Ο αρχηγός της μισθοφορικής οργάνωσης Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν ήταν κάποτε κοντά στον Ρώσο πρόεδρο. Από τότε άλλαξαν πολλά.

Μέσα σε ένα καταιγιστικό 24ωρο, ο αρχηγός της Wagner, Γεβγκένι Πριγκόζιν, διέταξε τα στρατεύματά του να βαδίσουν προς τη Μόσχα για να αναζητήσουν «εκδίκηση» αφού κατηγόρησε τη στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας ότι σκότωσε τις δυνάμεις του. Το βράδυ του Σαββάτου (24/6), το πρώτο ένοπλο πραξικόπημα της χώρας εδώ και δεκαετίες φάνηκε να τερματίζεται απότομα, με τον Πριγκόζιν να ανακοινώνει ότι τα στρατεύματά του θα επέστρεφαν στη βάση για να αποφευχθεί η «ρωσική αιματοχυσία».

Ποιος είναι ο Γεβγκένι Πριγκόζιν;

Ο άνθρωπος που ύψωσε το ανάστημά του εναντίον του Κρεμλίνου είναι πρώην κατάδικος και πωλητής χοτ ντογκ, διαβόητος για την σκληρότητά του, τη βία και την αναλγησία του. Γεννημένος στην Αγία Πετρούπολη το 1961, πήγε σε μια αθλητική ακαδημία αλλά έμπλεξε με μικροεγκληματίες. Καταδικασμένος για πολλές βίαιες ληστείες το 1980, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της

δεκαετίας του ’20 στη φυλακή. Απελευθερώθηκε το 1990 καθώς η Σοβιετική Ένωση έπνεε τα λοίσθια, έκανε την πρώτη του μικρή περιουσία με ένα σταντ φαστ φουντ, αλλά σύντομα απέκτησε μερίδιο σε μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ, ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της πόλης του και έγινε έμπιστος ισχυρών προσωπικοτήτων, όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Πριγκόζιν πέρασε πάνω από μια δεκαετία αναλαμβάνοντας το catering για επίσημες εκδηλώσεις υψηλού προφίλ - φωτογραφίες τον δείχνουν να υπηρετεί μεταξύ άλλων τον πρίγκιπα Κάρολο και τον Τζορτζ Μπους . Παράλληλα απέκτησε τεράστιο πλούτο, μέσω κυβερνητικών συμβάσεων τροφοδοσίας και άλλων συμφωνιών.

Οι σπόροι της τρέχουσας εξέγερσης «έπεσαν» πριν από σχεδόν μια δεκαετία, όταν η Ρωσία προσάρτησε παράνομα τη χερσόνησο της Κριμαίας και έστειλε δυνάμεις στην ανατολική Ουκρανία. Ο Πριγκόζιν ίδρυσε τότε την ομάδα μισθοφόρων Wagner, η οποία έδωσε στον Πούτιν ένα εργαλείο για πιο ενεργή στρατιωτική επέμβαση αλλά «ινκόγκνιτο». Ο Πριγκόζιν δημιούργησε επίσης έναν στρατό από ψηφιακά τρολ και κατηγορήθηκε στις ΗΠΑ για παρέμβαση –μέσω των «ψηφιακών πολεμιστών» του– στις εκλογές του 2016 που έφεραν τον Τραμπ στην εξουσία. Μέχρι πέρυσι, μήνυε δημοσιογράφους που τον συνέδεαν με αυτές τις δραστηριότητες και επέμεινε ότι εργαζόταν μόνο στον τομέα της εστίασης και της φιλοξενίας.

