Ισραήλ, Aραβες και Eλληνες συγγενείς*
Παλαιότερα η Παλαιστίνη, µαζί µε την Κοίλη Συρία, ονοµαζόταν Χαναάν, αλλά, µετά την εµφάνιση των ελληνογενών φύλων στα εδάφη της, άρχισε να γίνεται γνωστή µε τα ονόµατα Φοινίκη (βορείως του όρους Κάρµηλος) και Φιλιστία - Παλαιστίνη νοτιότερα µέχρι την περιοχή της Γάζας. Οι Ισραηλίτες µε τον όρο Πελιστιείµ ή Φιλιστιείµ περιέγραφαν τους Αλλοφύλους ή Απερίτµητους. Η γενική εντύπωση των λαών της Εγγύς Ανατολής, πάντως, κατά την αρχαιότητα ήταν ότι οι Φιλισταίοι ήταν συγγενείς µε τους Ελληνες, όπως έχει πει ο ίδιος ο Γιάσερ Αραφάτ.
Οι προφήτες της Παλαιάς ∆ιαθήκης αναφέρουν χαρακτηριστικά για τους Φιλισταίους: «∆ιά τούτο τάδε λέγει Κύριος. Ιδού εγώ εκτείνω τη χείρα µου επί τους αλλοφύλους και εξολοθρεύσω Κρήτας και απολώ τους καταλοίπους την παραλίαν και ποιήσω εν αυτοίς εκδικήσεις µεγάλας και επιγνώσονται, διότι εγώ, Κύριος εν τω δούναι την εκδίκησίν µου επ’ αυτούς» [µετ.: «Ο Κύριος διά τούτο λέγει αυτά. Κοίταξε, εγώ εκτείνω (απλώνω) την τιµωρό χείρα µου κατά των αλλοφύλων και θα καταστρέψω τους Κρήτες και όλους τους κατοίκους των παράλιων. Θα τιµωρήσω αυτούς σκληρά και έτσι θα µάθουν ότι εγώ είµαι ο Κύριος, όταν επιφέρω την εκδίκησή µου κατ’ αυτών»] («Προφήτης Ιεζεκιήλ», κε’, ιστ’-ιζ’).
Ο Προφήτης Σοφονίας (β’, δ’-ζ’) λέει επίσης «Αλίµονο σε αυτούς που κατοικούν τα παράλια (της Παλαιστίνης), τους απογόνους τούτους των Κρητών αποίκων. Ο λόγος του Κυρίου στρέφεται εναντίον σου, ω Χαναάν και συ χώρα των αλλοφύλων: Θα καταστρέψω εσάς και τις κατοικίες σας. Eτσι κι αλλιώς, η Κρήτη θα γίνει τόπος βοσκής προβάτων και ποιµνιοστάσιο. Τα παράλια (της Παλαιστίνης) θα περιέλθουν στους Ιουδαίους». Σαν να βλέπει κάποιος τα... «ειρηνικά» SMS που στέλνει σήµερα ο ισραηλινός στρατός προς τους κατοίκους της Γάζας, για να τους ενηµερώσει για τους επικείµενους βοµβαρδισµούς των κατοικιών τους και των σφαγών που θα ακολουθήσουν.
Στην Τορά, το ιερότερο βιβλίο της εβραϊκής Βίβλου, ο λαός του Ισραήλ καλείται επανειληµµένα να εκδιώξει τους Χαναναίους από τη Γη της Επαγγελίας. Οι Ισραηλίτες οφείλουν, σύµφωνα µε αυτά τα ιερά τους κείµενα, να καταστρέφουν τα ιερά σύµβολα των Χαναναίων και να µην κάνουν ποτέ συµφωνίες µαζί τους. Είναι γνωστή η ιστορία της Ιεριχούς, µιας από τις αρχαιότερες γνωστές πόλεις της Χαναάν και του Ισραήλ στην κοιλάδα του ποταµού Ιορδάνη, κοντά στην Ιερουσαλήµ. Σήµερα είναι πρωτεύουσα της Επαρχίας Ιεριχούς στη δυτική όχθη των παλαιστινιακών εδαφών. Είναι η πρώτη πόλη που κυρίεψε ο Ιησούς του Ναυή κατά την είσοδο των Ισραηλιτών στη Χαναάν τον 14ο µε 13ο αιώνα π.Χ. Η σιωνιστικά προσανατολισµένη εκπαίδευση στα σχολεία του Ισραήλ χρησιµοποιεί τη Βίβλο για να νοµιµοποιήσει τον εποικισµό των παλαιστινιακών εδαφών της σύγχρονης εποχής.
