Πολλές είναι οι... πρωτιές του Αλέξη Τσίπρα. Η πιο εντυπωσιακή είναι ασφαλώς ότι αποτελεί τον µακροβιότερο πρωθυπουργό των µνηµονιακών ετών, παρά το γεγονός ότι επί δικής του θητείας επιβλήθηκαν οι µεγαλύτερες επιβαρύνσεις στον ελληνικό λαό.  

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

Πρώτος µνηµονιακός πρωθυπουργός ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου, που έχει µείνει στην ιστορία των χρόνων της οικονοµικής κρίσης ως ο «Λεφτά υπάρχουν». Την επιπόλαιη όσο και λαϊκιστική αυτή συµπεριφορά του, βεβαίως, την πλήρωσε ακριβά µε τη µετέπειτα καταβαράθρωση του ΠΑΣΟΚ και τον δικό του καταποντισµό, όταν επιχείρησε την επανεµφάνισή του στην πολιτική σκηνή µε δικό του κόµµα. Αφού επί σχεδόν έναν χρόνο και παρά τη δυσµενή οικονοµική κατάσταση στην οποία είχε αρχίσει να εισέρχεται η χώρα ασκούσε χαλαρή πολιτική, στο τέλος, στις 23 Απριλίου 2010, αναγκάστηκε να ανακοινώσει από το Καστελλόριζο ότι θα προσέφευγε στον µηχανισµό του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου. Αργότερα, ανακοίνωσε και τα πρώτα σκληρά µέτρα του πρώτου μνηµονίου, µε σειρά περικοπών.

Άντεξε µέχρι τον Νοέµβριο του 2011, µένοντας στην πρωθυπουργία για δύο χρόνια. Οι πρώτες επιβαρύνσεις του ελληνικού λαού επί κυβέρνησης Παπανδρέου συνοψίζονται στα εξής:

-Περικόπηκαν κατά 30% το δώρο Πάσχα, το επίδοµα αδείας και το δώρο Χριστουγέννων. Οι περικοπές αφορούσαν µόνο το ∆ηµόσιο. Οι συντάξεις είχαν εξαιρεθεί. 

-Περικόπηκαν κατά 12% τα επιδόµατα και οι αποζηµιώσεις όλων των υπαλλήλων στο ∆ηµόσιο. 

-Αυξήθηκαν οι συντελεστές ΦΠΑ από 19% σε 21%, από 10% σε 11% και από 4,5% σε 5%.

-Επιβλήθηκε φόρος πολυτελείας. Η αποκάλυψη πάντως του πλήρους περιεχοµένου της συνέντευξης του Ντοµινίκ Στρος-Καν για τις υπόγειες -κατά την έκφρασή του- συνεννοήσεις που είχε µε τον Γιώργο Παπανδρέου, προκειµένου να περιέλθει η χώρα στα χέρια του ∆ΝΤ, δηµιούργησε µείζον πολιτικό ζήτηµα.

Είχε προηγηθεί η γνωστή απόπειρα για δηµοψήφισµα, εξαιτίας της οποίας αποδοκιµάστηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες και η οποία τον οδήγησε σε παραίτηση.  

ΛΟΥΚΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ

Τον Γιώργο Παπανδρέου και την κυβέρνησή του διαδέχθηκε η µεταβατική κυβέρνηση του πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και υποδιοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουκά Παπαδήµου, τον οποίο ως τραπεζίτη έδειχναν να προτιµούν οι δανειστές της χώρας. Η πρωθυπουργική θητεία Παπαδήµου κράτησε από τις 11 Νοεµβρίου 2011 έως και τη 16η Μαΐου 2012. Η κυβέρνησή του είχε στηριχθεί από το ΠΑΣΟΚ, τη Ν∆ και το ΛΑΟΣ.

Eπί Λουκά Παπαδήµου, τον Μάρτιο του 2012, και µε υπουργό Οικονοµικών τον Ευάγγελο Βενιζέλο, έγινε το πιο µεγάλο «κούρεµα» χρέους στην παγκόσµια ιστορία, καθώς διαγράφηκε µεν ένα χρέος ύψους 106 δισεκατοµµυρίων ευρώ, αλλά συνοδευόταν από συµφωνία µε τους δανειστές που επέβαλε τη λήψη νέων δανείων, ύψους 130 δισ.

Βεβαίως, αποµειώθηκαν και τα αποθεµατικά των ασφαλιστικών ταµείων, τα οποία κατείχαν ελληνικά οµόλογα, ενώ και εκατοντάδες χιλιάδες φυσικά πρόσωπα υπέστησαν µια άνευ προηγουµένου οικονοµική ζηµία. Αξιοσηµείωτο είναι ότι µε τη διαδικασία αυτή δόθηκε ο χρόνος στις ξένες τράπεζες να απαλλαγούν από τα ελληνικά οµόλογα, ενώ εξαιρέθηκαν από το «κούρεµα» τόσο η ΕΚΤ όσο και οι λοιπές ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες.

