Καμία πρόθεση να μπει σε ανοιχτό διάλογο με τον δήμαρχο Χανίων, Παναγιώτη Σημανδηράκη, δεν δείχνει ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Απορριμμάτων, Μανώλης Γραφάκος, καθώς σε επικοινωνία με το parapolitika.gr μας παρέπεμψε στα όσα είχε δηλώσει από το βήμα της ΚΕΔΕ. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Σημανδηράκης, με την ιδιότητα του προέδρου του Δικτύου ΦοΔΣΑ της χώρας, επέρριψε την αποκλειστική ευθύνη στον κ. Γραφάκο για το γεγονός ότι από τα 800 εκατομμύρια ευρώ που προβλέπονται στο νέο ΕΣΠΑ (2021-2027) για τη διαχείριση απορριμμάτων δεν έχει απορροφηθεί ούτε ένα ευρώ, ενώ άσκησε κριτική και στα σχέδια δημιουργίας μονάδων καύσης σκουπιδιών.

Διαβάστε: ΚΕΔΕ: Σφοδρή επίθεση Σημανδηράκη κατά Γραφάκου για τη διαχείριση απορριμμάτων - "Δεν έχει απορροφηθεί ούτε ένα ευρώ από τα 800 εκατ. του ΕΣΠΑ"

Σύμφωνα με όσα συμπεραίνουμε, ύστερα από επικοινωνία με τον κ. Γραφάκο, ο ίδιος δεν επιθυμεί να ανοίξει διάλογο με τον κ. Σημανδηράκη και επανέλαβε τα όσα απάντησε επιτόπου σε εκείνον στο Συνέδριο του ΚΕΔΕ, όπου τόνισε ότι ο ίδιος ουδέποτε αμφισβήτησε τη συνεργασία με τους ΦοΔΣΑ, αλλά οφείλει να επισημαίνει τις πραγματικές ευθύνες και τις καθυστερήσεις όπου υπάρχουν. Ανέφερε ότι η κυβέρνηση έχει διασφαλίσει τη συνέχιση και χρηματοδότηση όλων των έργων διαχείρισης αποβλήτων μέσα από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, με πλήρη κάλυψη των απαιτούμενων πόρων έως το 2030, ενώ, όπως είπε, «η κριτική δεν μπορεί να αγνοεί τα αποτελέσματα». Αναφερόμενος στα στοιχεία, υπογράμμισε ότι οι εκταμιεύσεις του προηγούμενου ΕΣΠΑ αυξήθηκαν από 62 εκατ. ευρώ το 2019 σε περίπου 500 εκατ. ευρώ στο τέλος του προγράμματος, αποδεικνύοντας, όπως είπε, τη σημαντική πρόοδο που έχει συντελεστεί. Για το νέο πρόγραμμα, σημείωσε ότι όλα τα έργα έχουν εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, ενώ η κατασκευή νέων υποδομών και η αναβάθμιση των υφιστάμενων μονάδων προχωρούν με ταχύτερους ρυθμούς από κάθε προηγούμενη περίοδο. Ενδεικτικά, ανέφερε ότι το 2019 λειτουργούσαν μόλις 3 μονάδες και 5 βρίσκονταν υπό κατασκευή, ενώ σήμερα λειτουργούν 13 και άλλες 26 είναι σε εξέλιξη. Όσον αφορά την κριτική για το Άρθρο 55, ο Γραφάκος εξήγησε ότι η εφαρμογή του έγινε στοχευμένα και με αποτέλεσμα, ώστε να προχωρήσουν έργα που διαφορετικά θα είχαν «κολλήσει» σε γραφειοκρατικά εμπόδια, διευκρινίζοντας ότι δεν αφαιρείται καμία αρμοδιότητα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά αντίθετα επιταχύνονται οι διαδικασίες προς όφελος όλων. Παράλληλα, επισήμανε ότι οι 39 από τους 41 ορεινούς και οι 29 από τους 47 νησιωτικούς δήμους έχουν ήδη εγκρίνει τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων, γεγονός που -όπως είπε- δείχνει έμπρακτη δέσμευση της Αυτοδιοίκησης στη νέα πολιτική διαχείρισης απορριμμάτων. Κλείνοντας, υπενθύμισε ότι και στο περσινό Συνέδριο της ΚΕΔΕ είχαν διατυπωθεί αντίστοιχες ανησυχίες, οι οποίες, όπως είπε, «δεν επιβεβαιώθηκαν στην πράξη» και πρόσθεσε με αιχμή προς τον δήμαρχο Χανίων πως «η πολιτική νομιμοποίηση δεν είναι αυτονόητη, όταν αρκετοί ΦοΔΣΑ ζητούν θεσμικά τη σύσταση Ένωσης ΦοΔΣΑ Ελλάδας» – παρουσιάζοντας μάλιστα τη σχετική επιστολή που είχαν αποστείλει οκτώ από τους δεκατέσσερις προέδρους ΦοΔΣΑ προς το ΥΠΕΝ τον Μάιο του 2025.

