Της Μαριλένας Γεραντώνη, εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Ηταν μια καταμέτρηση για γερά νεύρα. Μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες αφότου έκλεισαν οι κάλπες, το θρίλερ του δημοψηφίσματος για την παραμονή ή μη της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο καλά κρατούσε. Κανένα μέσο ενημέρωσης στη χώρα δεν έδωσε exit polls, καθώς ο φόβος για τις συνέπειες μιας πρόβλεψης που θα έπεφτε έξω ήταν τεράστιος.
Ολες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η μάχη θα δοθεί στο νήμα και πριν ενσωματωθεί η πολυπληθέστερη εκλογική περιφέρεια και προπύργιο των αποσχιστών, Γλασκώβη, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει με σιγουριά ποιο στρατόπεδο θα επικρατούσε.
Εξάλλου, μέχρι και την τελευταία εβδομάδα οι αναποφάσιστοι κυμαίνονταν μεταξύ 5% με 10%, ενώ νέες δημοσκοπήσεις έδειχναν μια μεταστροφή της κοινής γνώμης που καθιστούσε το ενδεχόμενο της ανεξαρτησίας πολύ πιο μεγάλο.

ΞΕΚΑΘΑΡΟ.

Τελικά, ο παθιασμένος και άκρως συναισθηματικός αυτός λαός ψήφισε «με τη λογική, που λέει Οχι, και… όχι με την καρδιά, που λέει Ναι», όπως χαρακτηριστικά έγραφαν προεκλογικές αφίσες στο κέντρο του Εδιμβούργου, που αποτύπωναν με τον πιο ανάγλυφο τρόπο το αμφίρροπο κλίμα στην πολύμηνη αυτή διαδικασία.
Το αποτέλεσμα ήταν ξεκάθαρο. Οι οπαδοί της διατήρησης της ενότητας του Μεγάλου Βασιλείου έλαβαν το 55,4% των ψήφων, έναντι 44,6% που έλαβε το «ναι» στην ανεξαρτησία, ενώ άμεσος ήταν ο αντίκτυπος στο City του Λονδίνου, με τη στερλίνα να επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα έναντι του δολαρίου, έπειτα από τις ασφυκτικές πιέσεις που δεχόταν τις προηγούμενες ημέρες.
Ομως, ακόμη κι έτσι, με την επικράτηση του «όχι», τίποτα πια δεν θα είναι το ίδιο στη Μεγάλη Βρετανία. Το Westminster άμεσα θα αναγκαστεί -ελέω ύστατων και απέλπιδων εκκλήσεων του Βρετανού πρωθυπουργού στους Σκωτσέζους να καταψηφίσουν την ανεξαρτησία της περιοχής τους- να προχωρήσει σε αποκέντρωση εξουσιών και παραχώρηση μεγαλύτερης αυτονομίας στη Σκωτία, γεγονός που θα οδηγήσει με τη σειρά του σε μια de facto συνομοσπονδία, κατά το βελγικό μοντέλο.
Αναλυτές ήδη προεξοφλούν τον κίνδυνο περαιτέρω αναταραχής στο στρατόπεδο των Συντηρητικών, οι οποίοι θα «επαναστατήσουν» -όπως έγραφε χθες η βρετανική εφημερίδα «Guardian»- ενάντια στον όψιμο, πλην όμως κομβικής σημασίας, όρκο του Κάμερον προς τους Σκωτσέζους.

ΧΑΜΕΝΟΣ.

