''New York Times'': Οι δύο επιλογές Τραμπ για το Ιράν - Διπλωματία τελευταίας στιγμής ή πλήγμα με το όπλο που τα αλλάζει όλα;
Η ανάλυση του αμερικανικού Μέσου
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει αφήσει να διαφανεί τι θα κάνει με τον «φάκελο» Ιράν, ωστόσο μπορεί να αποτελέσει τον κρίσιμο παράγοντα για να επιτύχει το Ισραήλ τον τεθειμένο σκοπό του
Με τον Ντόναλντ Τραμπ να επιστρέφει εσπευσμένα στην Ουάσινγκτον μετά τη Σύνοδο των G7 με επίκεντρο την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο Αμερικανός πρόεδρος φαίνεται πως ζυγίζει μια κρίσιμη απόφαση για τον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν: αν θα μπει στη μάχη βοηθώντας το Ισραήλ να καταστρέψει τη βαθιά θαμμένη εγκατάσταση πυρηνικού εμπλουτισμού στο Φορντό, στην οποία μπορεί να φτάσει μόνο το μεγαλύτερο «bunker buster» της Αμερικής, που ρίχνεται από αμερικανικά βομβαρδιστικά B-2, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ των «New York Times».
Αν αποφασίσει να προχωρήσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα γίνουν άμεσα συμμετέχουσες σε μια νέα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, κάνοντας έναν πόλεμο που ο κ. Τραμπ έχει ορκιστεί, σε δύο προεκλογικές εκστρατείες, ότι θα αποφύγει. Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι η συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια επίθεση εναντίον των εγκαταστάσεών του θα θέσει σε κίνδυνο κάθε εναπομείνασα πιθανότητα για τη συμφωνία πυρηνικού αφοπλισμού που ο κ. Τραμπ επιμένει ότι εξακολουθεί να ενδιαφέρεται να επιδιώξει.
Ο κ. Τραμπ δήλωσε επίσης τη Δευτέρα ότι «νομίζω πως το Ιράν βασικά βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θέλει να κάνει μια συμφωνία».
Ο επείγων χαρακτήρας φάνηκε να αυξάνεται. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε αργά τη Δευτέρα ότι ο κ. Τραμπ αποχωρεί πρόωρα από τη Σύνοδο Κορυφής της Ομάδας των 7 λόγω της κατάστασης στη Μέση Ανατολή. «Μόλις φύγω από εδώ, θα κάνουμε κάτι», δήλωσε ο κ. Τραμπ. «Αλλά πρέπει να φύγω από εδώ». Το τι σκόπευε να κάνει παρέμεινε ασαφές, γράφουν οι «New York Times».
Αν ο κ. Βανς και ο κ. Γουίτκοφ συναντηθούν με τους Ιρανούς, λένε αξιωματούχοι, ο πιθανός Ιρανός συνομιλητής θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Abbas Araghchi, ο οποίος έπαιξε βασικό ρόλο στην πυρηνική συμφωνία του 2015 με την κυβέρνηση Ομπάμα και γνωρίζει κάθε στοιχείο του εκτεταμένου πυρηνικού συγκροτήματος του Ιράν. Ο κ. Araghchi, ο οποίος ήταν ο συνομιλητής του κ. Γουίτκοφ στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις, σηματοδότησε το άνοιγμά του σε μια συμφωνία τη Δευτέρα, λέγοντας σε ανακοίνωσή του: «Εάν ο πρόεδρος Τραμπ είναι γνήσιος για τη διπλωματία και ενδιαφέρεται να σταματήσει αυτός ο πόλεμος, τα επόμενα βήματα έχουν σημασία». «Χρειάζεται ένα τηλεφώνημα από την Ουάσινγκτον για να φιμωθεί κάποιος σαν τον Νετανιάχου», είπε, αναφερόμενος στον Ισραηλινό πρωθυπουργό. «Αυτό μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή στη διπλωματία».
Υπάρχει μόνο ένα όπλο για τη δουλειά αυτή, υποστηρίζουν οι ειδικοί. Ονομάζεται Massive Ordnance Penetrator, ή GBU-57, και ζυγίζει τόσο πολύ -30.000 κιλά-, που μπορεί να ανυψωθεί μόνο από βομβαρδιστικό Β-2. Το Ισραήλ δεν διαθέτει ούτε το όπλο ούτε το βομβαρδιστικό που απαιτείται για να το σηκώσει και να το περάσει πάνω από τον στόχο. Εάν ο κ. Τραμπ δεν προχωρήσει σε αυτό το βήμα, αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να σημαίνει ότι ο κύριος στόχος του Ισραήλ στον πόλεμο δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ, όπως αναφέρουν στην ανάλυσή τους οι «New York Times».
