Ως ένα σημαντικό deal, το οποίο θα προκαλέσει και αναθεώρηση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας χαρακτηρίζουν αναλυτές και διεθνή ΜΜΕ την συμφωνία για τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον ειδικό αναλυτή του Skynews, Ντόμινικ Γουόγκχορν, η συμφωνία ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ της Ουκρανίας και των ΗΠΑ, οι οποίες είχαν φθαρεί σε σημείο ρήξης μετά την επίθεση που δέχθηκε ο Βολόντιμιρ Ζελένσκι από τον Ντόναλντ Τραμπ και τον αντιπρόεδρό του, Τζέι Ντι Βανς στα τέλη Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο μπροστά στις κάμερες. Η συμφωνία επρόκειτο να επικυρωθεί σε εκείνη τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο, αλλά χθες, αντί για τους προέδρους των δύο χωρών, το deal υπέγραψαν στην Ουάσιγκτον ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ και η Γιούλια Σβιριντένκο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ζελένσκι για λογαριασμό της Ουκρανίας, που φαίνεται ότι απέσπασε τουλάχιστον λίγο περισσότερα του αναμενομένου.

Τι συμφώνησαν Ουκρανία και ΗΠΑ

Οι δύο πλευρές αποφάσισαν τη σύσταση ενός ταμείου ανοικοδόμησης για την Ουκρανία. Αλλά αυτό περιλαμβάνει πολύ περισσότερα από το πώς θα επισκευαστούν υποδομές, οδικό δίκτυο και κατοικίες στην λαβωμένη από τον πόλεμο χώρα. Το ταμείο προορίζεται επίσης να παράσχει στις ΗΠΑ πρόσβαση σε φυσικούς πόρους στην Ουκρανία, ενώ σύμφωνα με τη Σβιριντένκο θα υποστηριχθούν project για την εξόρυξη πρώτων υλών όπως ορυκτά, σπάνιες γαίες, πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Η Ουκρανία ελπίζει ότι η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να την προμηθεύει με όπλα για την αντιμετώπιση των ρωσικών δυνάμεων εισβολής. καταπολέμηση των Ρώσων επιτιθέμενων. 

Διαβάστε επίσης: Τι περιλαμβάνει η "ιστορική" συμφωνία ΗΠΑ και Ουκρανίας για τις σπάνιες γαίες - Στροφή από τη στρατιωτική στην οικονομική υποστήριξη

Ωστόσο υπάρχουν ανησυχίες στο Κίεβο ότι το ταμείο θα μπορούσε να οδηγήσει σε πώληση της χώρας. Η Σβιριντένκο τόνισε, πάντως, την ισότιμη σχέση των δύο εταίρων. Η Ουκρανία δεν θα συνεισφέρει το μερίδιό της στο ταμείο από υπάρχοντα πρότζεκτ πρώτων υλών, αλλά θα καταβάλλει το 50% των εσόδων από μελλοντικές άδειες εξόρυξης ή πωλήσεις πρώτων υλών. Σύμφωνα με την Σβιριντένκο οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνεισφέρουν το μερίδιό τους με χρήματα, αλλά και με νέες παραδόσεις όπλων - για παράδειγμα, με συστήματα αεράμυνας. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον αρχικά δεν αποδέχτηκε αυτή την πρόταση.

Και οι δύο πλευρές εμφανίστηκαν ικανοποιημένες με το αποτέλεσμα. Ο Αμερικανός ΥΠΟΙΚ Μπέσεντ μίλησε για μια «ιστορική οικονομική συμφωνία», ενώ η Σβιριντένκο την χαρακτήρισε ως μια συμφωνία που «μπορεί να φέρει επιτυχία και στις δύο χώρες μας - στην Ουκρανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Ποιος βγαίνει πιο ωφελημένος από το deal;

H απάντηση στο ερώτημα είναι δύσκολη. Οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν εβδομάδες και μέχρι την τελευταία στιγμή υπήρχε αβεβαιότητα ως προς το εάν θα επιτευχθεί η συμφωνία. Λίγες ώρες πριν από την ολοκλήρωση του deal ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι το σημαντικό γι’ αυτόν είναι οι σπάνιες γαίες, που διαθέτει άφθονες η Ουκρανία.  Και με το χαρακτηριστικό ύφος έμπειρου διαπραγματευτή, πρόσθεσε ότι η Ουκρανία θα μπορούσε επίσης να επωφεληθεί από την παρουσία των ΗΠΑ, για παράδειγμα, για να κρατήσει μακριά τους «κακούς παράγοντες».

Η Ουκρανία κατάφερε προφανώς να αποφύγει υπερβολικές οικονομικές ή/και υλικές αξιώσεις από τις ΗΠΑ για τη στρατιωτική βοήθεια που της έχουν ήδη παράσχει. Σύμφωνα με την Σβιριντένκο, η συμφωνία αναφέρει ότι η Ουκρανία δεν χρωστά στις ΗΠΑ για τα όπλα και την οικονομική βοήθεια που έχει λάβει απ’ την Ουάσιγκτον από την έναρξη της ρωσικής εισβολής και φαίνεται ότι έχει τεθεί εκτός συζήτησης η εκβιαστική αξίωση του Τραμπ από το Κίεβο για αποζημίωση 500 δις. δολαρίων για την ήδη παρασχεθείσα στήριξη. Ωστόσο, κατά την υπογραφή της συμφωνίας δεν συζητήθηκαν επίσημα οι αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας έναντι της Ρωσίας που απαιτούσε η Ουκρανία.

