Πώς η Ευρώπη υπερεξοπλίζεται λόγω της Ουκρανίας: Ο πόλεμος αλλάζει τα εξοπλιστικά προγράμματα στις περισσότερες χώρες της ΕΕ

Στις 14 Νοεμβρίου, μιλώντας σε μονάδα της Πολεμικής Αεροπορίας, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, δήλωσε πως το πολωνικό έθνος έχει μια «απλή επιλογή»: είτε να πέσει θύμα της ρωσικής κυριαρχίας είτε «να χτίσει γρήγορα την άμυνά του, μαζί με τους στενότερους συμμάχους της χώρας, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τα υπόλοιπα νατοϊκά κράτη». Είναι «καθήκον» της Πολωνίας, είπε, να αυξήσει τους αμυντικούς εξοπλισμούς από το 2,4% του ΑΕΠ (που βρίσκονται αυτή τη στιγμή) έως και τον τελικό στόχο του 5%, όπως έχει δεσμευθεί η χώρα του. Όπως είχε εξηγήσει τον Ιούλιο ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Άμυνας, Μάριους Μπλάζακ, «εξαιτίας της υποστήριξης της Πολωνίας προς την Ουκρανία, είναι απαραίτητο να καλύψουμε το κενό (που προέκυψε) σε επίγεια και εναέρια μέσα».

Σύμφωνα με στοιχεία του Ουκρανού αναλυτή Βολοντίμιρ Ντατσένκο, αρθρογράφου στο ουκρανικό «Forbes» και μέλους επί σειρά ετών της ομάδας ουκρανικών αμυντικών εταιρειών Ukroboronprom, η Πολωνία μαζί με την Τσεχία είναι οι δύο ευρωπαϊκές χώρες που έχουν προσφέρει στην εμπόλεμη γείτονα το μεγαλύτερο ποσοστό σε τανκ (αναλογικά με το σύνολο του στόλου τους), 33% και 42%, αντίστοιχα, ενώ η Βαρσοβία έχει στείλει στο Κίεβο 55 τεθωρακισμένα και 70 συστήματα πυροβόλων όπλων.

Νότια Κορέα

Η χώρα, που παράλληλα φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε ευρωπαϊκή αμυντική δύναμη, υπέγραψε μία σειρά συμφωνιών με νοτιοκορεατικές εταιρείες - συγκεκριμένα, ένα «χρυσό» συμβόλαιο 5,8 δισ. δολαρίων με δύο εταιρείες της Σεούλ τον Ιούλιο, που περιλαμβάνει παραγγελίες για 980 τανκς K2 Black Panther, 672 οβιδοβόλα και 48 μαχητικά αεροσκάφη FA-50, εκ των οποίων τα τανκς και τα οβιδοβόλα αναμένεται να παραδοθούν έως το τέλος του έτους. Μάλιστα, η συμφωνία θα μπορούσε να επεκταθεί μέχρι και τα 15 δισ. δολάρια στα επόμενα έτη.

Στη συνέχεια, πριν από έναν μήνα, η χώρα υπέγραψε ακόμα ένα συμβόλαιο με τη νοτιοκορεατική Hanwha Defense για 288 πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων Chunmoo, παραδοτέους από τις αρχές του επόμενου έτους. Αρχικά η Βαρσοβία είχε αναζητήσει 500 Himars από τις ΗΠΑ, αλλά στην τελετή υπογραφής με τη νοτιοκορεατική εταιρεία στις 19 Οκτωβρίου ο Πολωνός υπουργός Άμυνας σχολίασε πως «δυστυχώς, εξαιτίας περιορισμένων βιομηχανικών δυνατοτήτων, ο εξοπλισμός δεν μπορούσε να παραδοθεί σε ικανοποιητικό χρονοδιάγραμμα. Έτσι, αρχίσαμε τις συνομιλίες με τη Νότια Κορέα - τον εγγυημένο μας εταίρο». Άλλωστε, την άνοιξη η χώρα είχε υπογράψει συμφωνία 4,9 δισ. ευρώ για 250 τανκς Abrams και από τις ΗΠΑ, ενώ το 2020 είχε ενισχύσει την αεροπορία της με 32 F-35 έναντι 4,6 δισ. δολαρίων.

