Τουρκία: Ποια η σημασία των δημοτικών εκλογών - Το... Last Dance του Ερντογάν, ο Ιμάμογλου και μια αντιπολίτευση σε χάος

Στις τουρκικές κάλπες καλούνται να προσέλθουν την Κυριακή (31/3) 61 εκατομμύρια ψηφοφόροι προκειμένου να εκλέξουν δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους, διοικητικούς υπαλλήλους και μουχτάρ (επικεφαλής συνοικιών) στις δημοτικές εκλογές, οι οποίες αναμένεται να καθορίσουν το μελλοντικό πολιτικό τοπίο της χώρας. Και αυτό γιατί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσε να πραγματοποιεί κάτι σαν το... Last Dance του, την τελευταία του εκλογική αναμέτρηση, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα έχει πει δημόσια, με το βασικό επίδικο εν προκειμένω για τον ίδιο να είναι εν τοιαύτη περιπτώσει η υστεροφημία του και κατά πόσο αυτή θα διατηρηθεί ή όχι. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ή όχι;

Το συνταγματικό κώλυμα για τον Ερντογάν

Οι δημοτικές εκλογές στη γείτονα πιθανόν να είναι η λυδία λίθος, το μεγάλο τεστ για τον Τούρκο πρόεδρο προκειμένου να προχωρήσει σε μια ενδεχόμενη συνταγματική αναθεώρηση προκειμένου να παραμείνει στον προεδρικό θώκο, κάτι που με βάση το άρθρο 101 του καταστατικού χάρτη της Τουρκίας είναι αυτή τη στιγμή αδύνατον, καθώς προβλέπονται δύο κατ'ανώτατο όριο θητείες πενταετούς διάρκειας.

Εφόσον, όμως, ο Ερντογάν κερδίσει το στοίχημα, τότε δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο είτε να επιδιώξει να βρει τις κατάλληλες συμμαχίες εντός Κοινοβουλίου για να τροποποιήσει την εν λόγω συνταγματική ρύθμιση, είτε να απευθυνθεί και πάλι στη λαϊκή ετυμηγορία, προκειμένου μέσω ενός δημοψηφίσματος να επιτύχει το ίδιο αποτέλεσμα. Δεν θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό, καθώς για τη μετατροπή της Τουρκίας σε προεδρική δημοκρατία, με έναν ισχυρό Πρόεδρο που δεν εξαρτάται από την εμπιστοσύνη του Κοινοβουλίου, είχε συμβεί ακριβώς το ίδιο.

Άλλωστε, το ότι ο 70χρονος Ερντογάν (ημ. γεν. 26/2/1954) πρόκειται να... ρίξει αυλαία μετά από 3 δεκαετίες ισχυρής παρουσίας (και 2 δεκαετίες απόλυτης κυριαρχίας) στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας, είναι κάτι που δεν φαίνεται να πιστεύει ιδιαίτερα η αντιπολίτευση, με τον πρόεδρο του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Οζγκιούρ Οζέλ να λέει πως αυτά ο Ερντογάν «τα έχει πει ξανά και το 2018 και το 2019 και το 2023» και πως επιχειρεί «να αλλάξει την ατζέντα» ενόψει της αυριανής κάλπης.

Δημοτικές εκλογές στην Τουρκία: Το «κλειδί» που λέγεται Κωνσταντινούπολη και ο Ιμάμογλου

Το μείζον διακύβευμα, δε, σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση είναι δεδομένα η Κωνσταντινούπολη: αριθμώντας 16 εκατομμύρια κατοίκους, είναι μεγαλύτερη σε πληθυσμό από 20 (εκ των 27) κράτη της ΕΕ (περιλαμβανομένης και της Ελλάδας), ενώ είναι ξεκάθαρα και η «καρδιά» της οικονομικής ζωής της Τουρκίας, με τον προϋπολογισμό μαμούθ των 516 δισ. τουρκικών λιρών (λίγο πάνω από 16 δισ. δολάρια) για το 2024, αφήνοντας πάρα πολύ πίσω την δεύτερη Άγκυρα των 92 δισ. τουρκικών λιρών, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύει το Reuters.

Το πλήγμα για τον Ερντογάν το 2019 ήταν βαρύ, με τον τότε εκλεκτό του, Μπιναλί Γιλντιρίμ, να ηττάται εις διπλούν - αφού το AKP πέτυχε να επαναληφθεί η εκλογική διαδικασία τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς - και τον Εκρέμ Ιμάμογλου να γίνεται ο πρώτος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης που δεν προερχόταν από το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια.



