Στο αιώνα μας η σωτηρία του περιβάλλοντος είναι το μεγάλο διακύβευμα και η τέχνη που εμπνέεται από τη ζωή δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη και καλείται λοιπόν να ιχνηλατήσει την αλλαγή του εαυτού μας και του πολιτισμού μας προς αυτή την κατεύθυνση.

Η μουσική και το τραγούδι, σαν παγκόσμια γλώσσα ικανή να απευθυνθεί στον καθένα μας προσωπικά και άμεσα, αλλά και σαν μια μορφή επικοινωνίας χωρίς σύνορα και τείχη, είναι ένας ισχυρός τρόπος για να περάσει το μήνυμα για την οικολογική συνείδηση.

Η τέχνη, σε όλες τις εκφάνσεις της, αποτελεί πηγή έμπνευσης και ανατροφοδότησης της ανθρώπινης φαντασίας.

Από τη ζωγραφική και τη γλυπτική μέχρι τη μουσική, το θέατρο και τον κινηματογράφο, η τέχνη αντανακλά τη σχέση μας με τον κόσμο που μας περιβάλλει. Από τους πρωτόγονους που ζωγράφιζαν αστραπές και τη βροχή στις σπηλιές τους μαγεμένοι από τα φυσικά φαινόμενα ως τις μέρες μας, ο καλλιτέχνης συνεχίζει να εμπνέεται από τη φύση. Μέσα από την τέχνη, μπορούμε να επικοινωνήσουμε τις συναισθηματικές και πνευματικές εμπειρίες μας με τη φύση και το περιβάλλον.

Ωστόσο, βλέπουμε με ανησυχία τον τρόπο με τον οποίο η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει διαταράξει την ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο κλιματικός αυξανόμενος κίνδυνος απαιτεί από εμάς να δράσουμε αποφασιστικά και αποτελεσματικά. Η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ευαισθητοποίησης αλλά και ως κινητήρια δύναμη προς τη δράση.


Σήμερα, ας συνεισφέρουμε στον διάλογο αυτό, αντιλαμβανόμενοι την αναντίρρητη αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην τέχνη και το περιβάλλον. Ας εμπνεύσουμε μελλοντικές προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη της φύσης μέσα από τον φακό της τέχνης, προωθώντας την αειφόρα και την αίσθηση ευθύνης. Η μελωδία της μουσικής μπορεί να μας θυμίσει πως είναι να ζεις σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον.

Ο καλλιτέχνης ως εκπρόσωπος της πνευματικής ζωής, οφείλει να αφουγκράζεται τα προβλήματα και τις αγωνίες της κοινωνίας, να βγαίνει έξω από τα στενά όρια της καλλιτεχνικής του ιδιότητας και να αναπτύσσει πλούσια κοινωνική δράση.

Η οικολογία πρέπει να βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες των καλλιτεχνών που αγωνιούν ειλικρινά για το μέλλον της ανθρωπότητας. Ας θυμηθούμε τα λόγια του Καζαντζάκη, «Ο δημιουργός είναι ο ποιο ευαίσθητος σεισμογράφος της εποχής του» γι΄ αυτό και δεν μπορεί να μένει απαθής μπροστά στην οικολογική καταστροφή που συντελείται.

Να αξιοποιεί το κύρος και την εμβέλεια του έργου του προκειμένου να διαδοθεί το μήνυμα – να στηλιτεύει τις αυθαιρεσίες των ισχυρών του κόσμου, να καταγγέλλει τα ισχυρά συμφέροντα, να συγκρούεται μαζί τους ακόμα κι όταν χρειαστεί, «να κατέβει και στο οδόφραγμα» όπως έλεγε ο Σαρτρ – να χρησιμοποιεί την τέχνη ως «όχημα» μηνυμάτων. Π.χ. μια συναυλία, ένα καλλιτεχνικό έργο, μπορεί να έχει μεγαλύτερη απήχηση στη κοινή γνώμη και από την πιο τεκμηριωμένη επιστημονική αναφορά.

Η κοινωνία αγαπά τους καλλιτέχνες, οπότε μπορεί να παραδειγματιστεί από την οικολογική τους δράση και δημιουργία.

*Πασχάλης Τόνιος: Συνθέτης – Ερμηνευτής