Παραγγελίες

Σύμφωνα με αναλυτές, η αγορά της Νότιας Κορέας, η οποία έχει αρχίσει να κάνει ανοίγματα στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, αφενός είναι φθηνότερη και αφετέρου έχει τάχιστα χρονοδιαγράμματα. Επίσης, τα νοτιοκορεατικά όπλα είναι συμβατά με τα αμερικανικά οπλικά συστήματα και η χώρα προσφέρει τη δυνατότητα κατασκευής μέρους των παραγγελιών στην Πολωνία (800 από τα K2 θα κατασκευαστούν, μερικώς τουλάχιστον, εντός της χώρας). Ο Νοτιοκορεάτης πρόεδρος, Γιουν Σουκ-γέολ, δήλωσε τον Αύγουστο πως στόχος του είναι να αναδειχθεί η Νότια Κορέα σε έναν από τους τέσσερις κορυφαίους προμηθευτές όπλων παγκοσμίως, διεκδικώντας συμβόλαια από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τη Γαλλία. Όγδοη αυτή τη στιγμή στις εξαγωγές όπλων, η Σεούλ έχει δει τα σχετικά νούμερα των εξαγωγών να εκτοξεύονται κατά 177% το διάστημα 2016-2021. Το 2020 οι αμυντικές εξαγωγές ανέρχονταν σε 3 δισ. δολάρια, το 2021 σε 7 δισ. και έως το τέλος του έτους αναμένεται να φτάσουν τα 10 δισεκατομμύρια.


Η προσέγγιση με την Ευρώπη δεν περιορίστηκε, όμως, στην Πολωνία. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ανώτατος στρατηγός της Εσθονίας μετέβη στην εμπορική έκθεση «DX Korea 2022», στη Σεούλ, και συναντήθηκε με τον Νοτιοκορεάτη ομόλογό του, καθώς το Ταλίν επιδιώκει να ενισχύσει τον αμυντικό του εξοπλισμό. Ήδη έχει παραγγείλει 18 οβιδοβόλα K9 από την εταιρεία Hanwha, τα οποία έχουν δοκιμάσει ήδη η Τουρκία, η Πολωνία, η Φινλανδία και η Νορβηγία. Η Νορβηγία, άλλωστε, εξετάζει το ενδεχόμενο να αγοράσει τανκς K2, ενώ η νορβηγική Nammo έχει υπογράψει συμφωνία με τη νοτιοκορεατική Hyundai Rotem, μέλος του Ομίλου Hyundai, για την από κοινού κατασκευή βλημάτων - είτε το Όσλο προχωρήσει στην υπογραφή της συμφωνίας είτε όχι.


Στην Τσεχία, πάλι, ακόμα μία χώρα που έχει εξοπλίσει σημαντικά την Ουκρανία, σε βάρος του δικού της οπλοστασίου, έχοντας στείλει συνολικά -σύμφωνα με εκτιμήσεις- έως και το 30%-40% όλων των οπλικών της συστημάτων στην εμπόλεμη χώρα, ο Πετρ Πάβελ, πρώην αρχηγός Επιτελείου Στρατού, πρώην πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ το διάστημα 2015-2018 και επίδοξος υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές στη χώρα, που θα γίνουν τον Ιανουάριο, αναφέρει πως πλέον το είδος της βοήθειας προς την Ουκρανία έχει αλλάξει από τις πρώτες ημέρες του πολέμου, καθώς οι δυνατότητες είναι περιορισμένες. Αντιμέτωπη πρώτα με την πανδημία και μετά με τον ουκρανικό πόλεμο, η Τσεχία προσπαθεί να αυξήσει στο 2% του ΑΕΠ τις εξοπλιστικές της δαπάνες, όπως έχει δεσμευθεί εντός του ΝΑΤΟ.

