Πώς εξηγείται η έξαρση των Βαλκανικών εθνικισμών;
H βαθύτερη αιτία είναι η λανθασµένη και ατελής ρύθµιση των προβληµάτων κατά τις τελευταίες δεκαετίες
Η συνάντηση των 11 στην Αθήνα στις 21 Αυγούστου ήταν επιτυχής και αναβαθµίζει την παρουσία της Ελλάδος στα Βαλκάνια. Ο
Όµως, δεν πρέπει να διαφύγει την προσοχή µας η νέα έξαρση των βαλκανικών εθνικισµών. Αξίζει να θυµηθούµε ορισµένα γεγονότα και να αναζητήσουµε τη βαθύτερη αιτία. Ο Αλβανός πρωθυπουργός, Εντι Ράµα, επιδεικνύει έντονο ανθελληνισµό, κρατώντας φυλακισµένο τον εκλεγµένο δήµαρχο της Χειµάρρας, Φρέντι Μπελέρη.
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Αλµπιν Κούρτι, επισκέπτεται τους αλβανικούς δήµους των Σκοπίων κάτω από τη σηµαία της Μεγάλης Αλβανίας (η οποία περιλαµβάνει και ελληνικά εδάφη). Η κυβέρνηση Κοβάσεβιτς στα Σκόπια δίνει διαβεβαιώσεις φιλίας, αλλά συνεχίζει να παραβιάζει τη Συµφωνία των Πρεσπών.
Η Βουλγαρία, παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων, επιµένει να θέτει όρους για να ανοίξει τον δρόµο του κράτους των Σκοπίων προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το κυριότερο αίτηµα είναι η αναγραφή της βουλγαρικής εθνικής κοινότητας στο Σύνταγµα ως συστατικού στοιχείου του κράτους. Η Βουλή των Σκοπίων πολύ δύσκολα θα συγκεντρώσει την απαιτούµενη πλειοψηφία για την αλλαγή του Συντάγµατος.
Στο κράτος των Σκοπίων ιδρύεται βουλγαρική οµάδα ποδοσφαίρου, ενώ σύλλογοι που θυµίζουν πρόσωπα της βουλγαρικής ιστορίας δέχονται επιθέσεις. Η Ρουµανία µε απόφαση της Γερουσίας διεκδικεί όλους τους βλαχόφωνους κατοίκους των Σκοπίων και της Αλβανίας. Ο Κροάτης πρόεδρος, Ζόραν Μιλάνοβιτς, υποστηρίζει µε παρεξηγήσιµες δηλώσεις τους 105 συµπατριώτες του χούλιγκαν, οι οποίοι συνελήφθησαν στην Αθήνα µετά τον φόνο οπαδού της ΑΕΚ
. Η σερβική µειονότητα στο βόρειο τµήµα του Κοσόβου διαµαρτύρεται, µερικές φορές µε έντονο τρόπο, για την καταπίεση των δικαιωµάτων της από την αλβανική πλειοψηφία. Αυτά τα γράφω ενδεικτικά. Πιστεύω ότι η βαθύτερη αιτία είναι η λανθασµένη και ατελής ρύθµιση των βαλκανικών προβληµάτων κατά τις τελευταίες δεκαετίες και η παράβλεψη της δυναµικής που έχει η ιστορική µνήµη. Οι βοµβαρδισµοί του ΝΑΤΟ κατά των Σέρβων το 1999 δεν έλυσαν το πρόβληµα του Κοσόβου. Αντιθέτως, η αλβανική µουσουλµανική κοινότητα αποθρασύνθηκε και επέφερε ζηµιές σε ιστορικά ορθόδοξα µοναστήρια. Ούτε οι διεθνείς συµφωνίες για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατόρθωσαν να δηµιουργήσουν βιώσιµο κράτος. Μόνο στον ΟΗΕ µια ταµπελίτσα αναφέρεται σε ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Οι Σερβοβόσνιοι διατηρούν πολύ χαλαρό δεσµό µε τον κροατοµουσουλµανικό τοµέα. Η Συµφωνία των Πρεσπών προφανώς δεν έλυσε τίποτε. Μάλλον αναζωπύρωσε όλους τους γειτονικούς εθνικισµούς. Σόφια και Σκόπια θα συνεχίζουν να διαφωνούν επί χρόνια για την ταυτότητα του τσάρου Σαµουήλ, τον οποίο νίκησε ο Βυζαντινός αυτοκράτωρ Βασίλειος Β΄.
Η Ελλάς πρέπει να λάβει τα µέτρα της, διότι η κληρονοµία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και γενικότερα η ιστορία της Μακεδονίας διεκδικείται από το κράτος των Σκοπίων, παρά τα προβλεπόµενα από τη Συµφωνία. Στο ζήτηµα των ελληνοαλβανικών σχέσεων απαιτείται σκληρή στάση εκ µέρους µας. Ορθώς δεν εκλήθη ο Ράµα στην Αθήνα. Να λάβουµε άµεσα µέτρα για τη δίκαιη καταγραφή του Ελληνισµού και την αποφυγή λαθροχειριών στην απογραφή πληθυσµού που έχει προγραµµατισθεί για το φθινόπωρο. Να δείξουµε εµπράκτως ότι καταγγέλλουµε κάθε εθνικιστική προπαγάνδα, π.χ. σηµαίες Μεγάλης Αλβανίας.
