Ο Σινάν Ογάν έγινε εν μία νυκτί διάσημος και εκτός Τουρκίας, καθώς τερμάτισε τρίτος στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Ο υπερεθνικιστής υποψήφιος αναδεικνύεται πλέον σε ρυθμιστή του δεύτερου γύρου, σε μία αναμέτρηση που έδειξε ότι ο Ερντογάν, ο άνθρωπος που κυβερνά την Τουρκία εδώ και 20 χρόνια, είναι πολύ σκληρός για να εξοντωθεί πολιτικά. Όύτε ο Ερντογάν όμως ούτε ο αντίπαλός του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πέρασαν το όριο του 50% και θα «κονταροχτυπηθούν» εκ νέου στις 28 Μαΐου, με τον Ογάν να βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο.

Προεκλογικά, λίγοι ήταν εκείνοι που έδιναν σημασία στον υποψήφιο της υπερεθνικιστικής «Συμμαχίας των Προγόνων». Όμως το βράδυ της περασμένης Κυριακής, ο 55χρονος Σιναν Ογάν ήταν πανταχού παρών, καθώς κέρδισε το 5,2% των ψήφων, ένα υπολογίσιμο κομμάτι της «πίτας» σε μια δύσκολη κούρσα.

«Πενήντα αποχρώσεις του εθνικισμού»

Πρώην ακαδημαϊκός με μεταπτυχιακό στο χρηματοοικονομικό δίκαιο, ο Oγάν απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στις διεθνείς σχέσεις και τις πολιτικές επιστήμες από το Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας προτού ασχοληθεί με την πολιτική.

Μέλος του ακροδεξιού Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), εξελέγη στο τουρκικό κοινοβούλιο στην περιοχή Ιγκντίρ της ανατολικής Τουρκίας το 2011. Η σχέση του ωστόσο με το MHP τερματίστηκε πριν από το συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017, όταν ο μακροχρόνιος ηγέτης του MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, υποστήριξε την προσπάθεια του Ερντογάν να εισαγάγει μια εκτελεστική προεδρία.

Ο Ογάν ήταν ανάμεσα σε μια χούφτα υψηλόβαθμων στελεχών του MHP που διαφώνησαν με τη συμμαχία του αρχηγού τους με τον Ερντογάν, καθώς ο Τούρκος ηγέτης έκανε εκστρατεία για την κατάργηση του κοινοβουλευτικού συστήματος. Η ομάδα των νεότερων προσωπικοτήτων του MHP που αντιτάχθηκαν στον Μπαχτσελί περιελάμβανε τη Μεράλ Ακσενέρ, μια ισχυρή γυναίκα πολιτικό σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, η οποία δημιούργησε έκτοτε το «Καλό Κόμμα» (Iyi). Ένας άλλος πολιτικός που αυτομόλησε από το MHP ήταν ο Ουμίτ Οζντάγκ, ο οποίος προσχώρησε στο «Καλό Κόμμα» πριν αποχωρήσει για να σχηματίσει το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό Κόμμα Νίκης (Zafer).

Στη μάχη του 2023, Ογάν και Οζντάγκ ένωσαν τις δυνάμεις τους για να σχηματίσουν την υπερεθνικιστική «Συμμαχία των Προγόνων». Η Ακσενέρ, πρώην συνάδελφός τους στο MHP, προσχώρησε στην Εθνική Συμμαχία του Κιλιτσντάρογλου, πιο γνωστή ως «Συμμαχία των Έξι» της αντιπολίτευσης μια ομάδα στην οποία πρωτοστατεί το CHP.

Χωρισμένοι σε κομματικές και συμμαχικές γραμμές, οι τρεις πρώην πολιτικοί του MHP εκπροσωπούν την υπερεθνικιστική βάση σε ένα βαθιά εθνικιστικό κράτος. Υπάρχουν σχεδόν πενήντα αποχρώσεις εθνικισμού στην Τουρκία», δήλωσε ο Τούρκος αναλυτής Γκουνέι Γιλντίζ,. «Το κύριο πολιτικό κίνημα της Τουρκίας είναι εθνικιστικό και οι εθνικιστές είναι παντού: περιλαμβάνουν συντηρητικούς κοσμικούς και αριστερούς πολιτικούς. Δεν αφήνει πολλά περιθώρια για πολιτικούς ελιγμούς» στους υποψηφίους που θα διεκδικήσουν τις εκλογές.

«Mη εδραιωμένη ψήφος»

Την επομένη του πρώτου γύρου των εκλογών, ο Oγάν είχε ήδη αρχίσει να θέτει τους όρους του. Σε συνέντευξή του στο Reuters, είπε ότι θα μπορούσε να υποστηρίξει τον Κιλιτσντάρογλου στον δεύτερο γύρο μόνο εάν ο υποψήφιος «των έξι» συμφωνούσε να μην προσφέρει καμία παραχώρηση στο φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP). Το HDP δεν είναι μέρος της αντιπολιτευόμενης συμμαχίας, το κουρδικό κόμμα όμως ενέκρινε την υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου.

Τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Κιλιτσντάρογλου αναμένεται να συναντήσουν προσωπικά τον Ογάν μέσα στις επόμενες ημέρες. Δεδομένων των συντηρητικών τους απόψεων, ο Ερντογάν και ο Ογάν θεωρούνται ευκολότεροι σύμμαχοι. «Οι πιθανότητές μας στον δεύτερο γύρο είναι πολύ, πολύ υψηλές. Ο Ογάν κρατά τώρα το κλειδί» δήλωνε υψηλόβαθμος αξιωματούχος του κυβερνώντος ΑΚΡ του Ερντογάν.

