Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα αγόρι που το έλεγαν Ρόµαν. Του άρεσε να παίζει µε αριθµούς, να αισθάνεται ότι κατακτά τον κόσµο, να επενδύει, να ρισκάρει, να προκαλεί, να ζει σαν βασιλιάς, επιδιώκοντας το παραµύθι να έχει happy end. Χωρίς κακές µητριές, µάγισσες και ξόρκια.

Ο Ρόµαν Αµπράµοβιτς, ο κροίσος, ο δισεκατοµµυριούχος επιχειρηµατίας (και πρώην ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής οµάδας Τσέλσι), παντρεύτηκε και χώρισε τρεις φορές, έχει επτά παιδιά, δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις, ζει στην Κωνσταντινούπολη, ενώ πρόκειται και για έναν από τους κορυφαίους συλλέκτες σύγχρονων έργων τέχνης στον παγκόσµιο χάρτη. Από τη συλλογή του, που υπολογίζεται πως είναι ύψους κάτι λιγότερο από 1 δισ. -963.000.000 δολάρια, για την ακρίβεια-, αντιλαµβανόµαστε ότι ο µεγιστάνας του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, µαζί µε την πρώην σύζυγό του Ντάσα Ζούκοβα, έχτισαν κάτι µοναδικό.

Ξεχωρίζουµε το αντισυµβατικό γυµνό του Λούσιαν Φρόιντ µε τίτλο «Benefits Supervisor Sleeping», ένα από τα πιο διάσηµα µοντέλα του ζωγράφου που κοιµάται σε έναν φθαρµένο καναπέ και αναγνωρίζεται ως σύγχρονο αριστούργηµα. Αγοράστηκε σε δηµοπρασία της Νέας Υόρκης το 2008 από τον Ρώσο ολιγάρχη έναντι 33.600.000 δολαρίων και τώρα εκτίθεται στην έπαυλή του στο Kensington Palace Gardens, στην Αγγλία.

Τα υπόλοιπα βρίσκονται σε αποθήκες, στα σπίτια του σε Αγγλία και νότια Γαλλία, αλλά και στο σκάφος του, «Eclipse». Σε µια δεκαετία, ο 56χρονος µε την Ντάσα Ζούκοβα επένδυσαν σε 300 έργα Τέχνης. «Θα µπορούσατε να γεµίσετε ένα µουσείο µε αυτήν. Πρόκειται για εκπληκτική συλλογή», λένε οι γνώστες. Ισως επειδή δεν πρόκειται για τη χυδαία επιδειξιοµανία ενός... νεόπλουτου. Οι λεπτοµέρειες προήλθαν από τα «Oligarch Files», αλλιώς από τα... αρχεία του ολιγάρχη και την offshore «Merit Servus», µε έδρα την Κύπρο. Και κάπως έτσι ζωντανεύει η ιστορία της Σύγχρονης Τέχνης, µε έργα Ρώσων, λοιπών Ευρωπαίων και Αµερικανών δασκάλων.

Εργα του Μονέ και του Μοντριάν, του Ματίς και του Πικάσο, Ρώσων µοντερνιστών, πίνακες του Φράνσις Μπέικον και του Ντέιβιντ Χόκνεϊ. Λίγα 24ωρα µετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το ενδιαφέρον του Αµπράµοβιτς για τα έργα Τέχνης µειώθηκε, αφήνοντας τη Ζούκοβα ως κύριο δικαιούχο. Κι ας έχουν χωρίσει από το 2016. Η διαχείριση του έργου, που απαιτείται για την επίβλεψη µιας τόσο πολυταξιδεµένης συλλογής, είναι δαπανηρή. Και τα έξοδα απόκτησής της; Μέχρι το 2018 περηφανευόταν σε φίλους και συνεργάτες για συνολικά 367 κοµµάτια, αξίας 963.000.000 δολαρίων. Κι αν µπορούσαµε να γυρίσουµε τον χρόνο πίσω και να ξαναζήσουµε το ειδύλλιο Ρόµαν - Ντάσα; Θα πρέπει να διακτινιστούµε στο 2008, όταν παντρεύτηκαν, να βρεθούµε στο Garage, στη ρωσική πρωτεύουσα, µια νέα γκαλερί που στεγάστηκε αρχικά σε µια εγκαταλελειµµένη αποθήκη σοβιετικών λεωφορείων, έργο που χρηµατοδοτήθηκε αποκλειστικά από τον Ρώσο ολιγάρχη.

Ο Τζεφ Κουνς ήταν ανάµεσα στους υψηλούς καλεσµένους και η Εϊµι Γουάινχαουζ εµφανίστηκε live, για το «happily ever after». Κόρη εµπόρου πετρελαίου από τη Μόσχα, οι γονείς της Ντάσα Ζούκοβα χώρισαν όταν ήταν παιδί και η ίδια µεγάλωσε στην Αµερική. Σε αντίθεση µε τον πρώην σύζυγό της, η εντυπωσιακή γυναίκα, που είναι παντρεµένη πλέον µε τον Σταύρο Νιάρχο, δηλώνει πολίτης της Αµερικής. Εχει καταδικάσει τις «πολεµικές πράξεις» της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Τα δύο παιδιά που απέκτησε µε τον Ρόµαν Αµπράµοβιτς γεννήθηκαν στην Αµερική και η ίδια µεγαλώνει την οικογένειά της εκεί. Ο πόλεµος είναι ένα θέµα που επανέρχεται ξανά και ξανά στα έργα που απέκτησαν, όπως το «Τρίπτυχο» του Μπέικον κι ένα γλυπτό του Τζακοµέτι. Η συλλογή δεν υπόκειται σε εντολή δέσµευσης περιουσιακών στοιχείων, που σηµαίνει ότι θεωρητικά τα έργα θα µπορούσαν να αγοραστούν, να πωληθούν και να δανειστούν. Και σήµερα; Εχει υποστεί κυρώσεις από την Αγγλία, έχει «παγώσει» η περιουσία του, έχει ασκήσει έφεση, οι δικηγόροι του υποστηρίζουν ότι στοχοποιήθηκε λόγω υπερβολικής δηµοσιότητας. «Εχω συνηθίσει στη ζωή µου να µη δίνω σηµασία σε κάποια πράγµατα», έχει πει σε παλαιότερη συνέντευξή του. «Η νίκη στη ζωή, όπως και στο ποδόσφαιρο, αποτελεί εύθραυστη υπόθεση. Υπάρχει µια ρωσική παροιµία που θυµάµαι: ‘‘Μη λες ποτέ ότι δεν θα µπεις στη φυλακή ή δεν θα γίνεις φτωχός. Ενας ακόµη λόγος για να κρατάς το κεφάλι σου χαµηλά’’». Πώς το λέει ο Τζέιµς Μποντ; «Ποτέ µη λες ποτέ».

Της Σάντυς Τσαντάκη
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής