Συγγραφείς και εκδότες μιλούν στα ''Π'' για την ενδοοικογενειακή βία - H έμπνευση από αληθινές ιστορίες σε 14 βιβλία
Οι άνθρωποι του πνεύματος για τα θύματα της έμφυλης βίας - 14 βιβλία βασισμένα στην κακοποίηση των γυναικών
Άννα Πατάκη: Το αναγνωστικό κοινό φαίνεται να είναι πιο έτοιμο να ανακαλύψει συγγραφείς και βιβλία που προσεγγίζουν τη γυναικεία εμπειρία
«Το αναγνωστικό κοινό φαίνεται να είναι πιο έτοιμο να ανακαλύψει συγγραφείς και βιβλία που προσεγγίζουν τη γυναικεία εμπειρία με τρόπους που λίγο παλιότερα μπορεί να φαίνονταν πολύ πειραματικοί ή καινοφανείς για το ευρύ κοινό. Κι αυτό είναι πολύ ευχάριστο. Επίσης ευχάριστο είναι να βλέπεις ανταπόκριση άμεση σε εκδόσεις ή επανεκδόσεις σημαντικών γυναικών συγγραφέων από όλον τον κόσμο του περασμένου αιώνα που ήταν εντελώς άγνωστες ή παραγνωρισμένες», αναφέρει σήμερα στα «Π» η εκδότρια Αννα Πατάκη.
Οι εκδόσεις «Πατάκης» παρουσιάζουν το εφηβικό βιβλίο της Αντρης Αντωνίου με τίτλο «Φωτογραφίες σε μαύρο φόντο», το οποίο είχε αποσπάσει το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας Κύπρου το 2021 και είναι μια ιστορία που καταπιάνεται με ένα πολύ τολμηρό θέμα, τη σεξουαλική κακοποίηση μιας προέφηβης.
Επίσης στις ίδιες εκδόσεις συναντάμε και το βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ «Η μικρή λέξη αγάπη», που είναι μια ιστορία για την αγριότητα της διπλανής πόρτας και για το κόστος της επιβίωσης. "Έμαθα να βάφομαι για να κρύβω τις μελανιές. Η Μάντια διδάχτηκε τη βία από μικρή: την είδε στο πρησμένο πρόσωπο της μάνας της, την υπέμεινε απ' το χέρι του πατέρα της, που ήταν νόμος στο σπίτι. Μεγάλωσε ανυπεράσπιστη: στη γενέτειρά της, μια κωμόπολη της Ημαθίας, ο κόσμος δεν ανακατευόταν στα οικογενειακά του άλλου. Έτσι, όταν στα δεκαοχτώ γνωρίζει τον Άκη, φιλόλογο απ' τη Σαλονίκη, αποφασίζει να το σκάσει, να αναζητήσει την τρυφερότητα, την ανεξαρτησία -να ζήσει ελεύθερη, χωρίς φόβο, πόνο και ντροπή. Όμως η βία έχει πολλά πρόσωπα, και πριν κοπάσει ο έρωτας, η Μάντια γνωρίζει το χειρότερο απ' όλα: αυτό που υποδύεται την αγάπη. Στην άλλη όχθη της ζωής, αφηγείται τις δοκιμασίες και τις χαρές της, τα δώρα που της χάρισε και της έκλεψε η μοίρα. Μιλά για όσα έκανε κι όσα μετάνιωσε, για τη δύναμη που βρήκε μέσα της ακόμα και στις εσχατιές της απελπισίας. Μια ιστορία για την αγριότητα της διπλανής πόρτας και για το κόστος της επιβίωσης. Για την αγάπη, που θέλει θυσίες για να μην είναι μόνο μια λέξη"
