Η πρώτη αναρρίχηση στο Έβερεστ, το ψηλότερο βουνού στον κόσμο με ύψος 8.849 μέτρα έγινε στις 29 Μαΐου του 1953.

Όταν ο Έντμουντ Χίλαρι και ο Νεπαλέζος Σέρπα ορειβάτης, Τένζινγκ Νοργκάι ανέβηκαν για πρώτη φορά στο Έβερεστ πριν από 70 χρόνια, άνοιξαν το δρόμο σε χιλιάδες ξένους ορειβάτες που προσπάθησαν να ακολουθήσουν τα βήματά τους. Το οκταήμερο ταξίδι στην κατασκήνωση βάσης του Έβερεστ είναι μία από τις πιο δημοφιλείς πολυήμερες πεζοπορίες στο Νεπάλ με δεκάδες χιλιάδες τουρίστες να κάνουν το ταξίδι κάθε χρόνο.

Αυτά που ήταν κάποτε μικρά αγροτικά χωριά όταν πέρασε η βρετανική αποστολή το 1953, μετατράπηκαν έκτοτε σε τουριστικούς κόμβους με ξενοδοχεία, τεϊοποτεία και καταστήματα εξοπλισμού, ενισχύοντας τα προς το ζην των τοπικών κοινοτήτων. Σε πολλά σπίτια, τρεις γενιές έχουν βρει δουλειά στην ορειβασία – μια ενασχόληση πολύ πιο προσοδοφόρα από τη γεωργία ή την κτηνοτροφία.

Η… διαδρομή των χρημάτων

Το έργο είναι εξ ορισμού επικίνδυνο, αλλά σε μια περίοδο αναρρίχησης περίπου τριών μηνών, ένας έμπειρος οδηγός μπορεί να βγάλει έως και 10.000 δολάρια, ποσό αρκετές φορές μεγαλύτερο από το μέσο ετήσιο εισόδημα της χώρας.

Πολλά μέλη της κοινότητας των Σέρπα και των Ιμαλαΐων άνοιξαν εστιατόρια και ξενώνες που ακολουθούν τη…διαδρομή των χρημάτων του Έβερεστ.

Ο βετεράνος οδηγός βουνού Πούρμπα Τάσι γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Khumjung, ένα χωριό περίπου 10 χιλιόμετρα, από την κατασκήνωση βάσης. Ενηλικιώθηκε βλέποντας τον πατέρα του και τους θείους του να πηγαίνουν στα βουνά για δουλειά και σύντομα ενώθηκε μαζί τους σε αποστολές, σκαρφαλώνοντας τελικά το Έβερεστ 21 φορές πριν αποσυρθεί. «Υπήρχαν μόνο λίγες αποστολές πριν, αλλά τώρα υπάρχουν τόσες πολλές κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει αύξηση του εισοδήματος. Συνέβαλε στη βελτίωση του τρόπου ζωής εδώ. Πολλά έχουν αλλάξει» λέει.

Από τότε που οι πρώτες βρετανικές ομάδες έστρεψαν το βλέμμα τους στην κορυφή του Έβερεστ τη δεκαετία του 1920, οι Νεπαλέζοι ορειβάτες, κυρίως από την εθνοτική ομάδα των Σέρπα, ήταν δίπλα τους.

Ο όρος «σέρπα» έγινε συνώνυμο της καθοδήγησης σε μεγάλο υψόμετρο καθώς έγιναν η ραχοκοκαλιά μίας βιομηχανίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, κινδυνεύοντας για να μεταφέρουν εξοπλισμό και τρόφιμα, να στερεώσουν σχοινιά και να επισκευάσουν υποδομές. Οι τοπικές αποστολές δεν παίζουν πλέον «δεύτερο βιολί» στα ξένα πρακτορεία αναρρίχησης, αλλά παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συγκέντρωση πελατών. Και μια νεότερη γενιά Νεπαλέζων ορειβατών αναγνωρίζεται σιγά σιγά από μόνη της.

Ο διάσημος Ιταλός ορειβάτης Ράινχολντ Μέσνερ σε συνέντευξή του στο Γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων (AFP) το 2021 έπλεξε το εγκώμιο της χώρας. «Είναι μια εξέλιξη», είπε. «Και αυτό είναι επίσης σημαντικό για τη μελλοντική οικονομία της χώρας».

«Το δώρο των βουνών»

Η πρώτη ανάβαση του Έβερεστ έφερε το Νεπάλ στην προσοχή του κόσμου και τα βουνά του έκτοτε έχουν αιχμαλωτίσει τυχοδιώκτες και τουρίστες. Αυτό έπαιξε κρίσιμο ρόλο για την μετατροπή του Νεπάλ σε παγκόσμιο προορισμό, σύμφωνα με την τουριστική συγγραφέα Lisa Choegyal.

«Παρά την κρίση του κορονοϊού και τους σεισμούς και όλες τις άλλες αποτυχίες, ακόμη και τις εξεγέρσεις που βίωσε το Νεπάλ κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, η ορειβασία έχει πραγματικά αντέξει», είπε. Η περιοχή Khumbu υποδέχεται περισσότερους από 50.000 πεζοπόρους ετησίως.

«Είναι ένα δώρο των βουνών και πρέπει να ευχαριστήσουμε την πρώτη ανάβαση για το άνοιγμα αυτής της περιοχής στον τουρισμό», δήλωσε ο Μίνγκμα Τσίρι Σέρπα, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας.

Με σκοπό να βοηθήσει την κοινότητα με την οποία συνεργάστηκε, ο Χίλαρι χρηματοδότησε την πρώτη σχολή της περιοχής στο Khumjung και λέγεται ότι είχε κουβαλήσει και ο ίδιος ξυλεία για να βοηθήσει στην κατασκευή του. Ένας από τους πρώτους μαθητές του, ο σέρπα Ανγκ Τσέρινγκ, έχει πλέον τη δική του εταιρεία.«Λόγω της ορειβασίας οι νέοι Σέρπα σήμερα έχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση», είπε. «Έχει φέρει ένα κύμα οικονομικής ευημερίας». Περισσότερο από το 10% των Νεπαλέζων απασχολούνται στον τουρισμό και η κυβέρνηση φέτος συγκέντρωσε περισσότερα από 5 εκατομμύρια δολάρια σε τέλη άδειας για το Έβερεστ, καθώς έφτασε ο αριθμός ρεκόρ των υποψηφίων για αναρρίχηση.

Ο 30χρονος σέρπα Τένζινγκ Τσογκιάλ, είναι παγετολόγος και η ευμάρεια όπως λέει άνοιξε το δρόμο της εκπαίδευσης για τους νεαρούς σέρπα. Ο παππούς του είχε λάβει μέρος στην ιστορική αποστολή του 1953. «Ένας Σέρπα μπορεί πλέον να είναι γιατρός, μηχανικός ή επιχειρηματίας, ό,τι θέλει να είναι. Αυτό είναι πολύ καλό», είπε. «Και αν θέλει να γίνει ορειβάτης, μπορεί».