H Kρισταλίνα Γκεοργκίεβα από τη Βουλγαρία, το νούµερο δύο µέχρι σήµερα στην ηγεσία της Παγκόσµιας Τράπεζας, είναι το πρόσωπο των ηµερών εντός και εκτός Ευρώπης. Η υποψήφια της Ε.Ε. για την ηγεσία του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου έχει τη φήµη ότι είναι «σκληρό καρύδι» και ξέρει να χειρίζεται δύσκολους τοµείς και να ξεπερνά κρίσεις, όπως έχει αποδείξει, άλλωστε, κατά τη διάρκεια της µακράς σταδιοδροµίας της σε διεθνείς οργανισµούς στην Ουάσινγκτον και τις Βρυξέλλες. Η έµπειρη οικονοµολόγος επικράτησε του πρώην επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελµπλουµ, ύστερα από µια ψηφοφορία-θρίλερ που για ακόµη µία φορά φώτισε το χάσµα στους κόλπους των «28». Ο νέος διευθυντής του ∆ΝΤ θα ανακοινωθεί έως τις 4 Οκτωβρίου. Αν τελικά επικρατήσει η πρώτη υποψήφια από τα Βαλκάνια, θα ακολουθήσει άλλες δύο Ευρωπαίες που επιλέχθηκαν πρόσφατα για να αναλάβουν κορυφαίους διεθνείς ρόλους: τη Γαλλίδα Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία θα καθίσει στο τιµόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, και τη Γερµανίδα Ούρσουλα φον ντερ
Λάιεν, την πρώτη γυναίκα που αναλαµβάνει επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η Γκεοργκίεβα µεγάλωσε στη Βουλγαρία επί κοµµουνισµού και ύστερα από µία επταετία στις Βρυξέλλες, ως επίτροπος για τον κοινοτικό προϋπολογισµό, αναρριχήθηκε στις τάξεις της Παγκόσµιας Τράπεζας. Τον Αύγουστο θα κλείσει τα 66 της χρόνια και για να αναλάβει τελικά καθήκοντα θα πρέπει να αλλάξουν οι κανονισµοί του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου, που θέτουν ως όριο για τη θέση του διευθυντή τα 65 έτη. 

Η αλλαγή σκυτάλης στο ∆ΝΤ επανέφερε στο προσκήνιο γνωστές διαφωνίες για τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων και τον τόπο καταγωγής τους. Παραδοσιακά, στη βάση µιας άτυπης συµφωνίας ανάµεσα σε Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον, ο επικεφαλής του ∆ΝΤ προέρχεται πάντα από την Ευρώπη και, αντίστοιχα, ο διευθυντής της Παγκόσµιας Τράπεζας από τις ΗΠΑ. Αυτός ο άγραφος κανόνας τηρείται από τότε που ιδρύθηκαν τα «δίδυµα» χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα, µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο.

Η εν λόγω «µοιρασιά» δεν ικανοποιεί, φυσικά, τους πάντες. Ιδίως τις αναδυόµενες οικονοµίες, που πιέζουν τα τελευταία χρόνια να αναγνωριστεί η αυξανόµενη επιρροή τους στην παγκόσµια οικονοµία. Το Ταµείο, ισχυρίζονται, ενώ έχει την εξουσία να αντιµετωπίσει την κλιµατική κρίση, αποκλείει τους υποψηφίους από τις χώρες όπου η κρίση µαστίζει τις ζωές και τα µέσα διαβίωσης εκατοµµυρίων ανθρώπων. «Το ∆ΝΤ όπως και η Παγκόσµια Τράπεζα πρέπει να εκσυγχρονιστούν. Χρειαζόµαστε παγκόσµιους θεσµούς που θα µας λένε πού πηγαίνουµε και όχι από πού προήλθαµε», γράφει στον «Guardian» η Αµάντα Μουκουάσι, διευθύνουσα σύµβουλος της Christian Aid. 

Η «ανταρσία» των αναδυόµενων αγορών είναι η µία όψη του νοµίσµατος. Η άλλη είναι οι διαφωνίες στους κόλπους της Ε.Ε. Για πρώτη φορά οι Ευρωπαίοι δεν µπόρεσαν να καταλήξουν σε συµβιβασµό. Αποφασίστηκε, λοιπόν, ψηφοφορία στη βάση του συστήµατος της ενισχυµένης πλειοψηφίας. Μια οµάδα χωρών µε επικεφαλής την Ολλανδία και τη Γερµανία, όπως ήταν προβλεπτό, προτιµούσαν τον Ντάισελµπλουµ. Ηττήθηκαν, ωστόσο, από τα νότια και ανατολικά κράτη, που υποστήριξαν την Γκεοργκίεβα, σε ακόµα ένα δείγµα της µειωµένης πλέον επιρροής της Γερµανίδας καγκελαρίου, Αγκελα Μέρκελ, στο µπλοκ της Ε.Ε.

Αν, τελικά, πάρει το «πράσινο φως» η Γκεοργκίεβα, είναι πιθανό να συνεχίσει στον δρόµο που χάραξε η Γαλλίδα Λαγκάρντ, λένε οι αναλυτές, επεκτείνοντας δηλαδή την εµβέλεια του ∆ΝΤ, ώστε να επικεντρωθεί περισσότερο στις επιπτώσεις της ανισότητας και της κλιµατικής αλλαγής. Η Βουλγάρα οικονοµολόγος εκτιµάται ότι έχει µικρότερη εµπειρία σε καθαρά οικονοµικά θέµατα σε σχέση µε τη Λαγκάρντ ή άλλους προηγούµενους διευθυντές του ∆ΝΤ, πράγµα που σηµαίνει ότι µπορεί να χρειαστεί να βασιστεί περισσότερο στο προσωπικό του οργανισµού για τα θέµατα αυτά. «Οποια και αν είναι τα προσόντα της, το Εκτελεστικό Συµβούλιο του ∆ΝΤ καλό θα ήταν να εξετάσει και άλλες δυνατότητες», σηµειώνει το Bloomberg. Ο Tάρµαν Σανµουγκαρατνάµ, ανώτερος αξιωµατούχος στη Σιγκαπούρη και πρόεδρος της Νοµισµατικής της Αρχής, και ο Μαρκ Κάρνεϊ, ο γεννηµένος στον Καναδά διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, παραµένουν άλλωστε δύο ακόµη ισχυροί υποψήφιοι, σηµειώνει το Bloomberg, ενώ το εµφατικό σχόλιο του διεθνούς οικονοµικού πρακτορείου υπογραµµίζει: «Το γεγονός ότι δεν γεννήθηκαν στην Ευρώπη δεν θα έπρεπε να είναι λόγος να απέχουν από τη διαδικασία. Η παγκόσµια οικονοµία αλλάζει, καθώς το µερίδιο της Ευρώπης στο παγκόσµιο εισόδηµα συνεχίζει να µειώνεται. Σε µια δύσκολη στιγµή για τη διεθνή πολιτική και την οικονοµία, το ∆ΝΤ χρειάζεται τον καλύτερο δυνατό διευθυντή, ανεξάρτητα από το πού προέρχεται. Μια επιλογή που βασίζεται πραγµατικά στην αξιοκρατία είναι πολύ καλύτερη από κάθε αναχρονιστικό αµερικανικό-ευρωπαϊκό ντιλ».

*Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» που κυκλοφόρησε το Σάββατο, 10 Αυγούστου 2019