Γιατί οι Ρώσοι ολιγάρχες αγαπούν την Κύπρο - Η έρευνα ''Cyprus Confidential'', η Golden Visa και η παροχή υπηκοότητας
Η Κύπρος έγινε έτσι ο «παράδεισος» των Ρώσων ολιγαρχών
Πηνελοπη Μαρκακη
Τον γύρο του κόσµου έκανε πριν από λίγες ηµέρες µία αποκαλυπτική έρευνα της ∆ιεθνούς Κοινοπραξίας ∆ηµοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists - ICIJ), η οποία ξεσκέπασε τον κοµβικό ρόλο της Κύπρου στις σκοτεινές διαδροµές του ρωσικού «µαύρου» χρήµατος.
Σε συνεργασία µε πάνω από 270 δηµοσιογράφους από 69 διεθνή µέσα ενηµέρωσης (ανάµεσά τους ο «Guardian», η «Washington Post», το «Spiegel» και πολλοί ακόµη κολοσσοί των ΜΜΕ), η ICIJ, στην εκτενή της έρευνα µε τίτλο «Cyprus Confidential» («Κύπρος, Εµπιστευτικό»), φωτίζει τα τεραστίων διαστάσεων επίπεδα διαφθοράς στην Κύπρο, προσπαθώντας να αποκαλύψει πώς Ρώσοι ολιγάρχες, όπως ο Ρόµαν Αµπράµοβιτς, βρίσκουν τον τρόπο να παρακάµπτουν τις δυτικές οικονοµικές κυρώσεις που τους έχουν επιβληθεί µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ειδικότερα, όπως επισηµαίνεται σε ένα σύνολο φακέλων µε 3,6 εκατοµµύρια αρχεία, τα οποία αποτελούν το «Cyprus Confidential», οι Ρώσοι ολιγάρχες -µε όχηµα την Κύπρο- µετέφεραν σηµαντικά περιουσιακά στοιχεία, αξίας εκατοντάδων εκατοµµυρίων, το πρώτο διάστηµα µετά τη ρωσική εισβολή, όταν η ∆ύση είχε εξαπολύσει το «κυνήγι των γιοτ».
Ο τότε πρόεδρος της Βουλής, ∆ηµήτρης Συλλούρης, οδηγήθηκε σε παραίτηση, ενώ µαζί µε τον τότε βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χ. Τζιοβάννη, συνεχίζουν να έχουν ανοιχτούς λογαριασµούς µε τη ∆ικαιοσύνη. «Οταν οι Ρώσοι ήρθαν στην Κύπρο, έφεραν όχι µόνο τη ρωσική διαφθορά, αλλά και το ρωσικό οργανωµένο έγκληµα. Εφεραν τους πράκτορες των ρωσικών µυστικών υπηρεσιών», σχολιάζει µε νόηµα ο Μπόρις Ντεµάς, ρωσικής καταγωγής κάτοικος της Κύπρου, που επικρίνει την επιρροή του Κρεµλίνου στη χώρα. Γιατί η Κύπρος βοήθησε εξ αρχής τους Ρώσους ολιγάρχες; Ο πυρήνας του προβλήµατος, σύµφωνα µε την έρευνα, είναι η εξάρτηση της Κύπρου από τη Ρωσία. «Για πολλά χρόνια η κυπριακή οικονοµία ήταν εξαρτηµένη από τα χρήµατα και τις επενδύσεις της Ρωσίας. Η εξάρτηση όµως από τη Ρωσία δεν είναι µόνο οικονοµική. Υπάρχει και µία πολιτικής φύσης εξάρτηση, λόγω και της διαίρεσης του νησιού στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή περιοχή.
Η αποστολή της ειρηνευτικής δύναµης των Ηνωµένων Εθνών που βρίσκεται στο νησί πρέπει να ανανεώνεται ετησίως από το Συµβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ - και εκεί η Ρωσία έχει δικαίωµα βέτο» εξηγεί. Οπως αποδεικνύουν τα έγγραφα που έχει στην κατοχή της η οµάδα της ICIJ, µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οι πάροχοι χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών της Κύπρου όχι µόνο εξακολούθησαν να εξυπηρετούν Ρώσους ολιγάρχες, αλλά πολλές φορές συνέβαλαν και στη µεταφορά των περιουσιακών στοιχείων τους, λίγο προτού τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις της ∆ύσης, σε ασφαλείς τοποθεσίες.
