Στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος βρίσκεται και πάλι η Τουρκία, µε το µοµέντουµ να ευνοεί την Άγκυρα, αλλά και τη ∆αµασκό, συνεπεία της ανακοίνωσης για τη διάλυση του PKK. Πρόκειται για µια εξέλιξη που ήρθε µετά την έκκληση του έγκλειστου εδώ και 26 χρόνια ηγέτη της οργάνωσης, Αµπντουλάχ Οτσαλάν, να καταθέσει τα όπλα, θέτοντας τέρµα στη σύγκρουση µε την Τουρκία έπειτα από 40 χρόνια, η οποία έχει κοστίσει, σύµφωνα µε εκτιµήσεις, περί τις 40.000 ζωές.

Πώς το PKK έφτασε στην απόφαση να καταθέσει τα όπλα απέναντι στην Τουρκία

Ο «κλάδος ελαίας» προσφέρθηκε τον Οκτώβριο του 2024 από τον εταίρο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επικεφαλής του ακροδεξιού Κόµµατος Εθνικιστικής ∆ράσης (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί (εκπλήσσοντας πολλούς), θέτοντας όρους για την απελευθέρωσή του, εφόσον υποστήριζε την κατάθεση των όπλων από την οργάνωση και την ενσωµάτωσή της ουσιαστικά στη δηµοκρατική διαδικασία.

Ακολούθησαν ορισµένες τοποθετήσεις του Κούρδου ηγέτη της οργάνωσης περί «τουρκοκουρδικής αδελφοσύνης» λίγο πριν από την «αυγή» του 2025 (στο περιθώριο συναντήσεών του στη φυλακή µε βουλευτές του φιλοκουρδικού κόµµατος DEM, του τρίτου σε δύναµη κόµµατος στην Τουρκία, κατόπιν σχετικής άδειας του τουρκικού υπουργείου ∆ικαιοσύνης), η µονοµερής κατάπαυση του πυρός από το PKK από τον Μάρτιο και τελικά η ανακοίνωση αυτή (µετά το 12ο Συνέδριο, που έγινε αυτόν τον µήνα), όπου και αναφέρεται πως ολοκλήρωσε την «ιστορική αποστολή του», καλώντας υπέρ του «επαναπροσδιορισµού» των τουρκοκουρδικών σχέσεων.

Ορισµένα στοιχεία, πάντως, που έχουν τη δική τους σηµασία σε σχέση µε την ανακοίνωση του PKK αφορούν το ότι ο Οτσαλάν θα είναι ο επικεφαλής της διαδικασίας, ενώ επίσης δεν γίνεται λόγος για το τι µέλλει γενέσθαι στα άλλα πεδία (βλ. Συρία, Ιράκ, Ιράν), αλλά ούτε και για το πώς θα γίνει ο αφοπλισµός. Η αναφορά στον Οτσαλάν, σε κάθε περίπτωση, καταδεικνύει ότι ο Apo (σ.σ.: θείος) παραµένει µια εµβληµατική φυσιογνωµία, παρά τη φυλάκιση µε σκληρούς όρους στη νήσο Ιµραλί, ο οποίος εξακολουθεί να κινεί τα νήµατα, µε την απελευθέρωση εκείνου, αλλά και πολιτικών όπως ο Σελαχατίν Ντεµιρτάς να έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα. Κατά δεύτερον, το τέλος της ένοπλης αντιπαράθεσης µε την Τουρκία δείχνει την προτεραιοποίηση στην κοινοβουλευτική και την πολιτική διαδικασία, µε το φιλοκουρδικό κόµµα DEM πλέον να γίνεται η «φωνή» για τις διεκδικήσεις της -µη αναγνωρισµένης από την Τουρκία- «µειονότητας» των περί τα 20 εκατοµµύρια Κούρδων εντός της χώρας

Η Άγκυρα µπορεί να αισθάνεται ικανοποιηµένη από την εξέλιξη, ευαγγελιζόµενη µια «Τουρκία χωρίς τροµοκρατία», ενώ η διάλυση του PKK ισχυροποιεί ευρύτερα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο εσωτερικό. Άλλωστε, οι ψήφοι του DEM µπορεί να ανοίξουν τον δρόµο για τη διενέργεια πρόωρων εκλογών (σ.σ.: από τον κυβερνητικό συνασπισµό λείπουν 45 έδρες, µε το φιλοκουρδικό κόµµα να έχει 57), γεγονός που ανοίγει τον δρόµο για να διεκδικήσει και πάλι την προεδρία, «προσπερνώντας» το συνταγµατικό κώλυµα.

