Το διεθνές ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στη διάσκεψη των χωρών του οργανισμού BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες.

Η διάσκεψη συγκέντρωσε πάνω της τα «φώτα», καθώς ο πρόεδρος της Ν. Αφρικής κάλεσε περισσότερους από 60 αρχηγούς κρατών στη Σύνοδο Κορυφής που διεξήχθη στο Γιοχάνεσμπουργκ, στοχεύοντας σε περαιτέρω διεύρυνση της ομάδας αυτής, με σκοπό να καταστούν το αντίπαλον δέος απέναντι στη Δύση και τις ΗΠΑ. Εξ αυτής της προθέσεως, έντονο ήταν το ενδιαφέρον για την παρουσία πολλών χωρών, οι οποίες επεδίωξαν τη συμμετοχή τους στον οργανισμό με σκοπό να μπορέσουν να λάβουν οφέλη που δεν κατόρθωσαν υπό άλλες συνθήκες, γεγονός όμως που «πυροδότησε» μια εσωτερική ένταση μεταξύ Κίνας και Ινδίας.

Σύγκρουση εντός

Ενδιαφέρον αποτελεί ότι πριν από τη Σύνοδο αυτή υπήρξε σύγκρουση απόψεων μεταξύ Κίνας - Ινδίας αναφορικά μτο ζήτημα της διεύρυνσης, όπως επικαλούνται οι «Financial Times». Συγκεκριμένα, η κόντρα των δύο χωρών εστίασε στο αν ο οργανισμός θα πρέπει να είναι μια πολιτική δύναμη αμφισβήτησης της Δύσης ή μια ομάδα δίχως δεσμεύσεις για την προώθηση των οικονομικών συμφερόντων των ανεπτυγμένων χωρών.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη δήλωση Κινέζου αξιωματούχου ο οποίος τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι η επέκταση των BRICS θα έχει ως αποτέλεσμα «η συλλογική μας φωνή στον κόσμο να γίνει ισχυρότερη», καθώς θέτει ως σκοπό την αντιπροσώπευση μεγαλύτερου μέρους του παγκόσμιου ΑΕΠ από αυτό της G7, ενώ ο ΥΠ.ΕΞ. της Ν. Αφρικής επεσήμανε ότι θα ήταν «εξαιρετικά λάθος» να μεταφραστεί μια πιθανή επέκταση ως «αντιδυτική κίνηση». Πάντως, Ινδονησία, Σαουδική Αραβία και Αργεντινή επιχειρούν να γίνουν τα πρώτα μέλη της συμμαχίας, έπειτα από την πρόσκληση Βραζιλίας, Ινδίας, Κίνας και Ρωσίας για ένταξη της Νότιας Αφρικής το 2010.

Τα πιθανά οφέλη

Η επέκταση που επιθυμεί η Κίνα κατά την αντίληψή τους θα μπορούσε να «χτυπήσει στα ίσα» τη Δύση. Συγκεκριμένα, οι χώρες BRICS βρίσκονται κοντά στην Ομάδα των Επτά (G7) όσον αφορά το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) όταν υπολογίζεται με βάση την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (PPP). Η Κίνα ως δεύτερη παγκόσμια οικονομική δύναμη έχει διπλάσιο ΑΕΠ από αυτό των υπόλοιπων κρατών-μελών της Συμμαχίας, με συνέπεια όχι μόνο να έχει ισχυρή επιρροή στο μπλοκ, αλλά και να βοηθήσει την απομονωμένη Ρωσία να μπορέσει να παίξει έναν νέο ρόλο στο διεθνές στερέωμα. Κατά συνέπεια, η κίνηση της διεύρυνσης μεταφράζεται από την Κίνα ως μια κίνηση ισχύος με σκοπό να συνεχίσει τη γεωπολιτική της ατζέντα.

Αντιθέτως, επί του ζητήματος η Ινδία επισημαίνει ότι μια γρήγορη επέκταση θα σημάνει πως η Κίνα θα κινηθεί προς μια «αντιδυτική κατεύθυνση», κάτι που προκαλεί φόβο στο Νέο Δελχί, με τους Ινδούς να θεωρούν τον οργανισμό ως ένα καίριας σημασίας φόρουμ για την παγκόσμια οικονομική τάξη, έχοντας ως βασικό χαρακτηριστικό την ισότητα μεταξύ των μελών εντός του. Ετσι, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει «ρήγμα» στις σχέσεις των δύο χωρών.

Τα «μπλοκ»

Με τα δεδομένα μεταξύ Κίνας και Ινδίας να έχουν δημιουργήσει εντός των BRICS δύο άτυπα «μπλοκ», ενδιαφέρον είναι να ερευνηθεί σε ποια «τάση» ανήκουν οι υπόλοιπες χώρες.

Η Ινδία βρίσκει σύμμαχο τη Βραζιλία, η οποία όμως κρατάει τις επιφυλάξεις της, καθώς διαθέτει ως μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο την Κίνα και ως μεγαλύτερο ξένο άμεσο επενδυτή τις ΗΠΑ. Πλην της δύσκολης απόφασης για το πού θα κατευθυνθεί, η Βραζιλία φαίνεται ότι φοβάται μήπως χάσει την επιρροή της εντός του «μπλοκ», με αποτέλεσμα να προτείνει την περαιτέρω προσθήκη μελών ως «χωρών-εταίρων» εντός της συμμαχίας, κάτι που τη φέρνει σε κοινή γραμμή τις δύο χώρες αναφορικά με την επίτευξη συναίνεσης.

Η Κίνα βρίσκει ως πιστό της σύμμαχο στη διεύρυνση τη Νότια Αφρική, όπου και διεξάγεται η σύσκεψη. Ο Σίριλ Ραμαφόζα, πρόεδρος της χώρας, κατέστησε σαφές και δημόσια ότι οι χώρες έχουν «παρόμοιες απόψεις» στο ζήτημα περί διεύρυνσης, αναφέροντας ότι «συμμερίζεται» την άποψή του για τον ρόλο των BRICS «στη μεταρρύθμιση της παγκόσμιας διακυβέρνησης». Παρά ταύτα, η Νότια Αφρική διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις, καθότι δεν θέλει να χάσει την επιρροή της.

Έτερος σύμμαχος της Κίνας είναι η Ρωσία, που τίθεται υπέρ της εισόδου νέων μελών, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη διπλωματική της απομόνωση έπειτα από την εισβολή στην Ουκρανία. Μολονότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν παρευρέθη στη σύσκεψη που εξελίχθηκε στη Νότια Αφρική, έχει ξεκάθαρη θέση επί του ζητήματος. Επί του πλαισίου αυτού, οφείλει να ξεκαθαριστεί ότι οι επιφυλάξεις Ινδίας και Βραζιλίας για τη διεύρυνση εδράζονται και στα ζητήματα ομοιογένειας, καθώς οι διαφοροποιήσεις του φόρουμ, εν αντιθέσει με τις G7 σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, είναι εντελώς διαφορετικές.

Οι BRICS θεωρούνται ένα επιτυχημένο μοντέλο, που αυτήν τη στιγμή καλείται να πάρει μια απόφαση που ενδέχεται να αλλάξει τις παγκόσμιες ισορροπίες.

Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 28/8