Ο σκύλος είναι ένας εξαιρετικά παρατηρητικός σύντροφος. Παρακολουθεί με προσοχή κάθε κίνηση, κάθε συνήθεια μας και μαθαίνει. Ξέρει πότε ετοιμάζουμε το φαγητό του, πότε ετοιμαζόμαστε για βόλτα, πότε ετοιμαζόμαστε να βγούμε χωρίς εκείνον. Όλα αυτά τα αντιλαμβάνεται και τα κατανοεί χωρίς λόγια, παρατηρώντας τις κινήσεις μας. Το ερώτημα, όμως, είναι το εξής: γνωρίζουμε εμείς στον ίδιο βαθμό τι σκέφτεται και αισθάνεται ο σκύλος μας; Η απάντηση συχνά είναι όχι. Και αυτό γιατί, ενώ ο σκύλος μας έχει τη δυνατότητα να μάς «διαβάζει» σε βάθος, εμείς συχνά δεν κατανοούμε πλήρως τη γλώσσα του σώματός του και τα μηνύματα που μάς στέλνει. Ανάλογα με τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του, ο σκύλος μας μπορεί να προσπαθήσει να «κυριαρχήσει» στην καθημερινότητά μας. Η επιμονή του, η επιθυμία του να πάρει αυτό που θέλει, μπορεί να μας οδηγήσει σε παραχωρήσεις που τελικά τον κακομαθαίνουν. Όταν δεν βάζουμε ξεκάθαρα όρια, συχνά καταλήγουμε να τού κάνουμε όλα τα χατίρια, χωρίς να το συνειδητοποιούμε.

Η γλώσσα του σώματος

Μια φαινομενικά αθώα κίνηση του σκύλου μπορεί να μάς δείχνει την ανυπομονησία ή ανυπακοή του, αλλά εμείς να την ερμηνεύσουμε λανθασμένα ως συμπάθεια ή ευχάριστη διάθεση. Έτσι η αυθόρμητη αντίδραση που έχουμε σε αυτή την κατάσταση, μπορεί να δώσει λάθος μηνύματα στον σκύλο μας και να τού επιτρέπουμε να αποκτήσει τον έλεγχο της σχέσης μας. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να κατανοούμε τη γλώσσα του σώματος και πώς επηρεάζει την σχέση μας. Με την σωστή στάση και υπευθυνότητα, μπορούμε να δημιουργήσουμε το κατάλληλο πλαίσιο για τον σκύλο μας, ώστε να μάθει να λειτουργεί με κανόνες και όρια, χωρίς να χάνει την αγάπη και την εμπιστοσύνη μας. Η επικοινωνία μαζί του δεν γίνεται μόνο με λέξεις, αλλά και με μηνύματα που στέλνουμε με τη γλώσσα του σώματος μας. Ας μάθουμε να επικοινωνούμε σωστά. Παραδείγματα για να κατανοήσουμε τι πρέπει να κάνουμε:

Με την «γλώσσα του σώματος» μαθαίνουμε στον σκύλο μας κανόνες και όρια, χωρίς να χάνει την αγάπη μας

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1ο

Δαγκώματα ενός επίμονου κουταβιού Τα κουτάβια είναι γεμάτα ενέργεια και περιέργεια και συχνά εκδηλώνουν αυτή την ενέργεια δαγκώνοντας τα χέρια μας ή τραβώντας το μανίκι μας και το παντελόνι μας. Πολλοί ιδιοκτήτες σκύλων το βλέπουν ως αθώο παιχνίδι, κάτι φυσιολογικό για το μικρό τους φίλο. Και πράγματι, είναι φυσιολογικό για ένα κουτάβι να παίζει με αυτόν τον τρόπο. Όμως, αν δεν παρέμβουμε εγκαίρως, το «παιχνίδι» αυτό μπορεί να πάρει άλλη διάσταση. Το πρόβλημα είναι ότι, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, δίνουμε στο κουτάβι την εντύπωση ότι το δάγκωμα και το τραβηγμένο μανίκι είναι αποδεκτά. Αυτή η συμπεριφορά, αν δεν ελεγχθεί, μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι πιο βίαιο, με την πιθανότητα να οδηγήσει σε τραυματισμούς, τόσο για μας όσο και για άλλους.

Πώς να το χειριστούμε σωστά;

Όταν το κουτάβι αρχίζει να μας δαγκώνει ή να τραβάει τα ρούχα μας, το πρώτο βήμα είναι να τού προσφέρουμε μια εναλλακτική λύση: ένα λούτρινο παιχνίδι ή ένα κόκκαλο για να μασουλάει και να εκτονώνει την ενέργειά του. Έτσι, το κουτάβι μαθαίνει να εστιάζει σε αντικείμενα που προορίζονται για παιχνίδι και μασούλημα, αντί να χρησιμοποιεί τα χέρια ή τα ρούχα μας. Αν το κουτάβι συνεχίσει να επιμένει και να προσπαθεί να δαγκώσει τα χέρια μας ή να τραβήξει τα ρούχα μας, τότε είναι σημαντικό να σταματήσουμε αμέσως τη δραστηριότητα. Σταματάμε να παίζουμε μαζί του και το οδηγούμε στο χώρο του, χωρίς λόγια και φωνές. Αυτή η ήρεμη και αποφασιστική αντίδραση μας θα τού δείξει ότι η συμπεριφορά του δεν είναι αποδεκτή.