Σύμφωνα με τον Μπέσεντ, η Ουκρανία υπέβαλε αιτήματα της τελευταίας στιγμής για αλλαγές στη συμφωνία, ενώ σύμφωνα με έναν εμπιστευτικό παράγοντα, η Ουάσιγκτον προέτρεψε με τη σειρά της το Κίεβο να υπογράψει δύο επιπλέον έγγραφα μαζί με την κύρια συμφωνία. Άγνωστο παραμένει αν έπεσαν σχετικές υπογραφές, αλλά ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμίχαλ δήλωσε ότι οι δύο πλευρές θα συμφωνήσουν σε δύο περαιτέρω τεχνικά και συμπληρωματικά έγγραφα. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να επιβάλλονται φόροι επί του εισοδήματος του ταμείου σε καμία από τις χώρες-εταίρους. Ωστόσο, η συμφωνία μπορεί να θεωρηθεί ως παραχώρηση για μελλοντική βοήθεια.

Πώς ερμηνεύουν τη συμφωνία σε Κίεβο και Ουάσιγκτον

Πριν ακόμη επισφραγιστεί το κύριο deal ο Σμίχαλ το επαίνεσε ως μια «πραγματικά ισότιμη, καλή διεθνή συμφωνία για κοινές επενδύσεις στην ανάπτυξη και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας». Κι όπως σημείωσε, «τα κέρδη από το ταμείο θα επανεπενδυθούν αποκλειστικά στην Ουκρανία».  Οι ΗΠΑ το ερμηνεύουν αυτό από τη δική τους οπτική γωνία. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών θεωρεί την οικονομική συνεργασία ως αναγνώριση της «μεγάλης οικονομικής και υλικής υποστήριξης του αμερικανικού λαού» προς την Ουκρανία. Ο Τραμπ ισχυρίστηκε μάλιστα στο NewsNation ότι οι ΗΠΑ «θεωρητικά» θα λάβουν περισσότερα από την Ουκρανία από όσα θα συνεισφέρουν.

Σε ποιον θα ανήκει ο ουκρανικός ορυκτός πλούτος;

Η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων ορυκτών πόρων. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, η Ουκρανία είναι, μεταξύ άλλων, ένας δυνητικά σημαντικός προμηθευτής λιθίου, σπάνιων γαιών, αλλά και βηρυλλίου, μαγγανίου, γαλλίου, ζιρκονίου, γραφίτη, φθορίτη και νικελίου. Ωστόσο, πολλά κοιτάσματα πρώτων υλών δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμη και είναι δύσκολο να εξορυχθούν, ενώ συχνά βρίσκονται σε κατεχόμενα από τις ρωσικές δυνάμεις εδάφη.

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, η συμφωνία παρέχει στις ΗΠΑ προνομιακή πρόσβαση σε νέες συμφωνίες για πρώτες ύλες στην Ουκρανία, αλλά δεν μεταβιβάζει αυτόματα στην Ουάσιγκτον μερίδιο του πλούτου των φυσικών πόρων της Ουκρανίας ή των υποδομών φυσικού αερίου της. Η Ουκρανία διατηρεί όλα τα δικαιώματα ιδιοκτησίας επί των κοιτασμάτων πρώτων υλών της, όπως λένε στο Κίεβο. Ο Σμίχαλ τόνισε ότι βάσει της συμφωνίας, η Ουκρανία θα διατηρήσει τον έλεγχο όλων των πόρων της, ενώ το ταμείο θα επενδύσει στην ανάπτυξη της Ουκρανίας για μια περίοδο δέκα ετών και το Κίεβο θα αποφασίζει τι και πού θα εξορύσσεται.

Τι σημαίνει η σύναψη της συμφωνίας για τον πόλεμο;

Η συμφωνία επισφραγίστηκε σε ένα κρίσιμο στάδιο των διαπραγματεύσεων για μια ειρηνευτική συμφωνία: Ο Τραμπ πιέζει για τον γρήγορο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και πρόσφατα εξέφρασε την απογοήτευσή του για την έλλειψη προόδου. Μάλιστα έθεσε το θέμα στοn Ζελένσκι στη συνάντησή τους στο Βατικανό στο περιθώριο της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου, όπως παραδέχθηκε στο NewsNation.

Ο υπουργός Οικονομικών Μπέσεντ ενέταξε επίσης την οικονομική συμφωνία στο πλαίσιο των αμερικανικών προσπαθειών για την ειρήνευση στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αποφασισμένες να «υποστηρίξουν τον τερματισμό αυτού του σκληρού και παράλογου πολέμου», είπε κάνοντας λόγο για ένα «σήμα προς τη Ρωσία ότι η κυβέρνηση Τραμπ είναι προσηλωμένη σε μια μακροπρόθεσμη ειρηνευτική διαδικασία με επίκεντρο μια ελεύθερη, κυρίαρχη και ευημερούσα Ουκρανία». Και πρόσθεσε: «Κανένα κράτος ή άτομο που έχει χρηματοδοτήσει ή προμηθεύσει τη ρωσική πολεμική μηχανή δεν θα επιτραπεί να επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».