Οι αποκαλύψεις της ∆ιεθνούς Κοινοπραξίας ∆ηµοσιογράφων είναι καταιγιστικές και λεπτοµερείς, ωστόσο η αξία των πανάκριβων περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην Κύπρο είναι, προς το παρόν, δύσκολο να προσδιοριστεί. Ως άµεση απάντηση στην έρευνα της Κοινοπραξίας, σε σύνοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο οι νοµοθέτες της Ε.Ε. επέκριναν την Κύπρο για τη «χαλαρή εφαρµογή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας» και ζήτησαν να κλείσουν τα κενά στα συστήµατα καταπολέµησης της νοµιµοποίησης εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες, ενηµερώνει η ICIJ.
Η Sophie In’t Veld, εισηγήτρια του Κοινοβουλίου, είπε ότι κάθε κράτος-µέλος που επιτρέπει στους ολιγάρχες να παραβιάζουν τις κυρώσεις πρέπει να λογοδοτήσει. «Οταν πρόκειται για διαφθορά και οικονοµικά αδικήµατα, οι εθνικές αρχές είναι συχνά οι συνένοχοι. Η Ε.Ε. µετατρέπεται σε παράδεισο των γκάνγκστερ, γιατί υπάρχει πλήρης ατιµωρησία», τόνισε.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
Σε συνεργασία µε πάνω από 270 δηµοσιογράφους από 69 διεθνή µέσα ενηµέρωσης (ανάµεσά τους ο «Guardian», η «Washington Post», το «Spiegel» και πολλοί ακόµη κολοσσοί των ΜΜΕ), η ICIJ, στην εκτενή της έρευνα µε τίτλο «Cyprus Confidential» («Κύπρος, Εµπιστευτικό»), φωτίζει τα τεραστίων διαστάσεων επίπεδα διαφθοράς στην Κύπρο, προσπαθώντας να αποκαλύψει πώς Ρώσοι ολιγάρχες, όπως ο Ρόµαν Αµπράµοβιτς, βρίσκουν τον τρόπο να παρακάµπτουν τις δυτικές οικονοµικές κυρώσεις που τους έχουν επιβληθεί µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ειδικότερα, όπως επισηµαίνεται σε ένα σύνολο φακέλων µε 3,6 εκατοµµύρια αρχεία, τα οποία αποτελούν το «Cyprus Confidential», οι Ρώσοι ολιγάρχες -µε όχηµα την Κύπρο- µετέφεραν σηµαντικά περιουσιακά στοιχεία, αξίας εκατοντάδων εκατοµµυρίων, το πρώτο διάστηµα µετά τη ρωσική εισβολή, όταν η ∆ύση είχε εξαπολύσει το «κυνήγι των γιοτ».
Φορολογικός «παράδεισος»
Γιατί όµως οι Ρώσοι στράφηκαν στην Κύπρο; Η ιστορία ξεκινά χρόνια πίσω, καθώς ήδη από το 1990 το ευνοϊκό φορολογικό, γραφειοκρατικό, διαδικαστικό και επενδυτικό κλίµα της Κύπρου µετατράπηκε σύντοµα σε πόλο έλξης για πολλούς Ρώσους επιχειρηµατίες. Ολο και περισσότεροι ξεκίνησαν να υλοποιούν επενδύσεις στη γειτονική χώρα, λαµβάνοντας χρηµατοδότηση από το τραπεζικό σύστηµα, για να αποτελέσουν επίλεκτη πελατεία στον χώρο του asset management και του private banking. «Η Κύπρος διατηρούσε στενούς δεσµούς µε τη Σοβιετική Ενωση ακόµη και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέµου. Τη δεκαετία του 1990 πολλοί πλούσιοι Ρώσοι µετέφεραν τα χρήµατά τους, διότι γοητεύτηκαν από τη χαµηλή φορολογία, τις ευνοϊκές διακρατικές συµφωνίες περί διπλής φορολόγησης, τις εταιρείες παροχής χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών, όπως και τις τράπεζες µε ειδίκευση στο ρωσικό πελατολόγιο. Οσοι επένδυαν πολλά, µπορούσαν ακόµη και να εξαγοράσουν την κυπριακή υπηκοότητα», αναφέρει η έρευνα.Ανάκληση διαβατηρίων