«Το Φόρντο ήταν πάντα η ουσία αυτού του πράγματος», δήλωσε στην αμερικανική εφημερίδα ο Brett McGurk, ο οποίος εργάστηκε σε θέματα Μέσης Ανατολής για τέσσερις διαδοχικούς Αμερικανούς προέδρους, από τον George W. Bush έως τον Joseph R. Biden Jr. «Εάν αυτό τελειώσει με το Φόρντο να εξακολουθεί να εμπλουτίζεται, τότε δεν πρόκειται για στρατηγικό κέρδος».
Όλα αυτά ήταν στον κόσμο του πολεμικού σχεδιασμού μέχρι τις πρώτες βολές το πρωί της Παρασκευής στην Τεχεράνη, όταν ο κ. Νετανιάχου διέταξε τα πλήγματα, δηλώνοντας ότι το Ισραήλ είχε ανακαλύψει μια «επικείμενη» απειλή που απαιτούσε «προληπτική δράση». Νέες πληροφορίες, υπέδειξε χωρίς να περιγράψει τις λεπτομέρειες, έδειχναν ότι το Ιράν βρισκόταν στο κατώφλι της μετατροπής του αποθέματος καυσίμων του σε όπλα.
Οι αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που παρακολουθούν το ιρανικό πρόγραμμα εδώ και χρόνια συμφωνούν ότι οι Ιρανοί επιστήμονες και οι ειδικοί στα πυρηνικά εργάζονταν για να συντομεύσουν τον χρόνο που θα χρειαζόταν για την κατασκευή μιας πυρηνικής βόμβας, αλλά δεν είδαν τεράστιες ανακαλύψεις.
Ωστόσο, συμφωνούν με τον κ. McGurk και άλλους εμπειρογνώμονες σε ένα σημείο: Εάν η εγκατάσταση Φόρντο επιβιώσει από τη σύγκρουση, το Ιράν θα διατηρήσει τον βασικό εξοπλισμό που χρειάζεται για να παραμείνει σε μια πορεία προς τη βόμβα, ακόμα και αν θα πρέπει πρώτα να ξαναχτίσει μεγάλο μέρος της πυρηνικής υποδομής που το Ισραήλ έχει αφήσει σε ερείπια κατά τη διάρκεια τεσσάρων ημερών βομβαρδισμών ακριβείας.
Μπορεί να υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις για τον βομβαρδισμό, αν και δεν είναι σχεδόν σίγουρες. Εάν διακοπεί η παροχή ρεύματος στο Φόρντο, από σαμποτέρ ή βομβαρδισμό, θα μπορούσε να προκληθεί ζημιά ή να καταστραφούν οι φυγόκεντροι που περιστρέφονται με υπερηχητικές ταχύτητες. Ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, δήλωσε τη Δευτέρα ότι αυτό μπορεί να έχει συμβεί στο άλλο μεγάλο κέντρο εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας, το Νατάνζ. Το Ισραήλ διέκοψε την παροχή ρεύματος στο εργοστάσιο την Παρασκευή και ο κ. Γκρόσι δήλωσε ότι η διακοπή πιθανώς τα έστειλε να περιστρέφονται εκτός ελέγχου.
Ο κ. Νετανιάχου έχει πιέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαθέσουν τα εκρηκτικά τους από την εποχή της κυβέρνησης Μπους, μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα. Αλλά άνθρωποι που έχουν μιλήσει με τον κ. Τραμπ τους τελευταίους μήνες λένε ότι το θέμα έχει επανειλημμένα αναφερθεί στις συνομιλίες του με τον πρωθυπουργό. Όταν ο κ. Τραμπ έχει ερωτηθεί σχετικά, συνήθως αποφεύγει να απαντήσει ευθέως.
Τώρα η πίεση είναι μεγάλη. Ο Ισραηλινός πρώην υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ, ο οποίος παραιτήθηκε ερχόμενος σε ρήξη με τον κ. Νετανιάχου, δήλωσε τη Δευτέρα στην Μπιάνα Γκολοντρίγκα του CNN ότι «η δουλειά πρέπει να γίνει, από το Ισραήλ, από τις Ηνωμένες Πολιτείες», μια προφανής αναφορά στο γεγονός ότι η βόμβα θα πρέπει να πέσει από Αμερικανό πιλότο σε αμερικανικό αεροπλάνο. Είπε ότι ο κ. Τραμπ έχει «την επιλογή να αλλάξει τη Μέση Ανατολή και να επηρεάσει τον κόσμο».
