηγική, και γρήγορα αντανακλαστικά για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσεων οι οποίες συνεχίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΕΥπάρχει φόβος εν όψει εκλογών να παγώσουν δράσεις του υπουργείου Τουρισμού, ικανές να επηρεάσουν αρνητικά την εξέλιξη της τουριστικής χρονιά του 2023;
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αποδεικνύοντας συνέπεια, οδηγεί τη χώρα σε εκλογές, εξαντλώντας την 4ετία. Δεν πρόκειται να παγώσει καμία δράση λόγω των επικείμενων εκλογών. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μεθοδικά και με προσήλωση, μακριά από τοξικότητες και φαινόμενα που δηλητηριάζουν την πολιτική ζωή. Την ύψιστη στιγμή της Δημοκρατίας, την ώρα της κάλπης, οι πολίτες θα κρίνουν τη συνέπεια και την αξιοπιστία μας και θα μας εμπιστευτούν για να συνεχίσουμε το έργο μας και τα επόμενα 4 χρόνια, με γνώμονα την ανάπτυξη, την πρόοδο, την ασφάλεια και κυρίως τη μέριμνα για όλους τους πολίτες της χώρας.