Ποικίλες αντιδράσεις στους κόλπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης προκάλεσε ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης, ο οποίος παρουσιάστηκε από τον υπουργό Εσωτερικών, Θεόδωρο Λιβάνιο, στην πρόσφατη συνεδρίαση της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ. Αν και το εγχείρημα χαρακτηρίζεται από την κυβέρνηση ως μια θεσμική τομή με στόχο την απλοποίηση και τον εξορθολογισμό της λειτουργίας των ΟΤΑ, αρκετοί δήμαρχοι εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις - είτε ως προς την ουσία των αλλαγών είτε ως προς την απουσία λύσεων για τα διαχρονικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι.

Διαβάστε: Λιβάνιος: Παρουσίασε τον Νέο Κώδικα για την Αυτοδιοίκηση - Έρχονται σημαντικές αλλαγές στο εκλογικό σύστημα και την οργάνωση των Δήμων


Το parapolitika.gr μίλησε με τους δημάρχους Αθηναίων, Χάρη Δούκα, Πατρέων, Κωνσταντίνο Πελετίδη, Πειραιά, Γιάννη Μώραλη, και τον δήμαρχο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και Α’ αντιπρόεδρο της ΚΕΔΕ, Γρηγόρη Κωνσταντέλλο, οι οποίοι μοιράζονται τις απόψεις και τις ανησυχίες που γεννά το νέο θεσμικό πλαίσιο.



Χάρης Δούκας: Οι δήμοι παραμένουν ο "φτωχός συγγενής"

«Απογοητευτικό και μακριά από τις πραγματικές και σύγχρονες ανάγκες για αποτελεσματική και αποκεντρωμένη λειτουργία του κράτους είναι το νέο σχέδιο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης», τονίζει χαρακτηριστικά στο parapolitika.gr ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, ο οποίος χαρακτηρίζει το σχέδιο απογοητευτικό και ανεπαρκές, καθώς δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες για αποτελεσματική αποκέντρωση. Παράλληλα, επισημαίνει τη χαμηλή χρηματοδότηση των δήμων σε σύγκριση με την Ευρώπη και την περιορισμένη μεταφορά αρμοδιοτήτων. «Οι Δήμοι, η βαθμίδα του κράτους με τη μεγαλύτερη εγγύτητα στον πολίτη, παραμένουν ο "φτωχός συγγενής". Το ποσοστό των εσόδων τους από τον κρατικό προϋπολογισμό κινείται κάτω από το 5%, όταν ο μέσο όρος της Ευρώπης προσεγγίζει το 13%, ενώ ασκεί μόλις 400 αρμοδιότητες, όταν στο κεντρικό κράτος παραμένουν περισσότερες από 21.000 αρμοδιότητες».

Ο κ. Δούκας συνεχίζει και καταλήγει στο γεγονός ότι «δυστυχώς αυτή η συνταγή αποτυχίας λειτουργίας του κράτους διαιωνίζεται και με τον νέο Κώδικα, καθώς περιορίζεται σε σημαντικές μεν, αλλά νομοτεχνικού χαρακτήρα βελτιώσεις. Η θεσμική μεταρρύθμιση που προσδοκούσαμε, για ένα σύγχρονο μοντέλο διακυβέρνησης, βασισμένο στην αποκέντρωση, τη σαφήνεια, και την αποτελεσματικότητα, που θα διασφαλίζει μεγαλύτερη διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, και θα βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών, αναβάλλεται». Υπενθυμίζεται ότι η παράταξη «Αυτοδιοίκηση Τώρα», με επικεφαλής τον Χάρη Δούκα, εξέφρασε έντονη δυσαρέσκεια για το σχέδιο Κώδικα Αυτοδιοίκησης, άμεσα μετά την παρουσίασή του από το Υπουργείο Εσωτερικών στη συνεδρίαση ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ. Ο δήμαρχος Αθηναίων ζήτησε άμεση κινητοποίηση των αιρετών και έκτακτη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ.