Πώς δημιούργησε ιδιωτικό στρατό;

Ο Πριγκόζιν μετέτρεψε τη Wagner σε μια ισχυρή δύναμη μετά από χρόνια επεμβάσεων στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και πιο πρόσφατα στην Ουκρανία. Η Συρία ήταν το πρώτο μέρος όπου οι άνδρες του Πριγκόζιν καθιερώθηκαν ως μια τρομερή δύναμη μαχητών, παίζοντας έναν εξέχοντα, αν και συχνά ανομολόγητο, ρόλο στην υποστήριξη της Μόσχας στον Μπασάρ αλ Άσαντ. Καλλιέργησαν ένα μοτίβο που θα επαναλαμβανόταν ξανά στην Ουκρανία, λειτουργώντας με ατιμωρησία, ενώ κατηγορήθηκαν για πολλά εγκλήματα πολέμου και βαριές απώλειες, υπό διοικητές που δεν φοβούνταν να θυσιάσουν τους άνδρες τους. Τα στρατεύματα της Wagner πολέμησαν αργότερα σε όλη την Αφρική, σε αποστολές που ευνοούσαν τα ρωσικά συμφέροντα, μεταξύ των οποίων στο Μάλι, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Σουδάν. Του επετράπη να στρατολογήσει κατάδικους στις φυλακές πέρυσι, αυξάνοντας τη δύναμη των στρατιωτών του σε περίπου 50.000 άνδρες, σύμφωνα με αναλυτές των δυτικών μυστικών υπηρεσιών.

Τι πόρους και υποστήριξη έχει τώρα;

Ο χαρακτήρας και ο τρόπος λειτουργίας του Πριγκόζιν πυροδότησε εντάσεις με τον συμβατικό στρατό της Ρωσίας για χρόνια, αλλά η κόντρα βάθυνε τους τελευταίους μήνες. Ξεκίνησε δημόσιες εκστρατείες κατηγορώντας κορυφαίους στρατηγούς ότι άφηναν τα στρατεύματά του χωρίς πυρομαχικά και άλλες προμήθειες και τα άφησαν να πεθάνουν. Ένα βίντεο καταγράφηκε σε ένα φρικιαστικό φόντο με δεκάδες πτώματα μαχητών Wagner. Ο κρίσιμος ρόλος των μαχητών του στην Ουκρανία, ειδικά στη μάχη για το Μπαχμούτ, σημαίνει ότι έχουν προμήθειες όπλων και τεθωρακισμένων οχημάτων. Είναι απίθανο οι μαχητές της ομάδας, παρ' όλη την εμπειρία και την πειθαρχία τους, να αντέχουν επ' αόριστον την πλήρη ισχύ του ρωσικού στρατού. Ο Πριγκόζιν, ο οποίος έχει καλύτερους δεσμούς με ορισμένους στρατηγούς, μπορεί να ήλπιζε σε αποστασίες ή ίσως στην οργή τους λόγω διαφθορά και σε άλλες αποτυχίες καθώς πάλευε με τους εχθρούς του.

Τι σημαίνει αυτό για την Ουκρανία;

Είναι αδύνατο να γνωρίζει κανείς το ευρύτερο αποτέλεσμα, αλλά η εξέγερση - αν και βραχύβια - είναι πιθανό να ωφελήσει την Ουκρανία. Η εστίαση, τα όπλα και τα στρατεύματα απομακρύνθηκαν από τις πρώτες γραμμές, καθώς το Κίεβο εντείνει την αντεπίθεσή του. Ο Πριγκόζιν είχε πει ότι δεν ήθελε να υποστεί συνέπειες η πολεμική προσπάθεια, αλλά οι στρατηγοί της Ρωσίας αναγκάστηκαν -τουλάχιστον προσωρινά- να επικεντρωθούν στα γεγονότα στο εσωτερικό, ακόμα κι αν οι μάχες ήταν περιορισμένες.

Τι σημαίνει πέρα από την Ουκρανία;

Η Wagner υπήρξε ένα χρήσιμο εργαλείο της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και προβολής ισχύος, τα στρατεύματά της στηρίζουν τους συμμάχους και προσφέρουν ένα είδος προειδοποίησης σε όσους δεν ακούνε τα μηνύματα της Μόσχας. Είναι απίθανο ο Πούτιν να μπορέσει να αντικαταστήσει αμέσως αυτή τη δύναμη μισθοφόρων, ακόμα κι αν επιλέξει να αγνοήσει τα μηνύματα από αυτήν την εξέγερση. Οι ηγέτες που βασίστηκαν στην υποστήριξη της Wagner είναι πιθανό να επανεκτιμήσουν την ασφάλειά τους.