Επαναλαµβάνω την πρότασή µου να µην αναγνωρίσουµε την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Πρώτον, διότι συνδέεται µε το πρόβληµα του ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων και, δεύτερον, για να µην ενθαρρύνουµε τον αλβανικό εθνικισµό.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 26/8
Όµως, δεν πρέπει να διαφύγει την προσοχή µας η νέα έξαρση των βαλκανικών εθνικισµών. Αξίζει να θυµηθούµε ορισµένα γεγονότα και να αναζητήσουµε τη βαθύτερη αιτία. Ο Αλβανός πρωθυπουργός, Εντι Ράµα, επιδεικνύει έντονο ανθελληνισµό, κρατώντας φυλακισµένο τον εκλεγµένο δήµαρχο της Χειµάρρας, Φρέντι Μπελέρη.
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Αλµπιν Κούρτι, επισκέπτεται τους αλβανικούς δήµους των Σκοπίων κάτω από τη σηµαία της Μεγάλης Αλβανίας (η οποία περιλαµβάνει και ελληνικά εδάφη). Η κυβέρνηση Κοβάσεβιτς στα Σκόπια δίνει διαβεβαιώσεις φιλίας, αλλά συνεχίζει να παραβιάζει τη Συµφωνία των Πρεσπών.
Η Βουλγαρία, παρά την εναλλαγή κυβερνήσεων, επιµένει να θέτει όρους για να ανοίξει τον δρόµο του κράτους των Σκοπίων προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το κυριότερο αίτηµα είναι η αναγραφή της βουλγαρικής εθνικής κοινότητας στο Σύνταγµα ως συστατικού στοιχείου του κράτους. Η Βουλή των Σκοπίων πολύ δύσκολα θα συγκεντρώσει την απαιτούµενη πλειοψηφία για την αλλαγή του Συντάγµατος.
Στο κράτος των Σκοπίων ιδρύεται βουλγαρική οµάδα ποδοσφαίρου, ενώ σύλλογοι που θυµίζουν πρόσωπα της βουλγαρικής ιστορίας δέχονται επιθέσεις. Η Ρουµανία µε απόφαση της Γερουσίας διεκδικεί όλους τους βλαχόφωνους κατοίκους των Σκοπίων και της Αλβανίας. Ο Κροάτης πρόεδρος, Ζόραν Μιλάνοβιτς, υποστηρίζει µε παρεξηγήσιµες δηλώσεις τους 105 συµπατριώτες του χούλιγκαν, οι οποίοι συνελήφθησαν στην Αθήνα µετά τον φόνο οπαδού της ΑΕΚ
. Η σερβική µειονότητα στο βόρειο τµήµα του Κοσόβου διαµαρτύρεται, µερικές φορές µε έντονο τρόπο, για την καταπίεση των δικαιωµάτων της από την αλβανική πλειοψηφία. Αυτά τα γράφω ενδεικτικά. Πιστεύω ότι η βαθύτερη αιτία είναι η λανθασµένη και ατελής ρύθµιση των βαλκανικών προβληµάτων κατά τις τελευταίες δεκαετίες και η παράβλεψη της δυναµικής που έχει η ιστορική µνήµη. Οι βοµβαρδισµοί του ΝΑΤΟ κατά των Σέρβων το 1999 δεν έλυσαν το πρόβληµα του Κοσόβου. Αντιθέτως, η αλβανική µουσουλµανική κοινότητα αποθρασύνθηκε και επέφερε ζηµιές σε ιστορικά ορθόδοξα µοναστήρια. Ούτε οι διεθνείς συµφωνίες για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατόρθωσαν να δηµιουργήσουν βιώσιµο κράτος. Μόνο στον ΟΗΕ µια ταµπελίτσα αναφέρεται σε ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Οι Σερβοβόσνιοι διατηρούν πολύ χαλαρό δεσµό µε τον κροατοµουσουλµανικό τοµέα. Η Συµφωνία των Πρεσπών προφανώς δεν έλυσε τίποτε. Μάλλον αναζωπύρωσε όλους τους γειτονικούς εθνικισµούς. Σόφια και Σκόπια θα συνεχίζουν να διαφωνούν επί χρόνια για την ταυτότητα του τσάρου Σαµουήλ, τον οποίο νίκησε ο Βυζαντινός αυτοκράτωρ Βασίλειος Β΄.
Η Ελλάς πρέπει να λάβει τα µέτρα της, διότι η κληρονοµία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και γενικότερα η ιστορία της Μακεδονίας διεκδικείται από το κράτος των Σκοπίων, παρά τα προβλεπόµενα από τη Συµφωνία. Στο ζήτηµα των ελληνοαλβανικών σχέσεων απαιτείται σκληρή στάση εκ µέρους µας. Ορθώς δεν εκλήθη ο Ράµα στην Αθήνα. Να λάβουµε άµεσα µέτρα για τη δίκαιη καταγραφή του Ελληνισµού και την αποφυγή λαθροχειριών στην απογραφή πληθυσµού που έχει προγραµµατισθεί για το φθινόπωρο. Να δείξουµε εµπράκτως ότι καταγγέλλουµε κάθε εθνικιστική προπαγάνδα, π.χ. σηµαίες Μεγάλης Αλβανίας.
Επαναλαµβάνω την πρότασή µου να µην αναγνωρίσουµε την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Πρώτον, διότι συνδέεται µε το πρόβληµα του ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων και, δεύτερον, για να µην ενθαρρύνουµε τον αλβανικό εθνικισµό.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 26/8