Αναλυτικά, ο κ. Γραφάκος παρουσίασε στοιχεία που αποτυπώνουν την πορεία των έργων διαχείρισης αποβλήτων τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε:

– Στην εξέλιξη της απορρόφησης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2014-2020, όπου οι εκταμιεύσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, αυξήθηκαν από 62 εκατ. ευρώ το 2019 σε περίπου 500 εκατ. ευρώ μέχρι τη λήξη του προγράμματος. Παράλληλα, ανέφερε ότι στο ΕΣΠΑ 2021-2027 έχουν εξασφαλιστεί πόροι για τα προγραμματισμένα έργα.
– Στην ανάπτυξη νέων μονάδων διαχείρισης αποβλήτων, σημειώνοντας ότι από 3 μονάδες σε λειτουργία και 5 σε κατασκευή το 2019, σήμερα λειτουργούν 13 και βρίσκονται σε κατασκευή 26.
– Στη χρήση του Άρθρου 55 από το υπουργείο Περιβάλλοντος σε ορισμένες περιπτώσεις, κάτι που θεωρήθηκε ότι ήταν αφαίρεση αρμοδιοτήτων από την Αυτοδιοίκηση.
– Στη συμμετοχή δήμων στο πρόγραμμα χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων και ανακυκλώσιμων, αναφέροντας ότι σχετικές αποφάσεις έχουν ληφθεί από 39 από τους 41 ορεινούς δήμους και 29 από τους 47 νησιωτικούς.
– Σε προηγούμενες τοποθετήσεις σχετικά με την πορεία των έργων, επισημαίνοντας ότι ορισμένες εκτιμήσεις που είχαν διατυπωθεί σε παλαιότερο Συνέδριο της ΚΕΔΕ δεν επιβεβαιώθηκαν.

Τέλος, ο Μανώλης Γραφάκος ζήτησε διευκρινίσεις από τον κ. Σημανδηράκη σχετικά με το κατά πόσο διαθέτει πολιτική νομιμοποίηση να εκπροσωπεί τους ΦοΔΣΑ σε εθνικό επίπεδο. Παρουσίασε επίσης επιστολή του Μαΐου 2025 προς το υπουργείο Περιβάλλοντος, την οποία έχουν υπογράψει οκτώ από τους δεκατέσσερις εν ενεργεία προέδρους ΦοΔΣΑ, με αίτημα τη δημιουργία Ένωσης ΦοΔΣΑ Ελλάδας αντί του υφιστάμενου Δικτύου ΦοΔΣΑ.

Οι δηλώσεις Σημανδηράκη

Υπενθυμίζεται ότι ο Παναγιώτης Σημανδηράκης, με την ιδιότητα του προέδρου του Δικτύου ΦοΔΣΑ της χώρας, επέρριψε την αποκλειστική ευθύνη στον κ. Γραφάκο για το γεγονός ότι από τα 800 εκατομμύρια ευρώ που προβλέπονται στο νέο ΕΣΠΑ (2021-2027) για τη διαχείριση απορριμμάτων δεν έχει απορροφηθεί ούτε ένα ευρώ, ενώ άσκησε κριτική και στα σχέδια δημιουργίας μονάδων καύσης σκουπιδιών.