Μπορούµε να πάρουµε µια ιδέα για το πώς η αρχαία ιστορία χρησιµοποιείται στην ιδεολογική προπαγάνδα του ισραηλινού κράτους από το βιβλίο του Μοσέ Νταγιάν, πρώην επιτελάρχη του ισραηλινού στρατού (IDF) και υπουργού Αµυνας, που, µε τον τίτλο «Ζώντας µε τη Βίβλο», παραθέτει στοιχεία για τη σύνδεση του φαντασιακού εθνικισµού των οµοδόξων του µε τους πολιτικούς στόχους του εποικισµού. «Η κατάκτηση της Χαναάν περιγράφεται συναρπαστικά και συσχετίζεται φυσικά µε τη σύρραξη του 1948, ακόµα περισσότερο µε την κατάκτηση της ∆υτικής Οχθης το 1967. Η νίκη του µικρόσωµου ∆αβίδ επί του γιγάντιου Γολιάθ συµβολίζει όλους τους πολέµους του Ισραήλ εναντίον των Αράβων». Επικαλούµενοι αυτά τα κείµενα, οι σηµερινοί Εβραίοι, ιδίως οι φονταµενταλιστές, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη χρήση ασύµµετρης βίας κατά των Παλαιστινίων και µια θρησκευτικού τύπου διαφωνία στο να συµφωνηθεί ειρήνευση στη Μέση Ανατολή.
ΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Η Ιερουσαλήµ, το επίκεντρο της αραβοϊσραηλινής διαµάχης, απ’ όπου ξεκίνησαν και οι τελευταίες συγκρούσεις, πρωτοεµφανίζεται στην ιστορία και στη θρησκευτική συνείδηση του Ισραήλ το 1003 π.Χ., επί βασιλείας του προφήτη της ∆αβίδ. Εκτοτε έγινε το σύµβολο της θρησκευτικής και εθνικής ενότητας του εβραϊκού λαού. Για τους µουσουλµάνους, η Ιερουσαλήµ βρίσκεται στο κέντρο της θρησκευτικής τους πίστης, αν και δεν αναφέρεται στο Κοράνι, όπως στα ιερά βιβλία των Εβραίων, επειδή, κατά την παράδοση του Ισλάµ, ο Προφήτης Μωάµεθ έφθασε µέσα σε µία νύχτα από τη Μέκκα στο Ορος του Ναού πάνω στη φτερωτή γαϊδουρίτσα του, την αλ-Μπουράκ (Αστραπή), και εκεί αναλήφθηκε στους ουρανούς µαζί µε τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Οταν, το 638 µ.Χ., οι Αραβες µε τον χαλίφη Οµάρ, συµπολεµιστή του Μωάµεθ, µπήκαν νικητές στην Ιερουσαλήµ, παρέδωσαν στον εκπρόσωπο των ηττηµένων Βυζαντινών τον Ελληνα Πατριάρχη Σωφρόνιο, τον περίφηµο «αχτιναµέ». Με τη συνθήκη αυτή, ο Οµάρ, γεµάτος σεβασµό και ευσέβεια, αναγνώριζε στο «Βασιλικό Γένος των Ελλήνων» την κυριότητα των ιερών προσκυνηµάτων των Αγίων Τόπων και την ασφάλεια των Ελλήνων µοναχών.
ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ
Ετσι, στην ιστορία των ιερών προσκυνηµάτων σε Παλαιστίνη - Ισραήλ, το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύµων παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Αλλωστε, η πρώτη εκκλησία των Ιεροσολύµων συνδέεται άµεσα µε την ελληνική παρουσία στην Παλαιστίνη. Οταν, το 70 µ.Χ., οι ρωµαϊκές λεγεώνες υπό τον στρατηγό Τίτο κατέστρεψαν την Ιερουσαλήµ, η πρωτοχριστιανική Εκκλησία και οι πιστοί στον Χριστό κατέφυγαν στην πόλη Πέλλα, που κατοικείτο αµιγώς από Ελληνες από την ελληνιστική εποχή. Η Πέλλα, που είχε το όνοµά της από τους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αποτέλεσε το καταφύγιο των πρώτων Χριστιανών και της εξόριστης Εκκλησίας, οι οποίοι διώκονταν όχι µόνο από τους Ρωµαίους, αλλά και από τους Ιουδαίους, που επέµεναν στην τήρηση του µωσαϊκού νόµου.
Σήµερα, στην πνευµατική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ιεροσολύµων υπάγονται και τα παλαιστινιακά εδάφη, µε σηµαντικό αριθµό Ορθόδοξων Χριστιανών (πρόκειται για τη µεγαλύτερη χριστιανική κοινότητα της Παλαιστίνης). Τέλος, οι Παλαιστίνιοι Ελληνορθόδοξοι, καθώς και ο µεγάλος αριθµός αποφοίτων υποτρόφων ελληνικών ΑΕΙ, αποτελούν ισχυρή γέφυρα φιλίας µεταξύ του ελληνικού και του παλαιστινιακού λαού. Στην Ιερουσαλήµ και πάλι πυροδοτήθηκε η τελευταία έκρηξη, εκεί όπου όλοι νόµιζαν ότι το Ισραήλ και το Παλαιστινιακό είχαν ξεχαστεί υπό το φως των άλλων συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, από τη Συρία µέχρι την Υεµένη.
ΟΙ ΑΨΙΜΑΧΙΕΣ
Οι Ισραηλινοί φανατικοί µε τα κιπά (κάλυµµα κεφαλής που φορούν οι Εβραίοι), που χοροπηδούν µπροστά στο ∆υτικό Τείχος τραγουδώντας βιβλικά τραγούδια, συναντήθηκαν µε νεαρούς Παλαιστίνιους, οι οποίοι, µετά την απογευµατινή προσευχή στο Τέµενος του Αλ Ακτσά, συνηθίζουν να κάθονται έξω από την Πύλη της ∆αµασκού, στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήµ. Λόγω του ότι στις 10 Μαΐου οι Ισραηλινοί γιορτάζουν την απελευθέρωση της Ιερουσαλήµ από τους Ιορδανούς κατά τον πόλεµο του 1967, τα πνεύµατα άναψαν και τα επεισόδια ξεκίνησαν, µε αποτέλεσµα την εξάπλωση της βίας, των ένοπλων συγκρούσεων, την εκτόξευση των ρουκετών της Χαµάς και τους εξωφρενικούς βοµβαρδισµούς των Ισραηλινών στον ασύµµετρο πόλεµο που διεξάγουν κατά των Παλαιστινίων. Η Ιστορία απέδειξε ότι δεν «κοιµάται» ποτέ σε αυτά τα εδάφη, όπου κάθε αψιµαχία παίρνει τον χαρακτήρα πολέµου για τη γη. Η αραβική πλευρά εξακολουθεί να επικαλείται τα ψηφίσµατα του ΟΗΕ και οι Εβραίοι πρέπει να εκπληρώσουν αυτό που αποφάσισαν πριν από δεκαετίες. Οι Αραβες οφείλουν να γυρίσουν σελίδα και να θυµηθούν τις ανθρωπιστικές ρίζες του Ισλάµ, που οφείλονται στην ελληνιστική επίδραση, απορρίπτοντας τον ισλαµικό φονταµενταλισµό και τη λογική της τζιχάντ