Με την κατάλληλη καθοδήγηση, μπορούμε εξ αρχής να βάλουμε όρια και να δημιουργήσουμε μια υγιή, αρμονική σχέση με τον σκύλο μας.

Όταν δεν βάζουμε ξεκάθαρα όρια, συχνά καταλήγουμε να τού κάνουμε όλα τα χατίρια, χωρίς να το συνειδητοποιούμε

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2ο

Γαβγίσματα για το φαγητό του

Όταν ετοιμάζουμε το φαγητό του σκύλου στην κουζίνα, δεν είναι ασυνήθιστο να ακούσουμε το γαύγισμα και να τον δούμε να κοιτάζει επίμονα το τραπέζι, τα ντουλάπια ή να πηδάει στον πάγκο της κουζίνας. Είναι φυσικό για εκείνον να αντιδράσει με αυτή την ένταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποκύψουμε. Αν αρχίσουμε να τού μιλάμε ή να τον παρακαλούμε, τού δίνουμε το μήνυμα ότι μπορεί να μας ελέγξει με αυτή την συμπεριφορά του. Αντίθετα, πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι.

Σταματάμε αμέσως να φτιάχνουμε το φαγητό, τον απομακρύνουμε ήρεμα και τον οδηγούμε στον χώρο του και τού βάζουμε το λουράκι για να έχουμε πλήρη έλεγχο. Ο σκύλος πρέπει να μάθει ότι το φαγητό θα έρθει μόνο όταν ηρεμήσει και σταματήσει να γαβγίζει. Αυτό απαιτεί υπομονή – δεν θα το πετύχετε από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά η τακτική και η συνέπεια θα φέρουν αποτέλεσμα.

Ο σκύλος μας δεν είναι μόνο ένας αγαπημένος σύντροφος, αλλά και ένα ζώο που εξαρτάται από εμάς για την καθοδήγηση και την ασφάλειά του

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3ο

Το Κουδούνι της εξώπορτας

Η σκηνή είναι γνωστή σε όλους μας: χτυπά το κουδούνι της εξώπορτας και ο σκύλος πετάγεται σαν ελατήριο γαβγίζοντας συνεχώς. Μπαίνουν οι καλεσμένοι και η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Ο σκύλος πηδάει πάνω τους, γαβγίζει ασταμάτητα, ανεβαίνει στο κεφαλάρι του καναπέτο κάνουν συνήθως τα μικρόσωμα σκυλιά για να ελέγχουν. Οι ιδιοκτήτες προσπαθούν να καθησυχάσουν τα σκυλιά τους με χάδια και φράσεις σε τρυφερό τόνο, όπως «Τι έχεις σκυλάκι μου; Σταμάτα να γαβγίζεις, σ’ αγαπάνε, είναι φίλοι μας τα παιδιά » κ.α. Όμως, αυτή η συμπεριφορά δεν βοηθάει καθόλου, αντίθετα έτσι επιβραβεύουν το σκύλο, καθώς τον χαϊδεύουν και τού μιλούν γλυκά. Τι να κάνουμε λοιπόν; Πριν χτυπήσει το κουδούνι της πόρτας, βάζουμε στο σκύλο το λουράκι του. Είναι φυσικό να γαβγίσει όταν χτυπά η πόρτα, διότι μάς ειδοποιεί. Όμως αν συνεχίσει τα γαβγίσματα και γίνεται ενοχλητικός, τότε τον βγάζουμε για μια σύντομη βόλτα, ώστε να ξεχαστεί και να εκτονωθεί. Όταν επιστρέψουμε, τον οδηγούμε στον χώρο του για να αισθάνεται ασφαλής κι εμείς να επιστρέψουμε στους καλεσμένους μας.

Ανάλογα με τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του, ο σκύλος μας μπορεί να προσπαθήσει να κυριαρχήσει στην καθημερινότητά μας. Η επιμονή του, η επιθυμία του να πάρει αυτό που θέλει, μπορεί να μάς οδηγήσει σε παραχωρήσεις, που τελικά τον κακομαθαίνουν.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 4ο  

Ο σκύλος στον καναπέ μας

Χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν ο σκύλος ανεβαίνει στον καναπέ ή στο κρεβάτι, ενώ δεν θέλουμε. Αυτό πρέπει να τού το μάθουμε από την πρώτη ημέρα. Εφόσον δεν θέλουμε να ανεβαίνει στον καναπέ, στις πολυθρόνες, στο κρεβάτι μας, τότε καθόμαστε στο πάτωμα για χάδια και παιχνίδι. Στα σκυλιά αρέσουν τα όρια και είναι σημαντικό να μάθουν ότι ο χώρος του καναπέ είναι για εμάς, όχι για αυτά. Δεν πρόκειται για θέμα κυριαρχίας, αλλά για μια φυσική ανάγκη της σχέσης μας να διατηρούμε σεβασμό και ισορροπία μεταξύ μας.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 5ο

Η σχέση με το φαγητό

Ποτέ δεν πρέπει να δίνουμε φαγητό στον σκύλο, όταν τρώμε. Αν το κάνουμε αυτό έστω και μία φορά, ο σκύλος θα αρχίσει να μας κοιτάει επίμονα με ένα βλέμμα, στο οποίο δύσκολα μπορεί κάποιος να αντισταθεί. Αργά ή γρήγορα θα μάς πέσει το φαγητό από το πιρούνι. Επίσης, δεν πρέπει να τού δίνουμε φαγητό αμέσως μετά το δικό μας γεύμα. Αν το κάνουμε, δημιουργούμε μια σχέση εξάρτησης γύρω από το φαγητό, κάτι που θα μπορούσε να γίνει πρόβλημα στο μέλλον. Ο σκύλος έχει την δίκη του συγκεκριμένη ώρα που θα γευματίσει.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 6ο

Πώς να αντιμετωπίσετε την επιμονή του

Έχετε ασχοληθεί μαζί του, έχετε βγει βόλτα, έχετε παίξει, ο σκύλος έχει φάει, έχει πιεί νερό και δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, με επίμονο τρόπο σάς ξύνει με το πόδι του, ή σάς κοιτάει και γαβγίζει, ή σάς σπρώχνει με την μουσούδα του, ή πηδάει πάνω σας. Αυτές οι συμπεριφορές δηλώνουν την πρόθεση του σκύλου να έχει τον έλεγχο. Από εσάς εξαρτάται αν θα υποκύψετε. Τι πρέπει να κάνετε; Το σωστό είναι να αγνοήσετε την επιμονή του και να τού γυρίσετε την πλάτη ή αν κάθεστε να σηκωθείτε και να βγείτε από το δωμάτιο. Θα δείτε ότι και η συμπεριφορά του σκύλου σας θα αλλάξει.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 7ο

Δικαιολογίες και συναισθηματισμοί

Ορισμένοι ιδιοκτήτες σκύλων προτιμούν να δικαιολογούν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του σκύλου τους λέγοντας ότι είναι «κακοποιημένος» ή «τραυματισμένος» από το παρελθόν. Πράγματι, η κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει φόβους ή προβλήματα σε έναν σκύλο, όμως αυτή η δικαιολογία δεν πρέπει να επιτρέπει την παραμέληση της σωστής καθοδήγησης. Είναι εύκολο να παρασυρθούμε από συναισθηματισμούς και να προσφέρουμε «παραχωρήσεις» στο σκύλο μας, αλλά αυτό θα ενισχύσει ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

Μήπως σε αυτά τα παραδείγματα αναγνωρίσατε συμπεριφορές του σκύλου σας; Κάθε σκύλος έχει τον δικό του χαρακτήρα και προσωπικότητα. Κάποιοι μπορεί να είναι πιο ανεξάρτητοι, άλλοι πιο επιθετικοί ή ανυπόμονοι και άλλοι να δείχνουν πιο υποχωρητικοί ή ευαίσθητοι. Όμως, το βασικότερο είναι ότι πρέπει να περάσουμε τα μηνύματα με ηρεμία και αποφασιστικότητα, ώστε να μάθουμε στον σκύλο να μάς σέβεται και να αποδέχεται τα όρια που θέτουμε.

Είναι εύκολο να παρασυρθούμε από συναισθηματισμούς και να προσφέρουμε «παραχωρήσεις» στο σκύλο μας, αλλά αυτό θα ενισχύσει ανεπιθύμητες συμπεριφορές

Το "κλειδί" της επιτυχίας

Το «κλειδί» για να πετύχουμε την αλλαγή και να κάνουμε τον σκύλο να πάρει το μήνυμα είναι η συνέπεια. Πρέπει να είμαστε απόλυτα τυπικοί και να ακολουθούμε την ίδια τακτική κάθε φορά. Μόνο όταν δείξουμε απόλυτη αποφασιστικότητα και ακολουθούμε έναν σταθερό κανόνα, ο σκύλος θα καταλάβει τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Η σταθερότητα, η ηρεμία και η επανάληψη είναι αυτά που θα μας βοηθήσουν να χτίσουμε μια υγιή σχέση με τον σκύλο μας, βασισμένη στον σεβασμό, την εμπιστοσύνη και την υπευθυνότητα. Ό,τι κι αν συμβαίνει, όμως, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο σκύλος μας δεν είναι μόνο ένας αγαπημένος σύντροφος, αλλά και ένα ζώο που εξαρτάται από εμάς για την καθοδήγηση και την ασφάλειά του.

Δημοσιεύτηκε στο ένθετο Animall της εφημερίδας Παραπολιτικά