Πασχαλία Τραυλού: Οι αγορομάνες μένουν κολλημένες στην εμμονή τους να γαλουχούν αγόρια-αφέντες
Στις εκδόσεις «Διόπτρα» η καταξιωμένη συγγραφέας Πασχαλία Τραυλού επιστρέφει με ένα δυνατό μυθιστόρημα, με τίτλο «Το υπόγειο στην οδό Ηρας 12», που τολμά να μιλήσει μέσα από τις ιστορίες των ηρωίδων της για την αμφισβήτηση του δικαιώματος των γυναικών στην αυτοδιάθεση του σώματός τους. Μια ιστορία καθηλωτική και ανατριχιαστικά επίκαιρη μέχρι και σήμερα. «H βία κατά των γυναικών είναι ένα ύπουλο έγκλημα, που εμφανίζεται αφ’ ης στιγμής οι άντρες ανακαλύπτουν τον ρόλο τους στην αναπαραγωγική διαδικασία και τη μυϊκή υπεροχή τους και αγωνίζονται λυσσαλέα να διατηρήσουν τα σκήπτρα τους. Οι αγορομάνες μένουν κολλημένες στην εμμονή τους να γαλουχούν αγόρια-αφέντες, για να μη χάσουν και οι ίδιες τα προνόμιά τους, έχοντας πρώτα βιώσει στο πετσί τους τη βία που καλλιεργούν κατά του φύλου τους», αναφέρει στο «S» η κ. Τραυλού.
Άννα Γαλανού: Μίλησα αρκετές φορές με κακοποιημένες γυναίκες και οι ανατριχιαστικές αφηγήσεις τους κυριολεκτικά με συγκλόνισαν
Ωστόσο, στη «Διόπτρα» συναντάμε και τη συγκλονιστική ιστορία «Ζωές απέναντι» της Αννας Γαλανού, η οποία βασίζεται σε αληθινές αφηγήσεις κακοποιημένων γυναικών, που φιλοξενούνταν σε αντίστοιχες δομές υποστήριξης. «Μίλησα αρκετές φορές μαζί τους και οι ανατριχιαστικές αφηγήσεις τους κυριολεκτικά με συγκλόνισαν. Ετσι αποφάσισα να τις πω, θέλοντας να στείλω ένα μήνυμα που θα προκαλέσει προβληματισμό και θα αφυπνίσει -κυρίως- τις νέες γυναίκες, που έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους», λέει η ίδια.
Δήμητρα Παπαδήμα: Εχω τη θλιβερή εντύπωση πως, όσα κι αν γραφτούν πάνω στο θέμα, όσα κι αν βγουν στη φόρα, δεν πετυχαίνονται πολλά
Στα «Ελληνικά Γράμματα» η λογοτεχνία στέκεται πάντα πρωτοπόρα στην κατάδειξη κοινωνικών θεμάτων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η εκδότριά τους, Γιούλη Δελιοπούλου-Παπαχριστοφίλου. «Το 1989, όταν στα φώτα της δημοσιότητας δεν κυριαρχούσαν οι ιστορίες κακοποίησης, είχαμε εκδώσει το βιβλίο “Η κακοποιημένη γυναίκα” της Γουόκερ Λενόρ. Και πετύχαμε κάτι πολύ σημαντικό: όχι μόνο να έχουμε μία από τις πιο γνωστές κυκλοφορίες μας, αλλά -το σημαντικότερονα ευαισθητοποιήσουμε το τότε αναγνωστικό κοινό, σε μια εποχή που η αποκάλυψη της βίας υπήρξε ταμπού. Σήμερα μιλάμε ακόμα για το ίδιο θέμα, όπως με το βιβλίο “Βίος βίας” της Δήμητρας Παπαδήμα, που κυκλοφόρησε μόλις 10 ημέρες πριν κυριαρχήσει το πρώτο περιστατικό γυναικείας κακοποίησης στα ελληνικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης». Η γνωστή ηθοποιός και συγγραφέας ύστερα από την έκδοση αυτού του βιβλίου της ένιωσε ένα είδος νίκης. «Πριν από κάποια χρόνια έγραψα το μυθιστόρημα “Βίος βίας” (σ.