Δεν είναι η μόνη. Σε όλη την Ευρώπη τα οπλοστάσια έχουν… φτωχύνει εξαιτίας του πολέμου, ενώ χώρες όπως η Γερμανία άλλαξαν και τη στάση τους απέναντι στις αμυντικές δαπάνες με την αφορμή του πολέμου. Μόλις τέσσερις ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Γερμανός καγκελάριος, Ολαφ Σολτς, ανακοίνωσε πως η κυβέρνησή του θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες το 2022 κατά 100 δισ. ευρώ, μέσω ενός «ειδικού ταμείου», αυξάνοντας το σχετικό μπάτζετ για την άμυνα από το 1,53% του ΑΕΠ σε περισσότερο από 2%. «Στόχος μας, και δικός μου στόχος, είναι να αποκτήσουμε, εντός της δεκαετίας, έναν από τους πιο ισχυρούς και καλύτερα εξοπλισμένους στρατούς στην Ευρώπη», ανέφερε σε πρόσφατη ομιλία του ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών και πρόεδρος του Κόμματος των Φιλελευθέρων (FDP), Κρίστιαν Λίντνερ.

Νέα οικονομία

Στο Βέλγιο, όπου βρίσκεται και η έδρα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, η κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 25 Φεβρουαρίου ότι θα αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό από 4,2 δισ. ευρώ (0,9% του ΑΕΠ) σε 6,9 δισ. ευρώ (1,54% του ΑΕΠ) έως το 2030, ενώ τον Μάρτιο ο πρωθυπουργός, Αλεξάντερ ντε Κρο, διεμήνυσε πως θα έρθουν κι άλλες αυξήσεις. Η κυβέρνηση της Ρουμανίας ανακοίνωσε τον Μάρτιο ότι ο αμυντικός της προϋπολογισμός θα αυξηθεί από το 2,02% στο 2,5% του ΑΕΠ, ξεκινώντας από το 2023. Στα μέσα Μαρτίου και η Ιταλία υπερψήφισε την αύξηση των αμυντικών δαπανών από το 1,41% στο 2% του ΑΕΠ, κάτι που σημαίνει ότι το σχετικό ποσό θα πρέπει να αυξηθεί από τα 29,8 δισ. δολάρια στα 41 δισ. δολάρια. Η Νορβηγία ανακοίνωσε την ενίσχυση των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων της με τη Ρωσία, έναντι 341 εκατ. δολαρίων, και η Σουηδία την αύξηση των αμυντικών δαπανών από το 1,3% στο 2% του ΑΕΠ.


Στη Λετονία, ακόμα μία χώρα που συνεισέφερε αμυντικά στον ουκρανικό πόλεμο και διατηρεί χερσαία σύνορα 214 χιλιομέτρων με τη Ρωσία, ο πρόεδρος, Εγκιλς Λέβιτς, προανήγγειλε αύξηση των αμυντικών δαπανών, ενώ και η Φινλανδία, με 1.840 χιλιόμετρα συνόρων με τη Ρωσία, αύξησε τον αμυντικό προϋπολογισμό της φέτος στα 5,1 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα 0,2 δισ. ευρώ το 2021. Η Ολλανδία επίσης αύξησε τον προϋπολογισμό της άμυνάς της κατά 2,7% από το 2021, στα 12,4 δισ. ευρώ φέτος. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, το Υπουργείο Αμυνας της Γαλλίας παρουσίασε πρόταση προϋπολογισμού για το 2023 στα 43,9 δισ. ευρώ για τον γαλλικό στρατό, μια αύξηση της τάξης του 36% σε σχέση με το 2017 και του 7,4% σε σχέση με φέτος, κάνοντας λόγο για μια νέα «οικονομία πολέμου», όπως την είχε προαναγγείλει το καλοκαίρι ο Εμανουέλ Μακρόν.

Σύμφωνα με αναλυτές, η αγορά της Νότιας Κορέας, η οποία έχει αρχίσει να κάνει ανοίγματα στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, είναι φθηνότερη

Όσον αφορά τη Βρετανία, πάντως, παρότι στα τέλη Σεπτεμβρίου και επί κυβέρνησης Τρας δεσμεύθηκε να διπλασιάσει τις αμυντικές δαπάνες στα 100 δισ. λίρες Βρετανίας έως το 2030, τον Νοέμβριο ο υπουργός Οικονομικών, Τζέρεμι Χαντ, ανέστειλε προσωρινά την εφαρμογή του σχεδιασμού, υπό το φως του πληθωρισμού και της χαμηλής οικονομικής δραστηριότητας που ταλανίζει τη χώρα.