Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ κήρυξε παράνομους τους περισσότερους δασμούς που είχε επιβάλει ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, προκαλώντας μείζον πλήγμα στον βασικό πυλώνα της οικονομικής του πολιτικής. Η ομόφωνη απόφαση του τριμελούς δικαστηρίου στο Μανχάταν δικαιώνει τις ελεγχόμενες από Δημοκρατικούς Πολιτείες και τις μικρές επιχειρήσεις που είχαν προσφύγει κατά της κυβέρνησης.

Κατάχρηση εξουσίας στην επιβολή δασμών

Το δικαστήριο απεφάνθη ότι ο Τραμπ έκανε κατάχρηση της νομοθεσίας περί διεθνούς οικονομικής έκτακτης ανάγκης για να επιβάλει σειρά δασμών με το πρόσχημα της εθνικής απειλής. Οι δικαστές έκριναν ότι δεν πληρούνταν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις για την επιβολή τέτοιων μέτρων.

Η απόφαση δίνει διορία 10 ημερών στην κυβέρνηση για την υλοποίησή της, χωρίς να ορίζει συγκεκριμένα μέτρα για την άρση των δασμών. Το υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε ήδη έφεση στο Ομοσπονδιακό Εφετείο, με την υπόθεση να αναμένεται να φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Ποιοι δασμοί κρίθηκαν παράνομοι

Η δικαστική απόφαση αφορά:

  • Τον ενιαίο δασμό 10% σε όλες τις εισαγωγές
  • Τους αυξημένους δασμούς κατά Κίνας και Ευρωπαϊκής Ένωσης
  • Τους δασμούς για τη φαιντανύλη σε Κίνα, Καναδά και Μεξικό
  • Τους δασμούς που επιβλήθηκαν ως αντίποινα σε χώρες που αντέδρασαν

Εξαιρούνται οι δασμοί που επιβλήθηκαν βάσει του Άρθρου 232 για χάλυβα και αλουμίνιο, καθώς και του Άρθρου 301 για οχήματα και άλλα προϊόντα, οι οποίοι παραμένουν σε ισχύ.

Νομική αιτιολόγηση της απόφασης

Οι δικαστές απέρριψαν το επιχείρημα ότι ο πρόεδρος Τραμπ είχε δικαίωμα να επιβάλει δασμούς με βάση τον νόμο περί Διεθνών Οικονομικών Εξουσιών Εκτάκτου Ανάγκης (IEEPA). Ο συγκεκριμένος νόμος προβλέπει περιορισμένα μέτρα σε περίπτωση απειλής, κυρίως στον τομέα των χρηματοοικονομικών συναλλαγών και όχι του εμπορίου.

Το δικαστήριο επισήμανε ότι οι δικηγόροι του Τραμπ παραδέχθηκαν πως στόχος των δασμών ήταν να ασκήσουν πίεση σε άλλες χώρες για καλύτερες εμπορικές συμφωνίες. Αυτό δεν συνάδει με τον σκοπό του νόμου, σύμφωνα με την απόφαση.

Το επιχείρημα περί πίεσης της κυβέρνησης ισοδυναμεί με παραδοχή ότι ο άμεσος στόχος των δασμών είναι απλώς να επιβαρύνουν τις χώρες που στοχεύονται, έγραψε το δικαστήριο, το οποίο απαρτίζεται από έναν δικαστή που διορίστηκε από τον Τραμπ, έναν από τον Ομπάμα και έναν από τον Ρέιγκαν.

Αντιδράσεις και επιπτώσεις στις αγορές

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κους Ντεσάι απέρριψε την απόφαση, δηλώνοντας ότι δεν είναι δουλειά των μη εκλεγμένων δικαστών να αποφασίζουν πώς αντιμετωπίζεται μια εθνική κρίση. Υποστήριξε ότι τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ συνιστούν έκτακτη ανάγκη που αποδεκάτισε κοινότητες και αποδυνάμωσε τη βάση της αμυντικής βιομηχανίας.

Για τις χρηματιστηριακές αγορές, η απόφαση του δικαστηρίου έφερε ανάσα. Τα προθεσμιακά συμβόλαια στο Nasdaq 100 εκτινάχθηκαν έως και 2,1%, ενώ το δολάριο ενισχύθηκε και το γεν υποχώρησε. Οι επενδυτές διαβάζουν μια πιθανή αποκλιμάκωση στη δασμολογική στρατηγική του Τραμπ.

Ευρύτερες νομικές προκλήσεις για την κυβέρνηση Τραμπ

Η απόφαση για τους δασμούς συνιστά μία από τις σοβαρότερες δικαστικές ήττες της κυβέρνησης Τραμπ. Έρχεται εν μέσω κύματος προσφυγών κατά προεδρικών διαταγμάτων που αμφισβητούν τα όρια της εκτελεστικής εξουσίας.

Άλλες προσφυγές αφορούν τις μαζικές απολύσεις ομοσπονδιακών υπαλλήλων, τον περιορισμό του δικαιώματος ιθαγένειας κατά γέννηση και τις μονομερείς περικοπές δαπανών που είχε εγκρίνει το Κογκρέσο.

Η αγωγή για τους δασμούς προήλθε από το Liberty Justice Center, συντηρητικό νομικό οργανισμό που εκπροσωπεί μικρές επιχειρήσεις. Οι Πολιτείες που ελέγχονται από τους Δημοκρατικούς υποστηρίζουν ότι οι δασμοί συνιστούν τεράστια φορολογική επιβάρυνση για τους Αμερικανούς καταναλωτές και παραβιάζουν τη συνταγματική αρμοδιότητα του Κογκρέσου.

Μέχρι να αποφανθούν τα ανώτερα δικαστήρια, το δόγμα America First στο εμπόριο έχει δεχτεί το πιο ισχυρό νομικό πλήγμα έως σήμερα. Οι δασμοί που κρίθηκαν παράνομοι παραμένουν μπλοκαρισμένοι, εκτός αν το εφετείο επιτρέψει την προσωρινή επαναφορά τους κατά τη διάρκεια της εκδίκασης.