Μώραλης: Εμπιστοσύνη από την κυβέρνηση προς την Αυτοδιοίκηση, είναι ο σημαντικότερος όρος

Ο δήμαρχος Πειραιά, Γιάννης Μώραλης, μιλώντας στο parapolitika.gr, αναγνωρίζει τον νέο Κώδικα ως θετικό βήμα θεσμικού εκσυγχρονισμού, αλλά τονίζει ότι δεν επιλύει τα διαχρονικά και κρίσιμα προβλήματα των δήμων, όπως η χρηματοδότηση, η υποστελέχωση και η μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς αντίστοιχους πόρους. «Ο Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τον θεσμικό εκσυγχρονισμό των ΟΤΑ. Ο νέος Κώδικας αποτελούσε ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα της Αυτοδιοίκησης και ελπίζω -καθώς έγινε μια συστηματική δουλειά- ότι θα ρυθμίσει, θα απλοποιήσει και τελικά θα βελτιώσει τη λειτουργία του πρώτου βαθμού Αυτοδιοίκησης. Θα λύσει όμως ο νέος Κώδικας και οι αλλαγές που θα επιφέρει -κυρίως σε επίπεδο εκλογικής διαδικασίας- τα μείζονα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι δήμοι και αποτελούν τροχοπέδη στην εύρυθμη λειτουργία τους; Προφανώς και όχι».

Ο δήμαρχος Πειραιά ζητά εμπιστοσύνη προς την Αυτοδιοίκηση και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. «Για να αλλάξει ουσιαστικά προς το καλύτερο η Αυτοδιοίκηση και κατ ́ επέκταση η καθημερινότητα και η ζωή των πολιτών, το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να υπάρξει εμπιστοσύνη από την εκάστοτε κυβέρνηση προς την Αυτοδιοίκηση. Είναι ο πρώτος και ο σημαντικότερος όρος». Για τα μεγάλα προβλήματα ή ζητήματα στα οποία ο νέος Κώδικας δεν θα φέρει καμία ουσιαστική βελτίωση, ο κ. Μώραλης επισημαίνει ότι «είναι νομίζω γνωστά και δυστυχώς διαχρονικά. Χαρακτηριστικά αναφέρω την ελλιπή χρηματοδότηση και την εμμονή των κυβερνήσεων να αντιμετωπίζουν την Αυτοδιοίκηση με μνημονιακούς όρους, την ακραία υποστελέχωση των υπηρεσιών μας που με μια ιδεοληπτική αντιμετώπιση δεν επιτρέπουν στην Αυτοδιοίκηση να επιτελέσει τον σημαντικό της ρόλο, τη συνεχιζόμενη μεταφορά νέων αρμοδιοτήτων χωρίς τους αναγκαίους και επαρκείς πόρους, τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, τους πολλαπλούς ελέγχους, την καταστατική θέση των αιρετών και αρκετά ακόμα. Ζητούμενα λοιπόν αποτελούν, αφενός, η οικονομική αυτοδυναμία της Αυτοδιοίκησης, αφετέρου, να επιλυθούν οριστικά τα κρίσιμα αυτά θέματα που έχουν οδηγήσει την πλειοψηφία των δήμων της χώρας να βρίσκονται στο "κόκκινο". Σε αυτή την κατεύθυνση, είμαι θετικός σε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, με την προϋπόθεση ότι θα γίνουν οι απαραίτητες αυτοδιοικητικές τομές για να ενισχυθούν ο ρόλος και η λειτουργία των ΟΤΑ, προκειμένου να ανταποκρινόμαστε απρόσκοπτα και κυρίως αξιόπιστα στις σύγχρονες ανάγκες των πόλεών μας».