Αναλυτικά ανέφερε: «Γιατί αξιολογείται το υπουργείο και ο γενικός γραμματέας; Δεν αξιολογείται επί συγκεκριμένου χρηματοδοτικού εργαλείου και της δυνατότητας απορρόφησης και επί συγκεκριμένου σχεδιασμού που θα καλύψει και θα απορροφήσει αυτό το ποσό; Δεν αξιολογείται ο κύριος Γραφάκος για τα 800 εκατομμύρια της προγραμματικής περιόδου που ήταν χρήματα για να μετασχηματίσουμε τη διαχείριση απορριμμάτων για να ξεφύγουμε από την τελευταία θέση της Ευρώπης; Γι' αυτό αξιολογείται! Πόσα χρήματα από το πρόγραμμα αυτό έχουν απορροφηθεί, δύο χρόνια πριν από τη λήξη του προγράμματος; Μηδέν. Ήδη έχουν μεταφερθεί 95 εκατομμύρια από τον άξονα αυτό στα ύδατα και επειδή φαίνεται ότι δεν θα υπάρξει απορρόφηση ακούγεται ότι θα μεταφερθούν άλλα 200 από τα απορρίμματα».

«Στο κομμάτι του σχεδιασμού τι έχει γίνει; Ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης, επικαιροποιημένοι περιφερειακοί σχεδιασμοί και το εθνικό σχέδιο. Ακόμη περιμένουμε την έγκριση των ολιστικών σχεδίων, που στη συνέχεια θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τους Περιφερειακούς Σχεδιασμούς, για να μπορέσουμε να εκπονήσουμε οι ΦοΔΣΑ τις μελέτες για τις υποδομές, ώστε να ανοίξει η πρόσκληση, να υποβάλουμε τις μελέτες και στη συνέχεια να συμβασιοποιήσουμε και να εκτελέσουμε τα δύο τύπων έργα: είτε την κατασκευή νέων μονάδων ανάκτησης και ανακύκλωσης είτε να μετατρέψουμε τις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων σε μονάδες ανάκτησης και ανακύκλωσης». Πόσα χρόνια χρειάζεται ένας ΦοΔΣΑ για να ωριμάσει τη μελέτη και στη συνέχεια να εκσυγχρονίσει ή να κατασκευάσει εργοστάσιο ανακύκλωσης; Σίγουρα χρειάζεται τουλάχιστον δύο χρόνια (αν και γνωρίζουμε ότι σίγουρα χρειάζονται 3 και έτη). Είμαστε απολύτως εκτός χρονοδιαγράμματος των έργων αυτών. Και γι' αυτό πρέπει να αναζητήσουμε πολιτική ευθύνη.

Ποιος νομιμοποιείται, αγαπητέ γενικέ, να μας κουνάει το δάχτυλο όταν μιλάμε γι’ αυτά, να μας κουνάει το δάχτυλο ότι κάνουμε πολιτική; Ποιος στην περιοχή του έχει δει κάτι το καινούργιο που να προωθεί την ανακύκλωση; Κανείς. Κι ας προέβλεπε ο εθνικός σχεδιασμός. Εμείς σας αξιολογούμε για το πώς και γιατί δεν απορροφήσατε τους πόρους από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον-Κλιματική Αλλαγή και το ερώτημα για τους πόρους του τέλους ταφής. Αυτοί οι πόροι θα αύξαναν την ανακύκλωση και θα μείωναν την ταφή, αλλά δεν έχει γίνει σχεδιασμός. Και ανακοινώνει τώρα το υπουργείο ότι διαβουλεύτηκε με την αγορά για μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης (σ.σ. καύση) παρακάμπτοντας την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι ΦοΔΣΑ θα δίνουν το (δευτερογενές απόρριμμα) καύσιμο στις ιδιωτικές μονάδες, αυτές θα πουλάνε το ρεύμα σε τιμές αγοράς, αλλά οι δήμοι θα πληρώνουν γι’ αυτό από πάνω».

Τέλος, ο δήμαρχος Π. Σημανδηράκης είπε: «Είμαστε κριτικά απέναντι σε αυτά που δεν έγιναν και έχουν εκτροχιάσει εντελώς τη διαχείριση απορριμμάτων. Αυτό αποτυπώνεται στο γεγονός ότι (με βάση τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, που βέβαια ο κύριος Γραφάκος θα τα αμφισβητήσει, όπως κάνει συνέχεια) από το 21% της ανακύκλωσης το 2019 πέσαμε μετά από 5 χρόνια (το 2024) στο 19%. Εμείς είμαστε εδώ και ως Δίκτυο ΦοΔΣΑ για να επιχειρηματολογήσουμε με στοιχεία και αριθμούς, προσπαθώντας να πείσουμε ότι ακολουθείται ένας λάθος δρόμος στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων, το οποίο θα έχει πρωτίστως περιβαλλοντικό, δευτερευόντως οικονομικό, αλλά και εντέλει πολιτικό κόστος σε όλους μας».