Ακολουθώντας τις επιταγές του έγκλειστου επί 26 χρόνια στη φυλακή ηγέτη του, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, το PKK ανακοίνωσε πως καταθέτει τα όπλα και πως βάζει τέλος στη διακηρυγμένη επί 40 χρόνια σύγκρουση με την Τουρκία. Επρόκειτο για μια εξέλιξη που τέθηκε σε κίνηση μετά την πρόταση-έκπληξη του εθνικιστή εταίρου του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τον περασμένο Οκτώβριο, που είχε αφήσει παράθυρο για την υπό όρους αποφυλάκιση του Οτσαλάν, σε περίπτωση που αποκήρυττε δημοσίως στην τουρκική εθνοσυνέλευση την ένοπλη δράση και καλέσει τα μέλη του PKK να καταθέσουν τα όπλα, κάτι που έμοιαζε με την προσφορά «κλάδου ελαίας» στον χαρακτηρισθέντα ως «αρχιτρομοκράτη» από τον ίδιο τον Μπαχτσελί.

Πιάνοντας από εκεί το «νήμα» και μετά από ορισμένες τοποθετήσεις του Κούρδου ηγέτη περί «τουρκοκουρδικής αδελφοσύνης» λίγο πριν την «αυγή» του 2025 (στο περιθώριο συναντήσεών του στη φυλακή με βουλευτές του φιλοκουρδικού κόμματος DEM, του τρίτου σε δύναμη κόμματος στην Τουρκία, κατόπιν σχετικής άδειας του τουρκικού υπουργείου Δικαιοσύνης), το PKK προχώρησε στην ανωτέρω ανακοίνωση, όπου και αναφέρεται πως «ολοκλήρωσε την «ιστορική αποστολή του», καλώντας υπέρ του «επαναπροσδιορισμού» των τουρκοκουρδικών σχέσεων. Σημειώνεται πως η απόφαση του PKK, ελήφθη στο 12ο συνέδριο που έγινε στις αρχές Μαΐου, ενώ είχε προβεί και σε μονομερή κατάπαυση του πυρός ήδη από τον Μάρτιο. 

Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια απόφαση που θέτει νέα δεδομένα, δίνοντας την ευκαιρία στην Τουρκία να «κλείσει» το εσωτερικό της μέτωπο, εξέλιξη που δεδομένα ικανοποιεί και τα όμορα κράτη, που αντιμετωπίζουν παραδοσιακά με ανησυχία το ενδεχόμενο συγκρότησης ανεξάρτητου κουρδικού κράτους (π.χ. Ιράν, Ιράκ, Συρία κ.α.).

*Διαβάστε: Άγκυρα για διάλυση PKK: Όλα τα βήματα θα γίνουν με ευαισθησία και διαφάνεια 

Η αδυναμία του PKK και η ευκαιρία για την Τουρκία

Η απόφαση που έλαβε το PKK, λοιπόν, δεδομένα ήχησε καλά στα τουρκικά ώτα, με την Άγκυρα - όπως αναφέρεται και στις επίσημες τοποθετήσεις αξιωματούχων της - να βλέπει μια ευκαιρία για να προωθήσει την ατζέντα για μια «Τουρκία χωρίς τρομοκρατία». Αυτό που τονίζεται εξάλλου από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο είναι πως η «Τουρκία βλέπει την κίνηση αυτή ως μια κίνηση που περιλαμβάνει και τους Κούρδους μαχητές στο Ιράκ, τη Συρία και την Ευρώπη». Η απόφαση αυτή, παράλληλα, αποτελεί μια απτή απόδειξη της αδυναμίας στην οποία βρίσκεται πλέον η οργάνωση, έχοντας υποχωρήσει σε πολλά και διαφορετικά μέτωπα. Εδώ και χρόνια η Τουρκία πλήττει στόχους εντός του Ιράκ, έχοντας καταφέρει να απωθήσει την οργάνωση εκτός της τουρκικής επικράτειας.

Παράλληλα, η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ τον Δεκέμβριο και η εγκαθίδρυση της νέας αρχής στη Δαμασκό υπό τον αλ-Σάραα παρείχε μια ευκαιρία στην Άγκυρα να «θέσει φραγμό» στις απόπειρες κουρδικής αυτονόμησης και εντός της συριακής επικράτειας, που έχουν βρει έκφραση από ένοπλες ομάδες όπως οι «Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις» (SDF). Όπως το έθεσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Τετάρτη (30/4) μιλώντας για την κουρδική αυτονομία, πρόκειται για «ακατέργαστο όνειρο που δεν έχει καμία θέση στην πραγματικότητα της Συρίας» και συμβούλεψε τους Κούρδους «να μην ονειρεύονται ομοσπονδιακά σχήματα», τονίζοντας πως η Άγκυρα δεν θα επιτρέψει κάποια «ένοπλη δομή» στα συρο-τουρκικά σύνορα, εκτός από μια «ενοποιημένη Συρία».

