Θεωρώ ότι είμαστε όλοι εν δυνάμει αυτόχειρες ή εγκληματίες…», είχε δηλώσει στις 19 Απριλίου του 2015 ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος σε συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής». Σχολιάζοντας, δε, τον χαρακτηρισμό «δικηγόρος του διαβόλου», που πολλοί του έχουν αποδώσει κατά καιρούς και ερωτηθείς «αν τελικά ο ίδιος συνέφαγε κάποια στιγμή με τον διάβολο», δήλωνε: «Κοιτάξτε, αναλαμβάνοντας μια ποινική ή άλλη υπόθεση και με τον διάβολο θα συμφάγεις και με τους αγγέλους θα συμφάγεις (...). Το θέμα άλλωστε είναι τι τρως με τον διάβολο και αν σε πιάνει το στομάχι σου μετά…».

Ποιος είναι όμως ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, ο «βροχοποιός» δικηγόρος με το κομπολόι και τις πλεκτές, 60s γραβάτες; Αυτή η εκκεντρική, φαουστική φυσιογνωμία, που λατρεύει τη μονοφωνική βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική και λάτρευε μια ζωή την αλησμόνητη Ζωή Λάσκαρη. («Βροχοποιός» ονομάζεται στην αμερικανική δικηγορική αργκό εκείνος που φέρνει τους πελάτες με τα πολλά λεφτά); Γόνος μεγαλοαστικής οικογενείας, «δυναστείας νομικών» (το πατρικό του σπίτι ήταν στην οδό Ηροδότου, στο Κολωνάκι), ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος είδε το φως του κόσμου στην Αθήνα στις 4 Φεβρουαρίου 1934. Ο παππούς του Κωνσταντίνος -προτού ανοίξει το δικηγορικό τους γραφείο- ήταν επιφανής εισαγγελέας (είχε υπάρξει και υπουργός), που «καρατομήθηκε» μετά την Επανάσταση στου Γουδή του 1909, μαζί με άλλους τέσσερις εφέτες συναδέλφους του. Ο πατέρας του, Παυσανίας, διακρίθηκε και στη δικηγορία αλλά και στην πολιτική (διετέλεσε υπουργός Εσωτερικών στην πρώτη κυβέρνηση Παπάγου). Μετά τα μαθητικά χρόνια στο Ελληνικόν Εκπαιδευτήριον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου και το επίμονο φλερτ με την αρχιτεκτονική και το θέατρο, ο νεαρός Αλέξανδρος καταλήγει (πού αλλού;) στη Νομική Σχολή Αθηνών. Τα φοιτητικά του χρόνια θα αναδείξουν τον γεννημένο μπον βιβάν που ελλόχευε μέσα του. Ακολούθησαν τα μεταπτυχιακά στη Χαϋδελβέργη.

H δικηγορική του σταδιοδρομία ξεκινά στις αρχές του ’60. Η πρώτη του υπόθεση εξελίσσεται σε ναυάγιο σωστό: είναι βοηθός συνηγόρου ενός ογδοντάχρονου κατηγορουμένου για βιασμό, ο οποίος τελικά καταδικάζεται. Στη συνέχεια, όμως, ο νεαρός κοσμοπολίτης δικηγόρος με τις υψηλές γνωριμίες θα ξεχωρίσει στις τρεις, έντονα πολιτικοποιημένες δίκες του εκδότη της εφημερίδας «Ελευθερία» Πάνου Κόκκα, αλλά και στις συνεχείς αναθέσεις υποθέσεων από φίλους του καλλιτέχνες.

