Νέες αποκαλύψεις για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων έρχονται μέσα από τα ευρήματα της ομάδας των μελετητών από το University College του Λονδίνου, στην οποία συμμετέχουν και δύο Έλληνες επιστήμονες. Όπως δημοσίευσε το επιστημονικό περιοδικό «Scientific American», μέρος του λεγόμενου password που θα βοηθήσει τους επιστήμονες στην πλήρη κατανόησή του είναι η εσωτερική λειτουργία του και τα γρανάζια του μηχανισμού καθώς και η πίσω όψη του. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα και θεωρείται από πολλούς ως ο πρώτος γνωστός αναλογικός υπολογιστής στον κόσμο,

καθώς είναι το πιο πολύπλοκο δείγμα μηχανικής που έχει βρεθεί από τον αρχαίο κόσμο. Σύμφωνα με το πιο πρόσφατο άρθρο, οι επιστήμονες φαίνεται πως πλησιάζουν όλο και περισσότερο στη λύση του γρίφου. Συγκεκριμένα, κλίνουν προς τον Αρχιμήδη ως σχεδιαστή του πρώτου υπολογιστή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η εξαμελής ομάδα UCL Antikythera Research Team, στην οποία συμμετέχουν δύο Έλληνες επιστήμονες, η αρχαιομεταλλουργός Μυρτώ Γεωργακοπούλου και ο φυσικός Άρης Δακανάλης, με επικεφαλής το μαθηματικό και κινηματογραφιστή Τόνι Φριθ, έχει καταφέρει να αναπαραστήσει το μεγαλύτερο τμήμα του εσωτερικού αυτής της πανάρχαιας μηχανής αστρονομικών υπολογισμών, η οποία χρονολογείται μεταξύ 4ου και 1ου π.Χ. αιώνα. Αν όμως ευσταθεί ότι αυτός που τον εμπνεύστηκε και ουσιαστικά τον εφηύρε ήταν ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος, τότε το πιθανό διάστημα κατασκευής του Μηχανισμού περιορίζεται αρκετά, εφόσον ο Αρχιμήδης έζησε από το 287 έως το 212 π.Χ.

Φυσικά, είναι πολύ πιθανό ο Μηχανισμός να είναι μεταγενέστερο αντίγραφο και όχι το αρχιμήδειο πρωτότυπο. Στην αρχαιότητα τα μπρούντζινα αντικείμενα ανακυκλώνονταν, καθώς ο χαλκός ήταν το πλέον εύχρηστο μέταλλο. Ενδέχεται, λοιπόν, η αρχική εφεύρεση να μετατράπηκε σε οικιακά σκεύη, εξαρτήματα όπλων κ.λπ. Όπως φαίνεται από τη γραφική αναπαράσταση, αξιοποιώντας τα τελευταία δεδομένα από την έρευνα της ομάδας του UCL, η καρδιά του Μηχανισμού των Αντικυθήρων συντίθεται από 69 γρανάζια, ποικίλου μεγέθους και διαφορετικών τύπων.

Μόνο τα 35 από αυτά διακρίνονται στο αυθεντικό αρχαιολογικό εύρημα μέσα από τις τρισδιάστατες ακτινοσκοπήσεις στις οποίες έχει υποβληθεί κατά καιρούς. Οι επιστήμονες χρειάστηκε να φανταστούν την ύπαρξη και τη λειτουργία των υπόλοιπων 34 γραναζιών, καθώς από το βυθό της θάλασσας κοντά στα Αντικύθηρα ανασύρθηκε μόνο το 1/3 του Μηχανισμού. Ακόμη κι αυτό όμως είναι κατακερματισμένο σε 82 διαφορετικά

θραύσματα, γεγονός που καταδεικνύει πόσο δύσκολο είναι το εγχείρημα της ανάλυσης και της κατανόησης του πώς κατασκευάστηκε, πώς λειτουργούσε και ποιον σκοπό εξυπηρετούσε.

Οι επιστήμονες μπόρεσαν να συμπεράνουν μόνο τον αριθμό των δοντιών σε πολλά από τα γρανάζια. Παρά τις ελλείψεις, ο Βρετανός ιστορικός Ντέρεκ Τζ. Ντε Σόλα Πράις είχε εντοπίσει έναν συρμό με γρανάζια -ένα σύνολο συνδεδεμένων γραναζιών - που υπολόγιζε τη μέση θέση της Σελήνης σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη ημερομηνία, χρησιμοποιώντας τη σχέση περιόδου των 254 αστρικών περιστροφών σε 19 χρόνια. Όπως φαίνεται, οι δύο όψεις του Μηχανισμού μπορούσαν να παραγάγουν προβλέψεις π.χ. για τις εκλείψεις της Σελήνης και του Ηλίου, την ημερομηνία διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων και γενικώς όλων των γεγονότων που, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, εξαρτιόνταν από τα αστέρια. Ο Βρετανός καθηγητής Μαθηματικών Τόνι Φριθ τον περιεργάζεται για πάνω από 20 χρόνια και έχει συμβάλει προσωπικά στην αποκάλυψη ορισμένων από τα κρίσιμης σημασίας μυστικά του. Το κλειδί στον προσδιορισμό της πραγματικής χρησιμότητάς του ήταν η πίσω όψη του, η οποία σήμερα θεωρείται πως έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΟΝ ΤΙΜΕ