Πελετίδης: Ο λαός μας δεν έχει τίποτα καλό να περιμένει από τον νέο Κώδικα

«Ο λαός μας δεν έχει τίποτα καλό να περιμένει από τον νέο Κώδικα. Οι ανάγκες μας μπορούν να καλυφθούν μόνο με κεντρικό σχεδιασμό και τον λαό μας αφέντη στον τόπο του», δηλώνει στο parapolitika.gr ο δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, ο οποίος ασκεί δριμεία κριτική στον νέο Κώδικα, θεωρώντας τον εργαλείο προσαρμογής της Τοπικής Διοίκησης στις κυβερνητικές επιταγές και όχι στις ανάγκες των πολιτών. «Ο Νέος Κώδικας Δήμων και Περιφερειών δεν έρχεται να επιλύσει τα βασικά προβλήματα των δήμων και των δημοτών, αντίθετα έρχεται να προσαρμόσει την Τοπική Διοίκηση, διαμορφώνοντας "δίκτυ προστασίας" στην κυβέρνηση και την πολιτική που εφαρμόζεται, όπου μια σειρά κρίσιμα ζητήματα τα οποία θα έπρεπε να αποτελούν ευθύνη του κράτους μεταβιβάζονται στους ΟΤΑ, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους και προσωπικό, απορροφώντας τους κραδασμούς και τη λαϊκή δυσαρέσκεια». Ο κ. Πελετίδης καταγγέλλει μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς πόρους, αύξηση τοπικής φορολογίας και υποστελέχωση. «Τα παρακρατηθέντα των δήμων είναι 6,2 δισ. ευρώ μόνο για φέτος, το προσωπικό συνεχώς μειώνεται, την ώρα που νέες αρμοδιότητες μεταφέρονται από το κεντρικό κράτος, υποβαθμίζοντας τις υπηρεσίες προς τους δημότες και φορτώνοντας νέα βάρη στις πλάτες των λαϊκών οικογενειών. Κατάσταση που θα χειροτερέψει με νέα τοπική φορολογία, παραχωρήσεις υπηρεσιών σε ιδιώτες, ενώ στα ήδη θεσμοθετημένα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης προστίθεται η διασύνδεση του συστήματος οφειλών με την εφορία». Τέλος, ο δήμαρχος της Πάτρας δηλώνει ότι η Δημοτική Αρχή θα συνεχίσει στον δρόμο της λαϊκής αντιπολίτευσης. «Η Δημοτική Αρχή της Πάτρας έχει διαλέξει μετερίζι, έχει επιλέξει τον δρόμο της λαϊκής αντιπολίτευσης απέναντι στην αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζεται και θα συνεχίσει να πορεύεται με κριτήριο τις ανάγκες της λαϊκής πλειοψηφίας».



Γρηγόρης Κωνσταντέλλος: Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει ανάγκη από μια γραφειοκρατική κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας

Σε παρόμοιο μήκος κύματος, ο δήμαρχος Δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης και Α’ αντιπρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, κάνει λόγο για μια «χαμένη ευκαιρία», καθώς νέος Κώδικας δεν προσφέρει ριζικές λύσεις στα χρόνια προβλήματα της Αυτοδιοίκησης. «Όταν ολοκληρωθεί και ψηφιστεί ο νέος Κώδικας, είτε θα τον μνημονεύουμε ως τομή που δημιούργησε τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή, αυτόνομη και παραγωγική Τοπική Αυτοδιοίκηση είτε θα μιλάμε για μια ακόμη μεγάλη, χαμένη ευκαιρία του θεσμού». Ο κ. Κωνσταντέλλος χαρακτηρίζει τον νέο Κώδικα προϊόν καλής πρόθεσης, αλλά χωρίς επαφή με την πραγματικότητα των δήμων, τονίζοντας ότι «δυστυχώς, με βάση τα σημερινά δεδομένα, εκείνο που έχουμε στα χέρια μας είναι ένα πόνημα-προϊόν της φιλότιμης προσπάθειας στελεχών του Υπουργείου Εσωτερικών, οι οποίοι ωστόσο δεν έχουν καμία βιωματική σχέση με την καθημερινότητα και τη λειτουργία των δήμων της χώρας. Και έτσι, μάλλον οι αυτοδιοικητικοί του αύριο θα μιλούν για μια ακόμα χαμένη ευκαιρία. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει ανάγκη από μια γραφειοκρατική κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας, με ελάχιστες και επικοινωνιακού χαρακτήρα καινοτομίες».

Ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης ζητά ουσιαστική θεσμική ενίσχυση με μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων, κατάργηση εποπτείας και ενίσχυση του κύρους των αιρετών. Όπως επισημαίνει στο parapolitika.gr, η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται έναν νέο Κώδικα «που θα προσφέρει οριστικές και λειτουργικές λύσεις στα χρόνια προβλήματά μας: στη θεσμική εξασφάλιση πόρων, στη μεταβίβαση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων, συνοδευόμενων από τους απαραίτητους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, στη στελέχωση των υπηρεσιών μας και στην κατάργηση του καταστροφικού μέτρου της κινητικότητας των υπαλλήλων στην καταστατική θέση των αιρετών και στην κατάργηση της απαράδεκτης εποπτείας και ελέγχου των αποφάσεων από διορισμένους κρατικούς λειτουργούς».

Και καταλήγει πως «η χώρα χρειάζεται μια Αυτοδιοίκηση που δεν θα επαιτεί στους διαδρόμους των Υπουργείων για το αυτονόητο. Χρειάζεται μια Αυτοδιοίκηση δυναμική, με ισχυρή τοπική παρουσία, με πόρους, με κύρος και ξεκάθαρη πολιτική ισχύ για να επιλύει τα τοπικά προβλήματα άμεσα και αποτελεσματικά».


Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης: Περισσότερα τα ερωτήματα από τις απαντήσεις; 

Συμπερασματικά, το σχέδιο του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης φαίνεται να προκαλεί περισσότερα ερωτήματα παρά να δίνει απαντήσεις στους τοπικούς άρχοντες. Αν και αναγνωρίζεται η ανάγκη για θεσμικό εκσυγχρονισμό, οι φωνές της Αυτοδιοίκησης -από διαφορετικά πολιτικά και γεωγραφικά σημεία- αναδεικνύουν την κοινή αγωνία για την ουσία και την αποτελεσματικότητα των αλλαγών. Η απουσία ουσιαστικής διαβούλευσης, η εστίαση σε τεχνικού χαρακτήρα παρεμβάσεις και η διατήρηση χρόνιων προβλημάτων δημιουργούν την αίσθηση μιας «χαμένης ευκαιρίας». Η εξέλιξη των επόμενων βημάτων, αλλά και η ανταπόκριση της κυβέρνησης στις επισημάνσεις των δημάρχων θα κρίνουν αν η μεταρρύθμιση αυτή θα αποτελέσει πραγματικό σημείο καμπής ή ακόμη ένα αποτυχημένο εγχείρημα στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η ψήφιση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης αναμένεται πριν από τις θερινές διακοπές της Βουλής και σύμφωνα με το υπουργείο, ο νέος κώδικας συγκεντρώνει και εκσυγχρονίζει το πολυδιάσπαρτο νομοθετικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης, εισάγοντας σημαντικές αλλαγές στο εκλογικό σύστημα, με δυνατότητα εκλογής δημάρχων και περιφερειαρχών σε έναν γύρο και σε μία μόνο Κυριακή και καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Προβλέπει, επίσης, την απόλυτη πλειοψηφία του εκλεγμένου στα συμβούλια, νέο τρόπο καθορισμού των δήμων και κατάργηση εκλογικών περιφερειών για δημοτικούς συμβούλους. Ο Κώδικας δομείται σε τέσσερα βασικά βιβλία και στοχεύει στην απλούστευση, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα της τοπικής διακυβέρνησης.