Το αποτέλεσμα δικαίωσε εν τέλει τον Κάμερον, ο οποίος στις τελευταίες του εμφανίσεις επιστράτευσε ακόμη και το δραματικό του ταλέντο για να πείσει τους ψηφοφόρους να μην ταχθούν υπέρ της διαίρεσης της χώρας, με δηλώσεις του τύπου: «Αν δεν σας αρέσω, δεν θα είμαι εδώ για πάντα […] όμως μη φύγετε από το Ηνωμένο Βασίλειο, γιατί αυτό θα είναι για πάντα» ή «Ξυπνώ τη νύχτα ιδρωμένος από μια ενδεχόμενη απόσχιση της Σκωτίας» ή «Θα ραγίσει η καρδιά μου αν η Μεγάλη Βρετανία διαιρεθεί».
Ωστόσο, ο Κάμερον είναι ο μεγάλος χαμένος της υπόθεσης. Οχι μόνο διότι τίθεται ενώπιον των δεσμεύσεών του, με πολλές συνέπειες στη συνοχή του κόμματός του, αλλά και γιατί ήδη μεγάλη μερίδα Βρετανών θα ασκήσει έντονες πιέσεις ώστε να μην υποβαθμιστούν τα συμφέροντά τους έναντι των Σκωτσέζων γειτόνων τους.
Εκτός αυτού, ο Κάμερον χρεώνεται το γεγονός ότι ρίσκαρε την εδαφική ακεραιότητα της χώρας του με τρόπο απερίσκεπτο, βασιζόμενος αποκλειστικά στην υπεροψία της βέβαιης νίκης.

ΝΤΟΜΙΝΟ.

Τίποτα όμως δεν θα είναι ίδιο και για τη Γηραιά Ηπειρο. Ηδη, ανεξάρτητα από την ετυμηγορία των Σκωτσέζων, το μικρόβιο της βρετανικής υπαρξιακής κρίσης έχει μεταδοθεί και σε άλλες εθνοτικές-αποσχιστικές ομάδες της Ευρώπης, που είδαν το δημοψήφισμα της Σκωτίας ως ορόσημο για τη νομιμοποίηση του δικαιώματός τους στην αυτονόμηση. Ενα παραπάνω σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό οικοδόμημα παραμένει εξαιρετικά εύθραυστο λόγω της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης και των γεωπολιτικών ανακατατάξεων, με τα γεωγραφικά σύνορα εντός και εκτός της Ε.Ε. να επαναπροσδιορίζονται και να αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη.


Η Καταλονία περιμένει τη σειρά της

Σήμερα, η Ευρώπη είναι περισσότερο από ποτέ στη σύγχρονη Ιστορία μια κατακερματισμένη ήπειρος. Το γεγονός και μόνο ότι το σκωτσέζικο δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε «δείχνει ότι είναι εφικτή η ευρωπαϊκή διάλυση ενός δυτικοευρωπαϊκού κράτους», εκτιμούν οι «Financial Times», που αναφέρονται στο παράδειγμα της Καταλονίας, η οποία μέχρι χθες προσδοκούσε ότι η Σκωτία θα λειτουργούσε ως «θεσμικός κυματοθραύστης». Παρ’ όλο που αυτό δεν έγινε, στην πραγματικότητα θα είναι πολύ δύσκολο για την κυβέρνηση Ραχόι να παρεμποδίσει ανάλογη λαϊκή διαβούλευση για την Καταλονία. Μόλις χθες, το Συμβούλιο της εν λόγω περιοχής ενέκρινε νόμο περί συμβουλευτικού δημοψηφίσματος, ενώ ο ηγέτης της, Αρτούρ Μας, εξέδωσε διάταγμα που θα ορίζει μη δεσμευτικό δημοψήφισμα για τις 9 Νοεμβρίου. Αμεση ήταν η απάντηση της Μαδρίτης. Με έκτακτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου η κεντροδεξιά κυβέρνηση προσέβαλε τον καταλανικό νόμο ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Και μέχρι την επόμενη εβδομάδα θα έχει διατάξει προσωρινή αναστολή της ισχύος του, έως ότου εκδοθεί οριστική απόφαση. Ωστόσο, το να αρνείται η Μαδρίτη να διαπραγματευθεί με τους Καταλανούς δεν πρόκειται να εξαφανίσει το πρόβλημα. Ακόμη κι αν το κίνημά τους εκτονωθεί με άλλους τρόπους, μελλοντικά θα επανέλθει ακόμη πιο έντονα, λένε πολιτικοί παρατηρητές. Και όχι άδικα. Το ποσοστό των Καταλανών που επιθυμούν ανεξαρτησία από την Ισπανία φθάνει κοντά στο 50%. Πριν από μία δεκαετία, δεν ξεπερνούσε το 15%.