Αλλά ο Γιλντίζ προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να υπερεκτιμηθεί ο πιθανός ρόλος του Όγαν στον δεύτερο γύρο. «Κέρδισε την ψήφο αντίδρασης των ψηφοφόρων που δεν έβλεπαν τους εαυτούς τους να υποστηρίζουν κανένα από τα δύο [μεγάλα] μπλοκ. Δεν είμαι σίγουρος ότι είναι μια ψήφος για τον Ογάν ή απλώς μια αντίδραση ενάντια στα υπάρχοντα μπλοκ. Δεν είναι μια εδραιωμένη ψήφος».

Για πολλούς ο Ερντογάν παραμένει ο ρυθμιστής στις διαπραγματεύσεις με τον Ογάν. «Μερικοί από τους ψηφοφόρους του θα ψηφίσουν Ερντογάν. Αλλά η ουσία είναι ότι ο Ερντογάν κέρδισε ξεκάθαρα, χρειάζεται μόλις 0,5 τοις εκατό για να συγκεντρώσει το 50 τοις εκατό των ψήφων. «Δεν του ζητούν υποστήριξη, ίσως ο Ερντογάν του προσφέρει κάτι, αλλά ο Ερντογάν δεν τον χρειάζεται», λένε.

Το εθνικιστικό χαρτί στην εκστρατεία

Στην προεκλογική εκστρατεία, ο Kιλιτσντάρογλου πρόσφερε ένα μήνυμα αλλαγής, υποσχόμενος ένα διάλειμμα από τις καταστολές των ελευθεριών και τον αυταρχισμό κατά την τελευταία δεκαετία της 20χρονης κυριαρχίας του Ερντογάν στην τουρκική πολιτική. Αλλά με τους εθνικιστές και τους υπερεθνικιστές της χώρας να σαρώνουν το 22% των ψήφων στις κοινοβουλευτικές εκλογές, φαίνεται να ευνοείται μια «καθαρή τουρκική» ρητορική.

«Το γεγονός ότι ο Σινάν Ογάν κέρδισε πάνω από το 5% των ψήφων υπογραμμίζει ότι ο ανόθευτος υπερεθνικισμός είναι ζωντανός στην Τουρκία», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο σύμβουλος πολιτικών κινδύνων Άντονι Σκίνερ. Στην προεκλογική εκστρατεία, ο Ερντογάν έπαιξε το εθνικιστικό χαρτί, κατηγορώντας τον Κιλιτσντάρογλου ως μαριονέτα του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), της ένοπλης ομάδας που διεξήγαγε έναν πόλεμο 30 ετών ενάντια στο τουρκικό κράτος.

«Το έθνος μου δεν θα παραδώσει αυτή τη χώρα σε έναν πρόεδρο που έλαβε υποστήριξη από την Καντίλ», είπε ο Ερντογάν, αναφερόμενος στα στρατόπεδα του PKK στο γειτονικό βόρειο Ιράκ. Ορκίστηκε επίσης να μην απελευθερώσει τον «Σέλο» – όπως αναφέρεται στον φυλακισμένο ηγέτη του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Ο Κιλιτσντάρογλου υποσχέθηκε από την πλευρά του ότι θα απελευθερώσει τον Ντεμιρτάς, τον φιλάνθρωπο Οσμάν Καβάλα και άλλα υψηλά κρατούμενα στελέχη της αντιπολίτευσης εάν εκλεγεί πρόεδρος.

Σε μια προεκλογική συγκέντρωση νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο Ερντογάν παρουσίασε ένα βίντεο που συνδυάζει πλάνα από την εκστρατεία του Κιλιτσντάρογλου με πλάνα ενός μαχητή του ΡΚΚ.  Στη συνέντευξή του στο Reuters, ο Ογάν είπε ότι στόχος του ήταν να αφαιρέσει δύο κυρίως κουρδικά κόμματα από την «πολιτική εξίσωση» της Τουρκίας. Ενώ το φιλοκουρδικό HDP έχει υποστηρίξει τον Κιλιτσντάρογλου, η κουρδική-ισλαμιστική Huda-Par υποστηρίζει τον Ερντογάν. «Τα εκλογικά αποτελέσματα έδειξαν ότι τα καταφέραμε», πρόσθεσε.

Από την πλευρά του, ο Κιλιτσντάρογλου έχει δεσμευτεί να επικρατήσει στον δεύτερο γύρο και κάλεσε τους υποστηρικτές του να είναι υπομονετικοί. Όμως, καθώς η αντιπολίτευση απορροφά το σοκ από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου και λιγότερες από δύο εβδομάδες πριν από τον δεύτερο γύρο, οι αναλυτές προσπαθούν ακόμη να καθορίσουν τον τόνο της προεκλογικής εκστρατείας του δεύτερου γύρου.

«Το εθνικιστικό Καλό Κόμμα θα έπρεπε να ήταν πιο ορατό στο έδαφος», λέει ο Γιλντίζ. «Το γεγονός είναι ότι ο Κιλιτσντάργλου έχασε τις εκλογές, αλλά υπάρχουν πολλά μαθήματα, πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες για ερμηνεία. Το μόνο πράγμα για το οποίο η αντιπολίτευση πρέπει να προσέχει είναι η αποκάλυψη ψεύτικων ειδήσεων. Το απόσπασμα από το PKK ήταν εντελώς ψευδές, αλλά νομίζω ότι είχε κάποια απήχηση στους ψηφοφόρους».