σ.: κατά πολύ αυτοβιογραφικό). Ως γυναίκα βίωσα και βιώνω βία διαφόρων παραλλαγών σε καθημερινή βάση. Εχω τη θλιβερή εντύπωση πως, όσα κι αν γραφτούν πάνω στο θέμα, όσα κι αν βγουν στη φόρα, δεν πετυχαίνονται πολλά. Δυστυχώς. Λυπάμαι που το λέω, αλλά δεν πιστεύω σε καμιά αλλαγή νοοτροπίας. Προσωπικά, με το μυθιστόρημά μου θέλησα να δείξω πως είμαι νικήτρια του βίου βίας. Και έτσι συμβουλεύω να συμπεριφέρονται οι γυναίκες».Μαρία Κουκουβίνου: Επειδή τα βιβλία αφυπνίζουν και διαμορφώνουν, μας καλούν όλους να συμβάλουμε στην εξάλειψη των κακοποιητικών συμπεριφορών
Η Μαρία Κουκουβίνου, υπεύθυνη Επικοινωνίας των εκδόσεων «Κάκτος», αναφέρεται στο ενδιαφέρον που δείχνει το αναγνωστικό κοινό για ανάλογες εκδόσεις. «Η λογοτεχνία μπορεί να μας ευαισθητοποιήσει και να βοηθήσει να ακουστούν φωνές που οι κακοποιητικοί άνθρωποι φροντίζουν να σιωπήσουν. Οι φωνές αυτές μπορούν να δώσουν το έναυσμα να βρει κανείς τη δύναμη να δημοσιοποιήσει το δικό του τραύμα. Το πιο σημαντικό όμως είναι πως, επειδή τα βιβλία αφυπνίζουν και διαμορφώνουν, μας καλούν όλους να συμβάλουμε με όποιον τρόπο μπορούμε στην εξάλειψη των κακοποιητικών συμπεριφορών. Το αναγνωστικό κοινό ενδιαφέρεται γι' αυτό το είδος των βιβλίων και συνήθως αυτά πάνε καλά εμπορικά».
Από τον «Κάκτο» ένα εξόχως χρήσιμο εγχειρίδιο για γυναίκες που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα στη ζωή τους είναι «Τα σημάδια μένουν» της ψυχολόγου Τένιας Μακρή, η οποία δίνει όλες τις διαστάσεις της συναισθηματικής κακοποίησης. Τι σημαίνει, γιατί συμβαίνει, πώς εκδηλώνεται και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Ωστόσο, και οι «Γυναίκες στο ντιβάνι» της Βούλας Αργυροπούλου, που είναι ένα βιβλίο με 24 μονολόγους γυναικών, κινείται στο ίδιο γνωστικό επίπεδο.
Θοδωρής Δεύτος: Είχα στη φαρέτρα μου μια σκληρή ιστορία ενδοοικογενειακής βίας, που την έζησα από κοντά
Στις εκδόσεις «Χάρτινη Πόλη» ξεχωρίζει η αληθινή, πολύ σκληρή ιστορία ενηλικίωσης με τίτλο «Η κραυγή του φεγγαριού», που εμπνεύστηκε ο Θοδωρής Δεύτος από την ιστορία μιας γυναίκας. «Είχα στη φαρέτρα μου μια σκληρή ιστορία ενδοοικογενειακής βίας, που την έζησα μάλιστα από κοντά ως νεοδιόριστος καθηγητής στα τέλη της δεκαετίας του ’80, με τραγική πρωταγωνίστρια μια αγαπημένη μου μαθήτρια», αναφέρει ο ίδιος.