«Το 2019, όταν ο Ερντογάν και το ΑΚΡ έχασαν την Κωνσταντινούπολη, ήταν ένα μεγάλο πλήγμα και ήταν μια γρατζουνιά στη φήμη του Ερντογάν. Μέχρι τότε ήταν ανίκητος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αναλυτής του Yetkin Report Μουράτ Γέτκιν, λέγοντας πως μια νίκη στην Κωνσταντινούπολη είναι ζωτικής σημασίας για τον Ερντογάν.

Τώρα, ο Τούρκος πρόεδρος «παίζει το χαρτί» του Μουράτ Κουρούμ: πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, μία εκ των προσωπικοτήτων που ανεδείχθησαν επικοινωνιακά στην Τουρκία μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου του 2023, με τους  πάνω από 50.000 νεκρούς, με το μήνυμα να είναι ένα: η ανοικοδόμηση της Κωνσταντινούπολης και η ενίσχυση της αντισεισμικής προστασίας, πρόταγμα βέβαια τόσο για τον Κουρούμ, όσο και για τον Ιμάμογλου, με το φιλόδοξο πρόγραμμα-μαμούθ του πρώτου (στο οποίο γίνεται λόγος για ανακατασκευή 600.000 κατοικιών) όμως να υπερπροβάλλεται για ευνόητους λόγους.



Ο Ερντογάν, δε, και σε συνέχεια των παραπάνω, προκειμένου να ενισχύσει τους εκλεκτούς του, χρησιμοποιεί τα πλεονεκτήματα της εξουσίας, συχνά εκμεταλλευόμενος κρατικούς πόρους κατά την εκστρατεία. Περίπου το 90% των μέσων ενημέρωσης της Τουρκίας ελέγχονται από την κυβέρνηση ή τους υποστηρικτές της, σύμφωνα με ομάδες παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης, προωθώντας το κυβερνών κόμμα και τις εκστρατείες των συμμάχων του, μη προβάλλοντας ταυτόχρονα την αντιπολίτευση, ενώ απηύθυνε έμμεσες προειδοποιήσεις προς τους ψηφοφόρους να υποστηρίξουν υποψηφίους που υποστηρίζονται από το κυβερνών κόμμα, εάν θέλουν να λάβουν κυβερνητικές υπηρεσίες.

Η κατακερματισμένη αντιπολίτευση και ο «πονοκέφαλος» για Ιμάμογλου και Ερντογάν

Σε ό,τι αφορά την Κωνσταντινούπολη, οι ψηφοφόροι θα έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε 49 υποψηφίους για τη θέση του δημάρχου με το ψηφοδέλτιο να έχει πλάτος 97 εκατοστά, σύμφωνα με την εκλογική επιτροπή. Η παρουσία αυτού του αριθμού των υποψηφίων δημιουργεί έναν «πονοκέφαλο» τόσο για τον Ιμάμογλου, όσο και για τον εκλεκτό του Ερντογάν, Κουρούμ, με την αιτία βέβαια να είναι διαφορετική κάθε φορά: για τον Ιμάμογλου, αποτελεί ακόμα μια πιστοποίηση της κατάρρευσης του συνασπισμού των 6 κομμάτων που είχε συγκροτηθεί απέναντι στον Ερντογάν, με τον υποψήφιο του CHP να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να απωλέσει ψηφοφόρους που τον στήριξαν το 2019.

Ο λόγος γίνεται για τους Κούρδους που υπολογίζεται ότι αποτελούν το 10% του εκλογικού σώματος, οι οποίοι ψήφισαν τον νυν δήμαρχο πριν 5 χρόνια, ωστόσο αυτή τη φορά το φιλοκουρδικό Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών, ή DEM (διάδοχος του HDP) θα κατεβάσει δικούς του υποψηφίους, κάτι που δεν συνέβη τότε.

Από την πλευρά του ο Κουρούμ έχει να αντιμετωπίσει - και - τον Φατίχ Ερμπακάν (γιο του άλλοτε πρωθυπουργού της Τουρκίας και θεωρούμενου ως θεμελιωτή του πολιτικού Ισλάμ, Νετσμετίν Ερμπακάν) και το ισλαμιστικό Κόμμα Νέας Ευημερίας, που χρησιμοποιεί το εθνικιστικό χαρτί για να προσελκύσει τους ψηφοφόρους του AKP: «Αν εμείς, το Κόμμα Ευημερίας, ήμασταν στην εξουσία, το Ισραήλ δεν θα μπορούσε να επιτεθεί στη Γάζα», δήλωσε στο Reuters ο αναπληρωτής ηγέτης του κόμματος Μεχμέτ Αλτινόζ, ζητώντας εμπορικό εμπάργκο στο Ισραήλ. Η υποστήριξη, δε, που μπορεί να προσελκύσει ενδέχεται να φτάσει μέχρι και το 5%, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, με το ποσοστό που τελικά θα συγκεντρώσει να αποδειχθεί πιθανώς καθοριστικό για το «πού θα κάτσει η μπίλια».