Την Πέμπτη 13 Ιανουαρίου, ο Μαργαρίτης Σχοινάς, αντιπρόεδρος της Κομισιόν μαζί με την επίτροπο Ίλβα Γιόχανσον θα εξηγήσουν στους ευρωβουλευτές τα σχέδια για την προσωρινή προσαρμογή των κανόνων ασύλου στα σύνορα ΕΕ-Λευκορωσίας.

 Η επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου έχει ζητήσει διευκρινίσεις από την Κομισιόν σχετικά με τους νέους κανόνες για το άσυλο στα σύνορα των κρατών μελών της ΕΕ με τη Λευκορωσία. Γι' αυτόν το λόγο οι δύο αξιωματούχοι θα παρευρεθούν για να αποσαφηνίσουν τους νέους κανόνες.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την 1η Δεκεμβρίου 2021 την τροποποίηση των κανόνων ασύλου, επιστροφής και υποδοχής στα σύνορα της ΕΕ με τη Λευκορωσία για περίοδο έξι μηνών. Σύμφωνα με την προσωρινή ρύθμιση, η Πολωνία, η Λετονία και η Λιθουανία θα μπορούν να παρατείνουν την προθεσμία για την καταχώριση των αιτήσεων για διεθνή προστασία.

 Η διαδικασία ασύλου στα σύνορα θα ισχύει για όλους σχεδόν τους αιτούντες και μπορεί να διαρκέσει έως και 16 εβδομάδες, ενώ οι διαδικασίες επιστροφής θα είναι ταχύτερες. Η πρόταση ήρθε ως απάντηση στο αίτημα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την αντιμετώπιση υβριδικών απειλών που οργανώθηκαν από το καθεστώς της Λευκορωσίας.

 Οι ευρωβουλευτές είχαν εκφράσει προβληματισμούς σχετικά με τον κίνδυνο παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων και του δικαιώματος ασύλου, στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η φερόμενη επίθεση του Λευκορωσικού καθεστώτος με την εργαλειοποίηση προσφύγων στα σύνορα με την ΕΕ.

 «Ένα πλαίσιο που επιτρέπει ασφάλεια δικαίου»

Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, ως υπεύθυνος από την Κομισιόν, για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής είχε τονίσει στη σχετική συζήτηση τον Δεκέμβριο στην ολομέλεια το Ευρωκοινοβουλίου: «Θέλω εδώ να τονίσω, με τον πιο σαφή τρόπο, ότι σε καμία περίπτωση και με κανέναν τρόπο δεν παρεκκλίνουμε από το δικαίωμα στο άσυλο, αλλά παρέχουμε στα κράτη μέλη και στους αιτούντες άσυλο ένα πλαίσιο που επιτρέπει ασφάλεια δικαίου, παρέχοντας διαδικαστικές ευελιξίες που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση αυτών των έκτακτων περιστάσεων, οι οποίες θα διασφαλίσουν ότι οι αιτήσεις θα καταχωρούνται και θα διεκπεραιώνονται σύμφωνα με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις διεθνείς υποχρεώσεις. Το κάνουμε αυτό βάσει του δικαίου της ΕΕ και των Συνθηκών».

 Επί της διαδικασίας

Η πρόταση απόφασης του Συμβουλίου βασίζεται στο άρθρο 78 παράγραφος 3 και είναι έκτακτης και προσωρινής φύσης. Θα πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο μετά από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

 Επιπλέον, στις 14 Δεκεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε κανονισμό για την αντιμετώπιση καταστάσεων εργαλειοποίησης προσφύγων, ο οποίος θα αποσκοπεί στην αντιμετώπιση με διαρθρωτικό τρόπο οποιωνδήποτε μελλοντικών καταστάσεων εργαλειοποίησης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αυτοί οι νέοι κανόνες πρέπει να εγκριθούν μέσω της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας, όπου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενεργεί ως συννομοθέτης.