Ντόρα Τσακνάκη: Η λογοτεχνία μπορεί να μας βάλει σε σκέψεις και στη θέση του άλλου
Η Ντόρα Τσακνάκη, υπεύθυνη Επικοινωνίας των εκδόσεων «Μεταίχμιο», αναφέρεται σήμερα στη δύναμη της λογοτεχνίας. «Η έμφυλη βία, που αποτυπώνεται πολλές φορές σε αρκετά λογοτεχνικά βιβλία, λειτουργεί σαν δυνατό χαστούκι, με στόχο την αφύπνιση και την ευαισθητοποίηση όλων μας. Σίγουρα η λογοτεχνία από μόνη της δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, μπορεί όμως να μας βάλει σε σκέψεις και στη θέση του άλλου».
Στις εκδόσεις «Μεταίχμιο» συναντάμε δύο εξαιρετικούς τίτλους βιβλίων, όπως το «Σήκω από πάνω μου» της Λίνας Βαρότση, με πρωταγωνίστρια τη Νίνα, που παραδίδεται άνευ όρων σε έναν έρωτα, για να βρεθεί παγιδευμένη σε έναν κυκεώνα συναισθηματικής, σεξουαλικής και σωματικής κακοποίησης, αλλά και την «Ντροπή» της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Annie Ernaux, έναν δυνατό στοχασμό για την εμπειρία και τη δύναμη μιας βίαιης ανάμνησης.
Η «Σκοτεινή μου Βανέσα» της Κέιτ Ελίζαμπεθ Ράσελ των εκδόσεων «Ψυχογιός» είναι ακόμα ένα προκλητικό, εθιστικό βιβλίο για το τραύμα, την έξαψη της εφηβείας και τις λεπτές γραμμές ανάμεσα στη συναίνεση και τη θυματοποίηση. Η Βανέσα Γουάι ήταν 15 ετών όταν τα έφτιαξε με τον καθηγητή της των Αγγλικών. Τώρα, στα 32 της, κι ενώ το κίνημα του «#MeToo» ξεσκεπάζει το ένα μετά το άλλο τα σεξουαλικά εγκλήματα πανίσχυρων ανδρών, μια άλλη, παλιά μαθήτρια του καθηγητή τον κατηγορεί για σεξουαλική κακοποίηση.
Στα όρια
Ενα μυθιστόρημα που εξελίσσεται σε κλειστά δωμάτια, όμως ανοιγοκλείνει τα παράθυρα που κοιτούν την κοινωνία και μιλάει για τη σχέση που έχουν με το σώμα τους τα νέα κορίτσια, τον ρατσισμό της εικόνας, τους κακοποιητικούς, αλλά και τους τρυφερούς άντρες, είναι οι «Υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες» της Ελισάβετ Παπαδοπούλου, που παρουσίασαν πριν από μερικούς μήνες οι εκδόσεις «Καστανιώτης».
Στο βιβλιοπωλείο του Καστανιώτη συναντάμε επίσης το εξαιρετικό συλλογικό έργο «Η φωνή της», όπου πενήντα τρεις γυναίκες συγγραφείς της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας ενώνουν τις φωνές τους, θέλοντας να μιλήσουν για την πραγματικότητα των γυναικοκτονιών.
Το παζλ των βιβλίων του Καστανιώτη με θεματική τη γυναίκα ολοκληρώνεται εξαίσια με το δεύτερο μυθιστόρημα της Αστερόπης Λαζαρίδου «Η Ηρα δεν ήταν ζηλιάρα». Η συγγραφέας σχολιάζει με τόλμη και χιούμορ όσα παθαίνεις επειδή ακριβώς είσαι γένους θηλυκού. Νάρκισσοι που σε φτάνουν στα όριά σου, μια κοινωνία που σχολιάζει αν είσαι μόνη και άτεκνη, σύντροφοι που ζητούν να φέρεις «μια όμορφη φίλη σου» για τρίο παρελαύνουν σε αυτές τις ανατρεπτικές και απολαυστικές σελίδες.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» το Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2024