Μεταξύ άλλων διατελεί πληρεξούσιος δικηγόρος των Μάνου Χατζιδάκι - Νάνας Μούσχουρη στη σύγκρουσή τους με τη δισκογραφική εταιρεία «Ικαρος» του Αλέκου Πατσιφά, αλλά και της Αλίκης Βουγιουκλάκη (όταν η εθνική σταρ στρέφεται εναντίον περιοδικού που έχει ανακοινώσει τον… θάνατό της) κ.ο.κ. Στο μεταξύ, παντρεύεται την εκπάγλου καλλονής (φωτογράφο, κοινωνιολόγο και φωτομοντέλο) Βραζιλιάνα Αλίσια Κοριολάνο. Με το ξέσπασμα του πραξικοπήματος των συνταγματαρχών, αυτοεξορίζεται μαζί της σε Παρίσι και Λονδίνο (όπου γεννιούνται και τα δύο παιδιά τους, ο Ιάσονας και η Μαρίνα, με τρία χρόνια διαφορά) και εντάσσεται στους κόλπους της αντιδικτατορικής Δεξιάς. Οταν ο πατέρας του, Παυσανίας, πεθαίνει το 1968 στο Μιλάνο, η χήρα μητέρα του, εκείνος και ο αδελφός του Φίλιππος αναγκάζονται, λόγω των χρεών, να αποποιηθούν την κληρονομιά. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, επιστρέφει (χωρισμένος) στην Ελλάδα, αλλά η δικηγορική φήμη του έχει εξανεμιστεί και το τηλέφωνο στο γραφείο χτυπάει σπάνια…

… Και στις 9 Σεπτεμβρίου του 1974 κάνει το ιστορικό «μπαμ». Καταθέτει μήνυση κατά της χούντας. «Ο Λυκουρέζος έκανε τη μήνυση για το ονόρε. Για φιγούρα την έκανε», δήλωνε χρόνια αργότερα (05/07/1990) στον «Ταχυδρόμο» ο μακαρίτης Ευάγγελος Γιαννόπουλος, που δεν του συγχώρεσε ποτέ πως του πήρε την… μπουκιά (της δόξας) από το στόμα. Βλέπετε, εκείνος ως επικεφαλής μιας ομάδας δικηγόρων είχε ετοιμάσει αντίστοιχη μήνυση, αλλά ο Λυκουρέζος, εν γνώσει του, τον «έφαγε» στη στροφή. Ανάλογης «λογικής» ήταν και η μήνυση που κατέθεσε το 1999 (στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης) κατά της στρατιωτικής ηγεσίας του ΝΑΤΟ για τους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας.

Το πολιτικό του στίγμα

Το πολιτικό στίγμα του Αλέξανδρου Λυκουρέζου συγκαταλέγεται στις πολλαπλές αντιφάσεις του. Τον έχουν χαρακτηρίσει αριστερό (παλιά, πολύ παλιά), «μητσοτακικό», ΠΑΣΟΚο (λίγοι και… κολλημένοι), εθνικιστή (ενδεικτική η εμπλοκή του στο «Δίκτυο 21», που ανακατεύτηκε σφόδρα στην υπόθεση Οτσαλάν), πράκτορα της CIA, «αγρότη του Κολωνακίου» (ο Κώστας Σημίτης το 2002) και βεβαίως βασιλόφρονα (ένεκα οι αγαστές σχέσεις του με τον τέως). Κατά δήλωσή του, υπήρξε σφόδρα αντικαραμανλικός (γι’ αυτό και το 1974 έσπευσε να πολιτευθεί, ανεπιτυχώς, στη Μεσσηνία με την Ενωση Κέντρου). Το φλερτ με την ενεργό πολιτική ήταν ολιγόχρονο. Το 2000 εκλέγεται βουλευτής της Α’ Αθηνών με τη Ν.Δ. (πήρε 42.000 ψήφους).

Από τη Βουλή θα τον διώξει το ασυμβίβαστο (2003). Το όνομά του θα ταυτιστεί με τις πιο πολύκροτες ποινικές δίκες στην Ελλάδα των τελευταίων πενήντα ετών. Τσιμέντα Ηρακλής (η δίωξη κατά της οικογένειας Τσάτσου), Αθ. Νάσιουτζικ, Γ. Γκιωνάκης, Ι. Βαγιωνής, Γ. Κοσκωτάς, «17Ν», A. Μελίστα με τη δολοφονία Μ. Καλτέζα. Χωρίς βέβαια να λείψουν και επιφανείς ξένοι πελάτες (όπως ο καταδικασθείς για εγκλήματα πολέμου, Σερβοβόσνιος στρατηγός Ράτκο Μλάντιτς). Δεν είναι τυχαίο ότι δίπλα του θα μαθητεύσει όλη η νεότερη γενιά «μεγαλοδικηγόρων» (Αγγελος Πάρσαλης, Σ. Κεχαγιόγλου, Χρ. Καπαρουνάκης κ.ά.). Στην ατζέντα του συγκαταλέγονται, επίσης, η υπόθεση των «μαύρων» ταμείων της Siemens, η υπόθεση των υποβρυχίων (συνήγορος του επιχειρηματία Μ. Ματαντού), η υπόθεση Τσοχατζόπουλου (συνήγορος του Γ. Σμπώκου), το ΤΑΙΠΕΔ (για την επένδυση στο Ελληνικό) κ.ο.κ. «Εσείς βάλτε απλώς το έγκλημα και ο Λυκουρέζος θα βάλει την υπεράσπιση», έγραφε προ εικοσαετίας ο ελληνικός Τύπος.

«Δεν επιλέγεις τον πελάτη, σε επιλέγει»

Ο Αλ.Λυκουρεζος Το έχει παραδεχτεί: «Με εμένα ξεκίνησε κατ’ ουσίαν η ιστορία του δικηγόρου-σταρ. Πήρε όμως και μια διάσταση που υπονόμευσε τη σοβαρότητα και την ακεραιότητα της ποινικής δικηγορίας. Η αστοχία μου ήταν ότι έφτασα στο σημείο να μετατρέψω την οθόνη και τις αφορμές των τηλεοπτικών εμφανίσεών μου σε τηλεοπτικές δίκες». Τον Μάρτιο του 2012 καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών με αναστολή ως συγκατηγορούμενος στη δίκη για το «σκάνδαλο της Αιξωνής» (υπόθεση καταπάτησης εκατοντάδων στρεμμάτων δασικής και δημόσιας έκτασης). Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, οι εχθροί του (και είναι πολλοί) θα σπεύσουν επιμελώς να ολοκληρώσουν το οικοδόμημα του «σκοτεινού Λυκουρέζου», που ουκ ολίγες φορές θα κατηγορηθεί για αμοραλισμό («Ολα τα σφάζω, όλα τα αθωώνω» έγραφε παλιά για αυτόν ένα σύνθημα σε τοίχο της Αθήνας).

Ιδού ποια θεωρούσε η Ζωή Λάσκαρη τη μεγαλύτερη παρανόηση γύρω από το πρόσωπό του: «Οτι είναι ο σατανικός, ο ραδιούργος και ιντριγκαδόρος δικηγόρος… Για τον πελάτη του, ναι, δίνει ρέστα. Αλλά ιντριγκαδόρος ο Αλέξανδρος! Καμία σχέση. Εγώ βλέπω ένα αρνί…». Ενα αρνί που (σχεδόν) αμέσως μετά τον θάνατό της συναινεί να μπει πωλητήριο στο σπίτι στο Πόρτο Ράφτη, όπου ζούσαν μαζί με τη Μάρθα Κουτουμάνου (παιδί από τον πρώτο γάμο της Ζωής), την κόρη τους, Μαρία-Ελένη Λυκουρέζου, και τη 18χρονη εγγονή τους, Ζένια. Ενα αρνί που έγινε κοσμικό «τραγί» και πρωτοσέλιδο, προτού κλείσει χρόνο η μνήμη της, για τις τρυφερές του περιπτύξεις με την κατά 29 χρόνια μικρότερή του ηθοποιό Νατάσα Καλογρίδη.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: «Δεν επιλέγεις τον πελάτη, σε επιλέγει», έχει πει εμφατικά σε ανύποπτο χρόνο ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος, επισημαίνοντας με νόημα: «Εγώ δεν πήγα ποτέ να χτυπήσω την πόρτα του τάδε και να του πω: “Θέλω να γίνω δικηγόρος σου”, όπως έχουν κάνει κάποιοι συνάδελφοί μου…»

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά 20/4/2019