Οι κινήσεις του Αλ Σαράα

Η Τουρκία, µάλιστα, δείχνει πως κλείνει το µέτωπο στο εσωτερικό της, ενόψει πιθανών ανακατατάξεων στον ευρύτερο χάρτη της Μέσης Ανατολής. Με το PKK να φαίνεται πως βρίσκεται σε δυσχερή θέση, δεχόµενο εδώ και χρόνια πλήγµατα στο Βόρειο Ιράκ, στο οποίο και διατηρούσε το αρχηγείο του, η Άγκυρα πλέον ανάγει σε Νο 1 προτεραιότητά της να καταδείξει τη σύνδεσή του µε άλλες κουρδικές οργανώσεις στη Μέση Ανατολή (πρώτιστα µε τις Μονάδες Προστασίας του Λαού ή YPG στη Συρία, αλλά και µε τις Συριακές ∆ηµοκρατικές ∆υνάµεις ή SDF), επιδιώκοντας να θέσει φραγµό στις επιδιώξεις για ένα νέο Κουρδιστάν. Ετσι, άµεσο είναι το ενδιαφέρον της Αγκυρας για τις εξελίξεις στη ∆αµασκό, µε στόχο την ενίσχυση της -φίλα προσκείµενης στην ίδια- κεντρικής κυβέρνησης σε µια καθόλου οµοιογενή Συρία (του συνοµιλητή του Τραµπ, Αχµέντ αλ Σαράα), που πλέον -έχοντας και την αµερικανική στήριξη, αλλά και τη συνδροµή των χωρών του Κόλπου- «κλείνει» και αυτή, προφανώς, το κουρδικό ζήτηµα.

Σε σχέση µε τα της ∆αµασκού (που πάντα απασχολούν την Αγκυρα), ο «µεγάλος πονοκέφαλος» είναι το Ισραήλ, το οποίο στους Κούρδους βλέπει έναν δυνητικό σύµµαχο έναντι των ισλαµιστών, που αντιστρατεύονται (ιδεολογικά) τον σιωνισµό. Και αν το PKK αποδυναµώνεται, αυτό δεν σηµαίνει ότι οι Κούρδοι έχουν χάσει κάθε «καλό χαρτί».

Άλλωστε, οι Κούρδοι µαχητές στη Συρία έκαναν ευθέως άνοιγµα για παρέµβαση του Ισραήλ στη µεταΑσαντ εποχή, προκειµένου να ισχυροποιήσουν τη θέση τους. ∆εν είναι διόλου τυχαίο πως στα ισραηλινά Μέσα έχουν γίνει αναφορές τους προηγούµενους µήνες πως οι Κούρδοι θα µπορούσαν να αποτελούν µέρος και των «Συµφωνιών του Αβραάµ», ακολουθώντας το παράδειγµα των Χωρών του Κόλπου (Μπαχρέιν, ΗΑΕ).

Ο ρόλος του Τραμπ

Με βάση, λοιπόν, όλα τα παραπάνω, ο Αχµέντ αλ Σαράα κινήθηκε θέλοντας να κλείσει τα δικά του µέτωπα: Συνήψε συµφωνία µε τους SDF υποσχόµενος «ιθαγένεια», εγγύηση «συνταγµατικών δικαιωµάτων» και µερίδιο στη διακυβέρνηση της χώρας, µε στόχο την ενσωµάτωσή τους στους θεσµούς της ∆αµασκού, ενώ παράλληλα υπόσχεται στον Τραµπ ένα… deal αλά Ουκρανία, επιτυγχάνοντας την άρση των κυρώσεων. Παράλληλα, όπως ανέφεραν οι «Times», κάνει άνοιγµα στο Ισραήλ, προτείνοντας τη διατήρηση µιας αποστρατιωτικοποιηµένης ζώνης ή ακόµα και την αποδοχή της παρουσίας του Τελ Αβίβ στα νοτιοδυτικά της χώρας, ενώ δεν είναι αρνητικός στην έναρξη συνοµιλιών µε τις ΗΠΑ, προκειµένου η Συρία να ενταχθεί στο πλέγµα των «Συµφωνιών του Αβραάµ». Το έντονο αυτό παρασκήνιο επηρεάζεται από τα όσα εξελίχθηκαν στο Ριάντ, µε τον Τραµπ να θέτει ως όρο στον Αλ Σαράα την «αρµοδιότητα» της επιτήρησης των φυλακών µε τζιχαντιστές, την οποία «εγγυώνται» µέχρι και σήµερα οι Κούρδοι της Συρίας.

40.000+ άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στη σύγκρουση. Οι περισσότεροι από τους νεκρούς, Κούρδοι µαχητές. Μεγάλο µέρος των µαχών επικεντρώθηκε σε αγροτικές περιοχές της κυρίως κουρδικής Νοτιοανατολικής Τουρκίας, αλλά η οργάνωση πραγµατοποίησε και επιθέσεις σε αστικές περιοχές, όπως η Αγκυρα και η Κωνσταντινούπολη. Το PKK περιλαµβάνεται στον κατάλογο των τροµοκρατικών οργανώσεων από την Αγκυρα, τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση και ορισµένες άλλες χώρες.

ΡΚΚ: Τέλος σε μια σύγκρουση 40 ετών με την Τουρκιά

1978

Η ίδρυση του PKK

Το Εργατικό Κόµµα Κουρδιστάν ιδρύθηκε από τον Αµπντoυλάχ Οτσαλάν στη ΝΑ Τουρκία (επίκεντρο της κουρδικής παρουσίας στη χώρα), µε ιδεολογία βασισµένη σε µαρξιστικές-λενινιστικές ιδέες.

1984

Η εξέγερση κατά της Τουρκίας

Στόχος του κόµµατος ήταν η δηµιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Αργότερα µετρίασε τους στόχους του, επιδιώκοντας µεγαλύτερα δικαιώµατα για τους Κούρδους και περιορισµένη αυτονοµία.

1998

Η σύλληψη

Το PKK δρούσε στη Συρία µέχρι το 1998, όταν ο Οτσαλάν αναγκάστηκε να φύγει λόγω αυξανόµενων τουρκικών πιέσεων.

1999

Η θανατική καταδίκη

Συνελήφθη από τις τουρκικές ειδικές δυνάµεις αρκετούς µήνες αργότερα, στην Κένυα, και καταδικάστηκε σε θάνατο από τουρκικό δικαστήριο το 1999.

2002

Τα ισόβια

Η ποινή µετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη τον Οκτώβριο του 2002, αφού η Τουρκία κατάργησε τη θανατική ποινή, και εξακολουθεί να φυλακίζεται σε ένα νησί κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Οι µάχες µειώθηκαν µετά τη σύλληψη του Αµπντουλάχ Οτσαλάν, η οποία οδήγησε στην αποχώρηση των µαχητών από την Τουρκία.

2012

Οι ειρηνευτικές συνοµιλίες

Μετά την αναζωπύρωση της βίας, η Τουρκία και το PKK άρχισαν να συµµετέχουν σε ειρηνευτικές συνοµιλίες από τα τέλη του 2012.

2015

Η πιο αιµατηρή περίοδος

Η διαδικασία αυτή κατέρρευσε τον Ιούλιο του 2015, οδηγώντας στην πιο αιµατηρή περίοδο της σύγκρουσης και σε εκτεταµένες καταστροφές σε ορισµένες αστικές περιοχές της Νοτιοανατολικής Τουρκίας.

Που σημειώνονται συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια: Η σύγκρουση µετατοπίστηκε στο γειτονικό Βόρειο Ιράκ, όπου το PKK έχει βάσεις και η Τουρκία δεκάδες φυλάκια. Η Άγκυρα έχει εξαπολύσει επιχειρήσεις κατά των µαχητών εκεί, συµπεριλαµβανοµένων και των επιδροµών µε πολεµικά και µη επανδρωµένα αεροσκάφη.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά