Μία ακόµη σηµαντική διάσταση της επιλογής του Πάνου Καµµένου να εκτονώσει το πάθος του για τον τζόγο σε ένα από τα πιο γνωστά καζίνο του Λονδίνου αναδεικνύουν σήµερα τα «Π». Βλέπετε, µε το πολύωρο πέρασµά του από τη ρουλέτα του «Park Tower» ο υπουργός Άµυνας, εκτός της πολιτικής θύελλας που προκάλεσε εντός των ελληνικών συνόρων, εξέθεσε τη χώρα και διεθνώς, καθώς ήρθε σε σύγκρουση µε τις κατευθυντήριες γραµµές της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά µε τα πολιτικά πρόσωπα που πηγαίνουν σε χώρους τυχερών παιγνίων.

Η παράµετρος αυτή εξηγεί και το µεγάλο ενδιαφέρον που επέδειξε µερίδα ΜΜΕ για το όλο θέµα στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στη Μεγάλη Βρετανία. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, προκαλεί εύλογες απορίες το γεγονός ότι ένας έµπειρος πολιτικός, σε ένα νευραλγικό υπουργείο, µε συνεχείς κορώνες περί πάταξης της διαφθοράς, δεν γνώριζε ότι η επίσκεψη «προσώπων πολιτικά εκτεθειµένων» σε ένα καζίνο βρίσκεται στο στόχαστρο ευρωπαϊκών οδηγιών, που αφορούν το ξέπλυµα «µαύρου» χρήµατος και τη χρηµατοδότηση της τροµοκρατίας. Εκτός κι αν γνώριζε και απλώς... αδιαφόρησε µπροστά στην ικανοποίηση του πάθους του για τον τζόγο. Συγκεκριµένα, η Οδηγία 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου µε αντικείµενο «την πρόληψη της χρησιµοποίησης του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος για τη νοµιµοποίηση εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες ή για τη χρηµατοδότηση της τροµοκρατίας» ρητά αναφέρει ότι «οι πάροχοι υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών που διαθέτουν συγκεκριµένους χώρους, όπως καζίνο και αίθουσες τυχερών παιχνιδιών, θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η δέουσα επιµέλεια ως προς τον πελάτη, εάν ασκείται στο σηµείο εισόδου στους χώρους, µπορεί να συνδεθεί µε τις συναλλαγές που διενεργούνται από τον πελάτη στους εν λόγω χώρους».

 Ο λόγος είναι ότι τα καζίνο είναι χώροι όπου µπορούν να νοµιµοποιηθούν µεγάλα ποσά µετρητών µε παράνοµη προέλευση. Έγγραφο εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που συνοδεύει την «Εκθεση σχετικά µε την εκτίµηση των κινδύνων που συνεπάγονται για την εσωτερική αγορά η νοµιµοποίηση εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες και η χρηµατοδότηση της τροµοκρατίας και οι οποίοι συνδέονται µε διασυνοριακές δραστηριότητες», περιγράφει αναλυτικά µε τι τρόπους µπορεί να γίνει στα καζίνο «ξέπλυµα» χρήµατος, που µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για έκνοµες δραστηριότητες. Κοµβικό σηµείο σε αυτές τις οδηγίες είναι η παρακολούθηση και ο εντοπισµός των προσώπων που θεωρούνται πελάτες υψηλού κινδύνου («high risk customers»), οι οποίοι ορίζονται ως τα «πολιτικά εκτεθειµένα πρόσωπα» (Politically Exposed Persons) ή αυτά που προέρχονται από τρίτες χώρες. Ειδικά για τα πολιτικά πρόσωπα, αλλά και για εκείνα που σχετίζονται µε αυτά, διατυπώνεται η ανάγκη να υπάρχουν ιδιαίτερα προσεκτικοί χειρισµοί. Αυτό γιατί έχουν υπάρξει περιπτώσεις που υπουργοί, συνεργάτες ή συγγενείς τους έχουν πάει σε καζίνο στο εξωτερικό, έχουν παίξει αγνώστου προελεύσεως µεγάλα ποσά και µετά έχει προκληθεί σκάνδαλο.  

Ο ΞΕΝΟΣ ΤΥΠΟΣ  

Αλήθεια, όµως, ο Πάνος Καµµένος, που κόπτεται ότι υπερασπίζεται τα εθνικά συµφέροντα, δεν αντιλαµβάνεται ότι ούτως ή άλλως η παρουσία του σε ένα καζίνο µε αυτούς τους όρους και µε αυτή την ανάγκη καταγραφής και ελέγχου της παρουσίας του µπορεί να εκθέσει τη χώρα; Ότι, ανεξαρτήτως των δικαιολογιών και των ψεµάτων που αράδιασε για να θολώσει τα νερά, αντικειµενικά, δεν είναι σοβαρή η εικόνα ενός υπουργού που το πρωί συζητά για µεγάλα εξοπλιστικά προγράµµατα και το βράδυ ξεδίνει στην τσόχα; ∆εν καταλάβαινε ότι θα µπορούσε η εµφάνισή του εκεί να είχε τύχει εκµετάλλευσης από τον ξένο σκανδαλοθηρικό Τύπο; Οταν υπάρχουν δηµοσιεύµατα σε εξειδικευµένες ιστοσελίδες της βιοµηχανίας του τζόγου, όπως η https://gamblingcompliance.com, που συνδέουν την υπόθεση ακριβώς µε την ανάγκη να εφαρµοστούν οι ευρωπαϊκές οδηγίες που προαναφέρθηκαν, δεν είναι ξεκάθαρη η ζηµιά που προκαλείται στην πατρίδα µας; Εξάλλου, µια πληροφορία που έχει προκαλέσει τόσο µεγάλο ενδιαφέρον εντός κι εκτός Ελλάδος είναι πολύ εύκολο να κάνει τον γύρο του κόσµου διαδικτυακά, πολλώ δε µάλλον όταν έχει αναπαραχθεί από µια αγγλόφωνη ιστοσελίδα. Ως εκ τούτου, ουκ ολίγα διεθνή Μέσα παρουσίασαν λεπτοµερή ρεπορτάζ για το θέµα, µε ενδεικτικότερο παράδειγµα τους «Times» του Λονδίνου, που πριν από µερικές ηµέρες είχαν εκτενή σχετική αναφορά, κάνοντας µεταξύ άλλων λόγο για κρίση στην ελληνική κυβέρνηση, εξαιτίας της συµπεριφοράς του συγκυβερνήτη και της βασιλικής διαµονής του στη βρετανική πρωτεύουσα.  

ΖΗΤΗΜΑ ΗΘΙΚΗΣ

Ο τζόγος είναι µια δραστηριότητα που δεν συνάδει µε την ιδιότητα του πολιτικού, ιδίως δε αυτού που διαχειρίζεται τον ευαίσθητο χώρο της Άµυνας και των εξοπλιστικών προγραµµάτων. Οι επιδείξεις «καλής ζωής» από έναν υπουργό είναι αρκετές για να δηµιουργήσουν ερωτηµατικά. ∆εν θα πρέπει να λησµονείται ότι ο πολυτελής βίος του Άκη Τσοχατζόπουλου συνέβαλε καθοριστικά στις υποψίες ότι κάτι δεν πήγαινε καλά µε τα εξοπλιστικά. Άλλωστε, ο Πάνος Καµµένος δεν ήταν στο Λονδίνο για ένα Σαββατοκύριακο αναψυχής (έστω κι αν έτσι εξελίχθηκε στην πορεία), αλλά για να επισκεφτεί τη ∆ιεθνή Εκθεση Αµυντικού Εξοπλισµού DSEI 2017 στην οποία συµµετείχαν ελληνικές εταιρείες όπως η Miltech του Χρ. Χούµπαυλη, η Defense Electronics Intracom του γνωστού οµίλου, αλλά και η Theon Sensors του Κρίστιαν Χατζηµηνά, για την οποία έχει σχολιαστεί το µεγάλο κόστος των διοπτρών νυκτός µε τις οποίες προµηθεύει τον ελληνικό στρατό. Να θυµίσουµε εδώ ότι µια άλλη εταιρεία συµφερόντων του κ. Χατζηµηνά, η ISI, θα συµµετάσχει στο πρόγραµµα εκσυγχρονισµού των αεροσκαφών P-3B, το οποίο «ξεµπλόκαρε» µε επιµονή του κ. Καµµένου. Ο Π. Καµµένος στο Λονδίνο έσπευσε να βγάλει και φωτογραφία µε τον κ. Χατζηµηνά, που συµπεριλήφθηκε στα στιγµιότυπα από την επίσκεψη που αναρτήθηκαν στην επίσηµη ιστοσελίδα του Πενταγώνου. Χαρακτηριστικό, δε, της καλής τους σχέσης και της µεταξύ τους χηµείας είναι το γεγονός ότι, σύµφωνα µε διασταυρωµένες πληροφορίες, οι δυο τους βρήκαν χρόνο να τα πουν µακριά από τα αδιάκριτα βλέµµατα επί αγγλικού εδάφους, καθώς δείπνησαν µαζί συζητώντας για αρκετές ώρες.  

Αυξάνονται τα κρούσματα διαφθοράς  

Η επίσκεψη του υπουργού Άµυνας σε καζίνο του Λονδίνου και τα αναπάντητα ερωτήµατα που άφησε αναδεικνύουν την ολιγωρία της χώρας µας και των ελεγκτικών µηχανισµών, καθώς και την έλλειψη ευαισθησίας του εγχώριου πολιτικού συστήµατος στο πρόβληµα του ελέγχου του ξεπλύµατος του «µαύρου» χρήµατος, που συνδέεται µε τη διαφθορά, τις µίζες και την εγκληµατικότητα. Ο πληµµελής έλεγχος του λονδρέζικου καζίνο, που είτε δεν εντόπισε τον Έλληνα υπουργό είτε αµέλησε να κάνει τον έλεγχο εισοδηµάτων που επιβάλλουν η αγγλική νοµοθεσία και ο Κανονισµός της Βρετανικής Επιτροπής Παιγνίων και απάντησε «No Comment» στα ερωτήµατα που του θέσαµε, δεν είναι το κεντρικό ζήτηµα. Αν το καζίνο «Grosvenor’s» του οµίλου Rank δεν εφαρµόζει (ή δεν ανακοινώνει) τις διαδικασίες ελέγχου για την προφύλαξή του από τον κίνδυνο που δηµιουργεί η χρήση µετρητών από πολιτικό πρόσωπο µιας χώρας µε χαµηλές επιδόσεις στη λίστα της διαφθοράς, αυτό εκθέτει το ίδιο το καζίνο. Ωστόσο, πολλαπλά εκτίθεται και το πολιτικό πρόσωπο που αγνοεί το πνεύµα της οδηγίας για το ξέπλυµα χρήµατος και δεν κοινοποιεί τα ποσά που έπαιξε και την προέλευσή τους (όπως ακριβώς συνέβη µε τον Πάνο Καµµένο), ακόµη κι αν δεν το έκανε το καζίνο, όπως είναι υποχρεωµένο σύµφωνα µε τον κανονισµό στη Βρετανία. Μια άλλη απόδειξη της ολιγωρίας και της αδιαφορίας της ελληνικής κυβέρνησης και των ελληνικών Αρχών είναι ότι η Ελλάδα έχει πέσει… 33 θέσεις στη λίστα της διαφθοράς, σύµφωνα µε τον Corruption Perceptions Index -µε βάση τον οποίο ο βρετανικός κανονισµός συνιστά στα καζίνο να κάνουν έλεγχο κινδύνου-, και το 2016 βρέθηκε στην 69η θέση από την 36η το 2012. Παρ' όλα αυτά, στην Ελλάδα η 4η οδηγία για το ξέπλυµα «µαύρου» χρήµατος δεν έχει γίνει ακόµη νόµος. Γι' αυτό και η Ελληνική Επιτροπή Παιγνίων δεν έχει θεσπίσει κανέναν κανονισµό για την προφύλαξη από το ξέπλυµα «µαύρου» χρήµατος στα ελληνικά καζίνο.  

Μόνο με έγκριση μπορεί να παίξει ένας πολιτικός  

Στη Βρετανία, η Gambling Commission, η αρµόδια Επιτροπή Παιγνίων του Ηνωµένου Βασιλείου, στην πρόσφατη οδηγία της (Σεπτέµβριος 2017) για την πρόληψη του ξεπλύµατος «µαύρου» χρήµατος και την καταπολέµηση της χρηµατοδότησης της τροµοκρατίας έχει ρητή αναφορά στα «πολιτικά εκτεθειµένα πρόσωπα». Κατά τη γνώµη της, τα «πολιτικά εκτεθειµένα πρόσωπα», που περιλαµβάνουν τόσο τους πολιτικούς όσο και τους συνεργάτες τους, πρέπει να αντιµετωπίζονται ως «πελάτες υψηλού ρίσκου». Είναι ανάγκη τα καζίνο να κάνουν έλεγχο ως προς την ταυτότητα και την ιδιότητά τους και να έχουν συστήµατα ελέγχου κινδύνου. Η Gambling Commission συνιστά στα βρετανικά καζίνο να κάνουν συγκεκριµένη εκτίµηση κινδύνου διαφθοράς για κάθε πιθανό «πολιτικά εκτεθειµένο πρόσωπο» που έρχεται να ζητήσει να παίξει, όπως και για τους συγγενείς του, και µάλιστα προτείνει η ειδική αυτή αντιµετώπιση να συνεχίζεται και για άλλους 12 µήνες από τη στιγµή που κάποιος παύει να κατέχει δηµόσιο αξίωµα.

Ως εκ τούτου, στα βρετανικά καζίνο το σύνηθες είναι την έγκριση για να παίξει στο καζίνο ένα πολιτικό πρόσωπο να πρέπει να τη δώσει ανώτερο στέλεχος και όχι απλώς οι υπάλληλοι που ελέγχουν την είσοδο. Όπως εξηγεί ο Άντριου Κότον, δικηγόρος στη Βρετανία, εξειδικευµένος στο betting and gaming, «σύµφωνα µε τον βρετανικό κανονισµό που ακολουθεί την έκδοση της 4ης οδηγίας για το ξέπλυµα "µαύρου" χρήµατος, από τη στιγµή που αναγνωρίζεται ως πολιτικά εκτεθειµένο πρόσωπο κάποιος πελάτης, έχουν θεσµοθετηθεί συγκεκριµένες διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει το καζίνο, ώστε να προκύπτει µια απόδειξη προέλευσης της πηγής των ποσών που θα παιχτούν.

Αυτή η πρόβλεψη στοχεύει στη διαβεβαίωση ότι τα χρήµατα που παίζονται ανήκουν πραγµατικά στον πολιτικό και όχι στο ελληνικό δηµόσιο ή σε τρίτο πρόσωπο, που του τα έδωσε για την ιδιότητά του. Επίσης, όλα τα καζίνο στην Αγγλία πρέπει να κάνουν µια εκτίµηση κινδύνου µε βάση την προέλευση του πολιτικού, αν είναι από άλλη χώρα, µε βάση τον κίνδυνο χώρας, ο οποίος βασίζεται στη θέση της στις διεθνείς λίστες διαφθοράς. Κανονικά, το καζίνο θα έπρεπε να προχωρήσει σε περαιτέρω ελέγχους, όπως προβλέπει ο κανονισµός, από τη στιγµή που ο πελάτης δίνει ένα ξένο διαβατήριο και διεύθυνση στο εξωτερικό. Επίσης, από τον έλεγχο διαβατηρίου το σύστηµα Experian µπορεί να εντοπίσει αν ο πελάτης είναι πολιτικό πρόσωπο και η χρήση του Experian είναι µέρος του τυπικού ελέγχου ταυτότητας».