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως χθες, Δευτέρα (12/5) ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον Ιορδανό (Αϋμάν Σαφαντί) και με τον Σύριο όμολογό του (Ασαάντ αλ-Σαϊμπανί) έστειλαν εκ νέου μήνυμα υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, τόσο έναντι της «ισραηλινής επιθετικότητας», όσο και έναντι των «τρομοκρατικών» οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο έδαφός της, όπως οι κουρδικές πολιτοφυλακές «Μονάδες Προστασίας του Λαού» (YPG), που αντιμετωπίζονται από την Τουρκία ως παρακλάδι του PKK. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως η διάλυση του PKK χαιρετίστηκε από τον Σύριο ΥΠΕΞ ως βήμα για την αποκατάσταση της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως τον Μάρτιο, ο αλ-Σάραα υπέγραψε συμφωνία με τους Κούρδους του SDF στη βορειοανατολική Συρία, προκειμένου να «ενσωματωθούν» όλοι οι πολιτικοί και στρατιωτικοί θεσμοί της αυτόνομης κουρδικής διοίκησης στο συριακό κράτος. 

Η στροφή των ΗΠΑ που αποδυναμώνει τους Κούρδους

Οι Κούρδοι, λοιπόν, βρίσκονται σε δυσχερή θέση σε πολλά μέτωπα, με τη θέση τους να επιδεινώνεται και από τις νέες προτεραιότητες της διακυβέρνησης Τραμπ: πιθανότατα δεν μοιάζει τυχαίο πως όλες οι ανωτέρω εξελίξεις μοιάζουν με συνέπεια της αλλαγής σελίδας στον Λευκό Οίκο και της επιστροφής του Ρεπουμπλικανού μεγιστάνα στην αμερικανική προεδρία, με τις ΗΠΑ να στηρίζουν στο «πολύπλοκο» συριακό τερέν τις κουρδικές ένοπλες ομάδες. Η Ουάσινγκτον άλλωστε μόνο αρνητικά δεν είδε το deal Δαμασκού και SDF, με στόχο την απεμπλοκή από την πολύπαθη μεσανατολική χώρα, στην οποία σταθμεύουν 2.000 Αμερικανοί στρατιώτες (μια δύναμη που μειώθηκε ήδη στους 1400, όπως έγραφαν προ τριών εβδομάδων οι New York Times, καθώς έκλειναν μονάδες στα βορειοανατολικά, την περιοχή βάσης των Κούρδων στη Συρία).

Η προτεραιότητα στην πολιτική

Εντός Τουρκίας, οι περί τα 20 εκατομμύρια Κούρδοι πιθανότατα πλέον στρέφονται στα πολιτικά μέσα, σε μια προσπάθεια να ενδυναμώσουν τη θέση τους. Δεν είναι τυχαίο ότι το φιλοκουρδικό DEM (Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών) χαιρέτησε την απόφαση του PKK, κάνοντας λόγο για «ιστορικό σημείο καμπής» και για να προσθέσει πως «οι δημοκρατικοί πολιτικοί θεσμοί, ειδικά η Τουρκική Εθνοσυνέλευση, πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τη λύση του Κουρδικού ζητήματος και τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας». Οι Κούρδοι, άλλωστε, μια διόλου ευάριθμη εθνοτική ομάδα περί τα 20 εκατομμύρια εντός Τουρκίας, δεν αποκλείουν και τις συμπράξεις, προκειμένου να διασφαλίσουν πολιτική έκφραση ή/και επιρροή. Αυτό αποτυπώθηκε στην τακτική της «αστικής συναίνεσης», με το DEM να μην κατεβάζει υποψηφίους επί παραδείγματι σε δύο εκλογικές περιφέρειες στην Κωνσταντινούπολη, συντασσόμενο με τον Εκρέμ Ιμάμογλου (κάτι που εν τέλει «άνοιξε και τον δρόμο» για την άσκηση κατηγοριών περί τρομοκρατίας). Όπως το έθεσε, λοιπόν, ο Ταγίπ Τεμέλ, αναπληρωτής πρόεδρος του DEM στο Reuters, η απόφαση αυτή του PKK καθιστά αναγκαία μια «μεγάλη αλλαγή στην κρατική νοοτροπία της Τουρκίας».

Το «χαρτί» για τον Ερντογάν

Τέλος, η απόφαση του PKK φαίνεται πως δυναμώνει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ιδίως μετά τις εξελίξεις με την προφυλάκιση του Ιμάμογλου. Όπως θυμίζει το Reuters, αναλύσεις συγκλίνουν πως ο Ερντογάν επεδίωξε πολλές φορές στο παρελθόν να τερματίσει τη σύγκρουση και να κλείσει το εσωτερικό μέτωπο, την ώρα που δεν πρέπει να βγαίνει από το κάδρο η επιθυμία του για μια ακόμα προεδρική θητεία το 2028, παραβλέποντας πιθανώς και ενδεχόμενα συνταγματικά κωλύματα. Με αυτά ως δεδομένα, η κατάθεση των όπλων, εφόσον υλοποιηθεί, σίγουρα είναι «καλά νέα» για τον Τούρκο πρόεδρο.