Η Κύπρος έγινε έτσι ο «παράδεισος» των Ρώσων ολιγαρχών. Στο πλαίσιο του προγράµµατος «χρυσή βίζα» έδωσε -µε το αζηµίωτο- υπηκοότητα σε 2.886 Ρώσους υπηκόους, ανάµεσά τους πολλοί επενδυτές και οι οικογένειές τους, από το 2007 έως και τον Αύγουστο του 2020, µε πάνω από τα µισά διαβατήρια να µην πληρούν -όπως αποδείχθηκε- τις προϋποθέσεις για την έκδοσή τους. To σκανδαλώδες πρόγραµµα παροχής κυπριακής υπηκοότητας έναντι επενδύσεων είχε αποκαλύψει το Al Jazeera, προκαλώντας σάλο, µε αποτέλεσµα να ανακαλούνται κυπριακά διαβατήρια σε ξένους υπηκόους, κυρίως Ρώσους και Κινέζους.Ο τότε πρόεδρος της Βουλής, ∆ηµήτρης Συλλούρης, οδηγήθηκε σε παραίτηση, ενώ µαζί µε τον τότε βουλευτή του ΑΚΕΛ, Χ. Τζιοβάννη, συνεχίζουν να έχουν ανοιχτούς λογαριασµούς µε τη ∆ικαιοσύνη. «Οταν οι Ρώσοι ήρθαν στην Κύπρο, έφεραν όχι µόνο τη ρωσική διαφθορά, αλλά και το ρωσικό οργανωµένο έγκληµα. Εφεραν τους πράκτορες των ρωσικών µυστικών υπηρεσιών», σχολιάζει µε νόηµα ο Μπόρις Ντεµάς, ρωσικής καταγωγής κάτοικος της Κύπρου, που επικρίνει την επιρροή του Κρεµλίνου στη χώρα. Γιατί η Κύπρος βοήθησε εξ αρχής τους Ρώσους ολιγάρχες; Ο πυρήνας του προβλήµατος, σύµφωνα µε την έρευνα, είναι η εξάρτηση της Κύπρου από τη Ρωσία. «Για πολλά χρόνια η κυπριακή οικονοµία ήταν εξαρτηµένη από τα χρήµατα και τις επενδύσεις της Ρωσίας. Η εξάρτηση όµως από τη Ρωσία δεν είναι µόνο οικονοµική. Υπάρχει και µία πολιτικής φύσης εξάρτηση, λόγω και της διαίρεσης του νησιού στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή περιοχή.
Η αποστολή της ειρηνευτικής δύναµης των Ηνωµένων Εθνών που βρίσκεται στο νησί πρέπει να ανανεώνεται ετησίως από το Συµβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ - και εκεί η Ρωσία έχει δικαίωµα βέτο» εξηγεί. Οπως αποδεικνύουν τα έγγραφα που έχει στην κατοχή της η οµάδα της ICIJ, µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οι πάροχοι χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών της Κύπρου όχι µόνο εξακολούθησαν να εξυπηρετούν Ρώσους ολιγάρχες, αλλά πολλές φορές συνέβαλαν και στη µεταφορά των περιουσιακών στοιχείων τους, λίγο προτού τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις της ∆ύσης, σε ασφαλείς τοποθεσίες.
Οι αποκαλύψεις της ∆ιεθνούς Κοινοπραξίας ∆ηµοσιογράφων είναι καταιγιστικές και λεπτοµερείς, ωστόσο η αξία των πανάκριβων περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στην Κύπρο είναι, προς το παρόν, δύσκολο να προσδιοριστεί. Ως άµεση απάντηση στην έρευνα της Κοινοπραξίας, σε σύνοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο οι νοµοθέτες της Ε.Ε. επέκριναν την Κύπρο για τη «χαλαρή εφαρµογή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας» και ζήτησαν να κλείσουν τα κενά στα συστήµατα καταπολέµησης της νοµιµοποίησης εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες, ενηµερώνει η ICIJ.
Η Sophie In’t Veld, εισηγήτρια του Κοινοβουλίου, είπε ότι κάθε κράτος-µέλος που επιτρέπει στους ολιγάρχες να παραβιάζουν τις κυρώσεις πρέπει να λογοδοτήσει. «Οταν πρόκειται για διαφθορά και οικονοµικά αδικήµατα, οι εθνικές αρχές είναι συχνά οι συνένοχοι. Η Ε.Ε. µετατρέπεται σε παράδεισο των γκάνγκστερ, γιατί υπάρχει πλήρης ατιµωρησία», τόνισε.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