Στις 6 Μαΐου 2012 πραγµατοποιήθηκαν βουλευτικές εκλογές, από τις οποίες δεν προέκυψε κυβέρνηση, και στις 16 του ίδιου µήνα διορίστηκε υπηρεσιακός πρωθυπουργός ο Παναγιώτης Πικραµµένος.  

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ

Μετά τις εκλογές που έγιναν τον Ιούνιο του 2012, εντολή σχηµατισµού κυβέρνησης έλαβε ο Αντώνης Σαµαράς, ο οποίος τέθηκε επικεφαλής τρικοµµατικής κυβέρνησης, που στηριζόταν στα κόµµατα της Ν∆, του ΠΑΣΟΚ και της ∆ΗΜΑΡ.

Στη συνέχεια, η κυβέρνηση αυτή εξελίχθηκε σε δικοµµατική, µετά την αποχώρηση του Φώτη Κουβέλη από αυτήν. Ο κ. Σαµαράς ουσιαστικά εκλήθη να εφαρµόσει το δεύτερο μνηµόνιο. Πριν αναλάβει την πρωθυπουργία, του πιστώνονταν οι πολύ εύστοχες αναλύσεις για την οικονοµική κατάσταση της χώρας, οι οποίες είχαν κωδικοποιηθεί ως «Ζάππειο» 1, 2 και 3, από τον χώρο όπου τις είχε αναπτύξει. Μεταξύ των µέτρων που πρότεινε ήταν η µείωση των φορολογικών συντελεστών κατά το µοντέλο της Ιρλανδίας, η γενικότερη µεταρρύθµιση του φορολογικού συστήµατος, η εξόφληση των οφειλών του κράτους κ.ά. Ως κυβερνήτης δεν µπόρεσε να υλοποιήσει το περιεχόµενο των «Ζαππείων». Μία από τις βασικές παραλείψεις όσων επιχειρούν να καταλογίσουν στον Αντώνη Σαµαρά και στη Ν∆ στροφή στην υπόθεση των μνηµονίων είναι η εξής: Μετά την είσοδο στα ελληνικά πράγµατα του ∆ΝΤ και των λοιπών «δυνάµεων» και αφού είχαν δοθεί δισεκατοµµύρια -σε δανεικά βεβαίως- για την αποφυγή του χρεοστασίου:

α) Οι ελληνικές διαπραγµατευτικές δυνατότητες είχαν δραστικά περιοριστεί,

β) Είχαµε εµπλακεί σε µια διαδικασία διάσωσης µόνο µε δανεικά και µε αποµείωση του χρέους, µε τον τρόπο που αποφασίστηκε µε το PSI του Λουκά Παπαδήµου. Στα θετικά της διακυβέρνησης Σαµαρά τα χρόνια των μνηµονίων ήταν η µείωση του ελλείµµατος.

O κ. Σαµαράς είχε παραλάβει από την κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου µία οικονοµία µε ύφεση 8% και έλλειµµα 9,5%, που αντιστοιχούσε σε 19 δισ. ευρώ. Το 2013, το 2014 και το 2015 αλλά και κατά τις επόµενες χρονιές οι τόκοι που πλήρωνε η Ελλάδα είχαν µειωθεί κατά 10 δισ. περίπου ετησίως. Αλλά και το πρωτογενές έλλειµµα είχε εξαλειφθεί µέχρι το 2014. Επί δύο συνεχείς χρονιές η κυβέρνηση εκείνη είχε πρωτογενή πλεονάσµατα.

Αυτά αποτελούσαν σηµαντική µείωση σπατάλης κατά επιπλέον 4,5 δισ. τον χρόνο. Σε δυόµισι χρόνια η κυβέρνηση Σαµαρά είχε µειώσει το συνολικό έλλειµµα κατά 18 µε 19 δισ., εκ των οποίων τα 10 δισ. περίπου ήταν µειωµένοι τόκοι. Σε σύγκριση δε µε το τρίτο μνηµόνιο και τα µέτρα που περιλαµβάνει, η κυβέρνηση εκείνη της Ν∆ είχε µειώσει τον ΦΠΑ στην εστίαση, τον φόρο στα ενοίκια, την έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης και τις εργοδοτικές εισφορές. Επίσης είχε αποτρέψει την αύξηση της προκαταβολής φόρου εισοδήµατος και την αύξηση του ΦΠΑ σε εκατοντάδες είδη καταναλωτή. Επίσης είχε αποτρέψει την αύξηση του φόρου εισοδήµατος και των ασφαλιστικών εισφορών για τους αγρότες.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά», Σάββατο 16 Δεκεμβρίου 2017