* Από ραδιοφωνική εκποµπή µας µε τον έγκριτο συνεργάτη µου Λεωνίδα Αποσκίτη, αρθρογράφο και ιστορικό αναλυτή
Οι προφήτες της Παλαιάς ∆ιαθήκης αναφέρουν χαρακτηριστικά για τους Φιλισταίους: «∆ιά τούτο τάδε λέγει Κύριος. Ιδού εγώ εκτείνω τη χείρα µου επί τους αλλοφύλους και εξολοθρεύσω Κρήτας και απολώ τους καταλοίπους την παραλίαν και ποιήσω εν αυτοίς εκδικήσεις µεγάλας και επιγνώσονται, διότι εγώ, Κύριος εν τω δούναι την εκδίκησίν µου επ’ αυτούς» [µετ.: «Ο Κύριος διά τούτο λέγει αυτά. Κοίταξε, εγώ εκτείνω (απλώνω) την τιµωρό χείρα µου κατά των αλλοφύλων και θα καταστρέψω τους Κρήτες και όλους τους κατοίκους των παράλιων. Θα τιµωρήσω αυτούς σκληρά και έτσι θα µάθουν ότι εγώ είµαι ο Κύριος, όταν επιφέρω την εκδίκησή µου κατ’ αυτών»] («Προφήτης Ιεζεκιήλ», κε’, ιστ’-ιζ’).
Ο Προφήτης Σοφονίας (β’, δ’-ζ’) λέει επίσης «Αλίµονο σε αυτούς που κατοικούν τα παράλια (της Παλαιστίνης), τους απογόνους τούτους των Κρητών αποίκων. Ο λόγος του Κυρίου στρέφεται εναντίον σου, ω Χαναάν και συ χώρα των αλλοφύλων: Θα καταστρέψω εσάς και τις κατοικίες σας. Eτσι κι αλλιώς, η Κρήτη θα γίνει τόπος βοσκής προβάτων και ποιµνιοστάσιο. Τα παράλια (της Παλαιστίνης) θα περιέλθουν στους Ιουδαίους». Σαν να βλέπει κάποιος τα... «ειρηνικά» SMS που στέλνει σήµερα ο ισραηλινός στρατός προς τους κατοίκους της Γάζας, για να τους ενηµερώσει για τους επικείµενους βοµβαρδισµούς των κατοικιών τους και των σφαγών που θα ακολουθήσουν.
Στην Τορά, το ιερότερο βιβλίο της εβραϊκής Βίβλου, ο λαός του Ισραήλ καλείται επανειληµµένα να εκδιώξει τους Χαναναίους από τη Γη της Επαγγελίας. Οι Ισραηλίτες οφείλουν, σύµφωνα µε αυτά τα ιερά τους κείµενα, να καταστρέφουν τα ιερά σύµβολα των Χαναναίων και να µην κάνουν ποτέ συµφωνίες µαζί τους. Είναι γνωστή η ιστορία της Ιεριχούς, µιας από τις αρχαιότερες γνωστές πόλεις της Χαναάν και του Ισραήλ στην κοιλάδα του ποταµού Ιορδάνη, κοντά στην Ιερουσαλήµ. Σήµερα είναι πρωτεύουσα της Επαρχίας Ιεριχούς στη δυτική όχθη των παλαιστινιακών εδαφών. Είναι η πρώτη πόλη που κυρίεψε ο Ιησούς του Ναυή κατά την είσοδο των Ισραηλιτών στη Χαναάν τον 14ο µε 13ο αιώνα π.Χ. Η σιωνιστικά προσανατολισµένη εκπαίδευση στα σχολεία του Ισραήλ χρησιµοποιεί τη Βίβλο για να νοµιµοποιήσει τον εποικισµό των παλαιστινιακών εδαφών της σύγχρονης εποχής.
Μπορούµε να πάρουµε µια ιδέα για το πώς η αρχαία ιστορία χρησιµοποιείται στην ιδεολογική προπαγάνδα του ισραηλινού κράτους από το βιβλίο του Μοσέ Νταγιάν, πρώην επιτελάρχη του ισραηλινού στρατού (IDF) και υπουργού Αµυνας, που, µε τον τίτλο «Ζώντας µε τη Βίβλο», παραθέτει στοιχεία για τη σύνδεση του φαντασιακού εθνικισµού των οµοδόξων του µε τους πολιτικούς στόχους του εποικισµού. «Η κατάκτηση της Χαναάν περιγράφεται συναρπαστικά και συσχετίζεται φυσικά µε τη σύρραξη του 1948, ακόµα περισσότερο µε την κατάκτηση της ∆υτικής Οχθης το 1967. Η νίκη του µικρόσωµου ∆αβίδ επί του γιγάντιου Γολιάθ συµβολίζει όλους τους πολέµους του Ισραήλ εναντίον των Αράβων». Επικαλούµενοι αυτά τα κείµενα, οι σηµερινοί Εβραίοι, ιδίως οι φονταµενταλιστές, προσπαθούν να δικαιολογήσουν τη χρήση ασύµµετρης βίας κατά των Παλαιστινίων και µια θρησκευτικού τύπου διαφωνία στο να συµφωνηθεί ειρήνευση στη Μέση Ανατολή.
ΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ
Η Ιερουσαλήµ, το επίκεντρο της αραβοϊσραηλινής διαµάχης, απ’ όπου ξεκίνησαν και οι τελευταίες συγκρούσεις, πρωτοεµφανίζεται στην ιστορία και στη θρησκευτική συνείδηση του Ισραήλ το 1003 π.Χ., επί βασιλείας του προφήτη της ∆αβίδ. Εκτοτε έγινε το σύµβολο της θρησκευτικής και εθνικής ενότητας του εβραϊκού λαού. Για τους µουσουλµάνους, η Ιερουσαλήµ βρίσκεται στο κέντρο της θρησκευτικής τους πίστης, αν και δεν αναφέρεται στο Κοράνι, όπως στα ιερά βιβλία των Εβραίων, επειδή, κατά την παράδοση του Ισλάµ, ο Προφήτης Μωάµεθ έφθασε µέσα σε µία νύχτα από τη Μέκκα στο Ορος του Ναού πάνω στη φτερωτή γαϊδουρίτσα του, την αλ-Μπουράκ (Αστραπή), και εκεί αναλήφθηκε στους ουρανούς µαζί µε τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Οταν, το 638 µ.Χ., οι Αραβες µε τον χαλίφη Οµάρ, συµπολεµιστή του Μωάµεθ, µπήκαν νικητές στην Ιερουσαλήµ, παρέδωσαν στον εκπρόσωπο των ηττηµένων Βυζαντινών τον Ελληνα Πατριάρχη Σωφρόνιο, τον περίφηµο «αχτιναµέ». Με τη συνθήκη αυτή, ο Οµάρ, γεµάτος σεβασµό και ευσέβεια, αναγνώριζε στο «Βασιλικό Γένος των Ελλήνων» την κυριότητα των ιερών προσκυνηµάτων των Αγίων Τόπων και την ασφάλεια των Ελλήνων µοναχών.
ΤΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ
Ετσι, στην ιστορία των ιερών προσκυνηµάτων σε Παλαιστίνη - Ισραήλ, το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύµων παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Αλλωστε, η πρώτη εκκλησία των Ιεροσολύµων συνδέεται άµεσα µε την ελληνική παρουσία στην Παλαιστίνη. Οταν, το 70 µ.Χ., οι ρωµαϊκές λεγεώνες υπό τον στρατηγό Τίτο κατέστρεψαν την Ιερουσαλήµ, η πρωτοχριστιανική Εκκλησία και οι πιστοί στον Χριστό κατέφυγαν στην πόλη Πέλλα, που κατοικείτο αµιγώς από Ελληνες από την ελληνιστική εποχή. Η Πέλλα, που είχε το όνοµά της από τους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αποτέλεσε το καταφύγιο των πρώτων Χριστιανών και της εξόριστης Εκκλησίας, οι οποίοι διώκονταν όχι µόνο από τους Ρωµαίους, αλλά και από τους Ιουδαίους, που επέµεναν στην τήρηση του µωσαϊκού νόµου.
Σήµερα, στην πνευµατική δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Ιεροσολύµων υπάγονται και τα παλαιστινιακά εδάφη, µε σηµαντικό αριθµό Ορθόδοξων Χριστιανών (πρόκειται για τη µεγαλύτερη χριστιανική κοινότητα της Παλαιστίνης). Τέλος, οι Παλαιστίνιοι Ελληνορθόδοξοι, καθώς και ο µεγάλος αριθµός αποφοίτων υποτρόφων ελληνικών ΑΕΙ, αποτελούν ισχυρή γέφυρα φιλίας µεταξύ του ελληνικού και του παλαιστινιακού λαού. Στην Ιερουσαλήµ και πάλι πυροδοτήθηκε η τελευταία έκρηξη, εκεί όπου όλοι νόµιζαν ότι το Ισραήλ και το Παλαιστινιακό είχαν ξεχαστεί υπό το φως των άλλων συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, από τη Συρία µέχρι την Υεµένη.
ΟΙ ΑΨΙΜΑΧΙΕΣ
Οι Ισραηλινοί φανατικοί µε τα κιπά (κάλυµµα κεφαλής που φορούν οι Εβραίοι), που χοροπηδούν µπροστά στο ∆υτικό Τείχος τραγουδώντας βιβλικά τραγούδια, συναντήθηκαν µε νεαρούς Παλαιστίνιους, οι οποίοι, µετά την απογευµατινή προσευχή στο Τέµενος του Αλ Ακτσά, συνηθίζουν να κάθονται έξω από την Πύλη της ∆αµασκού, στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήµ. Λόγω του ότι στις 10 Μαΐου οι Ισραηλινοί γιορτάζουν την απελευθέρωση της Ιερουσαλήµ από τους Ιορδανούς κατά τον πόλεµο του 1967, τα πνεύµατα άναψαν και τα επεισόδια ξεκίνησαν, µε αποτέλεσµα την εξάπλωση της βίας, των ένοπλων συγκρούσεων, την εκτόξευση των ρουκετών της Χαµάς και τους εξωφρενικούς βοµβαρδισµούς των Ισραηλινών στον ασύµµετρο πόλεµο που διεξάγουν κατά των Παλαιστινίων. Η Ιστορία απέδειξε ότι δεν «κοιµάται» ποτέ σε αυτά τα εδάφη, όπου κάθε αψιµαχία παίρνει τον χαρακτήρα πολέµου για τη γη. Η αραβική πλευρά εξακολουθεί να επικαλείται τα ψηφίσµατα του ΟΗΕ και οι Εβραίοι πρέπει να εκπληρώσουν αυτό που αποφάσισαν πριν από δεκαετίες. Οι Αραβες οφείλουν να γυρίσουν σελίδα και να θυµηθούν τις ανθρωπιστικές ρίζες του Ισλάµ, που οφείλονται στην ελληνιστική επίδραση, απορρίπτοντας τον ισλαµικό φονταµενταλισµό και τη λογική της τζιχάντ
* Από ραδιοφωνική εκποµπή µας µε τον έγκριτο συνεργάτη µου Λεωνίδα Αποσκίτη, αρθρογράφο και ιστορικό αναλυτή