Και ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, ο Ρεπουμπλικανός από τη Νότια Καρολίνα που συχνά μιλάει εκ μέρους των παραδοσιακών, πιο φιλοπόλεμων (σ.σ. ιέρακες) μελών του κόμματός του, δήλωσε στο CBS την Κυριακή ότι «αν η διπλωματία δεν είναι επιτυχής», θα «παροτρύνει τον πρόεδρο Τραμπ να τα δώσει όλα για να διασφαλίσει ότι, όταν τελειώσει αυτή η επιχείρηση, δεν θα έχει μείνει τίποτα όρθιο στο Ιράν όσον αφορά το πυρηνικό του πρόγραμμα».
«Αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παράσχουμε βόμβες, παράσχετε βόμβες», είπε, προσθέτοντας, σε μια σαφή αναφορά στον Massive Ordnance Penetrator, «όποιες βόμβες και αν είναι. Αν αυτό σημαίνει να πετάξουμε με το Ισραήλ, να πετάξουμε με το Ισραήλ».
Αν αποφασίσει να προχωρήσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα γίνουν άμεσα συμμετέχουσες σε μια νέα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, κάνοντας έναν πόλεμο που ο κ. Τραμπ έχει ορκιστεί, σε δύο προεκλογικές εκστρατείες, ότι θα αποφύγει. Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι η συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια επίθεση εναντίον των εγκαταστάσεών του θα θέσει σε κίνδυνο κάθε εναπομείνασα πιθανότητα για τη συμφωνία πυρηνικού αφοπλισμού που ο κ. Τραμπ επιμένει ότι εξακολουθεί να ενδιαφέρεται να επιδιώξει.
Τραμπ: Ασαφής ο λόγος της επιστροφής στην Ουάσινγκτον - Το μήνυμα του Ιράν για διπλωματική λύση
Ο κ. Τραμπ είχε ενθαρρύνει κάποια στιγμή τον απεσταλμένο του για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, και ενδεχομένως τον αντιπρόεδρο, Τζέι Ντι Βανς, να προσφερθούν να συναντηθούν με τους Ιρανούς, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο. Αλλά τη Δευτέρα ο κ. Τραμπ έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «όλοι θα πρέπει να εκκενώσουν αμέσως την Τεχεράνη», πράγμα που δεν αποτελεί σχεδόν καθόλου ένδειξη διπλωματικής προόδου.Ο κ. Τραμπ δήλωσε επίσης τη Δευτέρα ότι «νομίζω πως το Ιράν βασικά βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θέλει να κάνει μια συμφωνία».
Ο επείγων χαρακτήρας φάνηκε να αυξάνεται. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε αργά τη Δευτέρα ότι ο κ. Τραμπ αποχωρεί πρόωρα από τη Σύνοδο Κορυφής της Ομάδας των 7 λόγω της κατάστασης στη Μέση Ανατολή. «Μόλις φύγω από εδώ, θα κάνουμε κάτι», δήλωσε ο κ. Τραμπ. «Αλλά πρέπει να φύγω από εδώ». Το τι σκόπευε να κάνει παρέμεινε ασαφές, γράφουν οι «New York Times».
Αν ο κ. Βανς και ο κ. Γουίτκοφ συναντηθούν με τους Ιρανούς, λένε αξιωματούχοι, ο πιθανός Ιρανός συνομιλητής θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Abbas Araghchi, ο οποίος έπαιξε βασικό ρόλο στην πυρηνική συμφωνία του 2015 με την κυβέρνηση Ομπάμα και γνωρίζει κάθε στοιχείο του εκτεταμένου πυρηνικού συγκροτήματος του Ιράν. Ο κ. Araghchi, ο οποίος ήταν ο συνομιλητής του κ. Γουίτκοφ στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις, σηματοδότησε το άνοιγμά του σε μια συμφωνία τη Δευτέρα, λέγοντας σε ανακοίνωσή του: «Εάν ο πρόεδρος Τραμπ είναι γνήσιος για τη διπλωματία και ενδιαφέρεται να σταματήσει αυτός ο πόλεμος, τα επόμενα βήματα έχουν σημασία». «Χρειάζεται ένα τηλεφώνημα από την Ουάσινγκτον για να φιμωθεί κάποιος σαν τον Νετανιάχου», είπε, αναφερόμενος στον Ισραηλινό πρωθυπουργό. «Αυτό μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή στη διπλωματία».
«New York Times» :Το όπλο του Τραμπ αν δεν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις με το Ιράν
Αλλά αν αυτή η διπλωματική προσπάθεια αποτύχει ή αν οι Ιρανοί παραμείνουν απρόθυμοι να υποχωρήσουν στην κεντρική απαίτηση του κ. Τραμπ ότι πρέπει τελικά να τερματίσουν κάθε εμπλουτισμό ουρανίου στο ιρανικό έδαφος, ο πρόεδρος θα έχει ακόμα τη δυνατότητα να διατάξει την καταστροφή του Φόρντο και άλλων πυρηνικών εγκαταστάσεων.Υπάρχει μόνο ένα όπλο για τη δουλειά αυτή, υποστηρίζουν οι ειδικοί. Ονομάζεται Massive Ordnance Penetrator, ή GBU-57, και ζυγίζει τόσο πολύ -30.000 κιλά-, που μπορεί να ανυψωθεί μόνο από βομβαρδιστικό Β-2. Το Ισραήλ δεν διαθέτει ούτε το όπλο ούτε το βομβαρδιστικό που απαιτείται για να το σηκώσει και να το περάσει πάνω από τον στόχο. Εάν ο κ. Τραμπ δεν προχωρήσει σε αυτό το βήμα, αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να σημαίνει ότι ο κύριος στόχος του Ισραήλ στον πόλεμο δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ, όπως αναφέρουν στην ανάλυσή τους οι «New York Times».
«Το Φόρντο ήταν πάντα η ουσία αυτού του πράγματος», δήλωσε στην αμερικανική εφημερίδα ο Brett McGurk, ο οποίος εργάστηκε σε θέματα Μέσης Ανατολής για τέσσερις διαδοχικούς Αμερικανούς προέδρους, από τον George W. Bush έως τον Joseph R. Biden Jr. «Εάν αυτό τελειώσει με το Φόρντο να εξακολουθεί να εμπλουτίζεται, τότε δεν πρόκειται για στρατηγικό κέρδος».
Ιράν: Πώς θα πληγεί το Φόρντο από τις ΗΠΑ, αν «διαβούν τον Ρουβίκωνα»
Αυτό ίσχυε εδώ και πολύ καιρό, και τα τελευταία δύο χρόνια ο αμερικανικός στρατός έχει βελτιώσει την επιχείρηση, υπό τον στενό έλεγχο του Λευκού Οίκου. Οι ασκήσεις οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι μια βόμβα δεν θα έλυνε το πρόβλημα - οποιαδήποτε επίθεση στο Φόρντο θα έπρεπε να γίνει κατά κύματα, με τα B-2 να απελευθερώνουν τη μια βόμβα μετά την άλλη στην ίδια τρύπα. Και η επιχείρηση θα έπρεπε να εκτελεστεί από Αμερικανό πιλότο και πλήρωμα.Όλα αυτά ήταν στον κόσμο του πολεμικού σχεδιασμού μέχρι τις πρώτες βολές το πρωί της Παρασκευής στην Τεχεράνη, όταν ο κ. Νετανιάχου διέταξε τα πλήγματα, δηλώνοντας ότι το Ισραήλ είχε ανακαλύψει μια «επικείμενη» απειλή που απαιτούσε «προληπτική δράση». Νέες πληροφορίες, υπέδειξε χωρίς να περιγράψει τις λεπτομέρειες, έδειχναν ότι το Ιράν βρισκόταν στο κατώφλι της μετατροπής του αποθέματος καυσίμων του σε όπλα.
Οι αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που παρακολουθούν το ιρανικό πρόγραμμα εδώ και χρόνια συμφωνούν ότι οι Ιρανοί επιστήμονες και οι ειδικοί στα πυρηνικά εργάζονταν για να συντομεύσουν τον χρόνο που θα χρειαζόταν για την κατασκευή μιας πυρηνικής βόμβας, αλλά δεν είδαν τεράστιες ανακαλύψεις.
Ωστόσο, συμφωνούν με τον κ. McGurk και άλλους εμπειρογνώμονες σε ένα σημείο: Εάν η εγκατάσταση Φόρντο επιβιώσει από τη σύγκρουση, το Ιράν θα διατηρήσει τον βασικό εξοπλισμό που χρειάζεται για να παραμείνει σε μια πορεία προς τη βόμβα, ακόμα και αν θα πρέπει πρώτα να ξαναχτίσει μεγάλο μέρος της πυρηνικής υποδομής που το Ισραήλ έχει αφήσει σε ερείπια κατά τη διάρκεια τεσσάρων ημερών βομβαρδισμών ακριβείας.
Μπορεί να υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις για τον βομβαρδισμό, αν και δεν είναι σχεδόν σίγουρες. Εάν διακοπεί η παροχή ρεύματος στο Φόρντο, από σαμποτέρ ή βομβαρδισμό, θα μπορούσε να προκληθεί ζημιά ή να καταστραφούν οι φυγόκεντροι που περιστρέφονται με υπερηχητικές ταχύτητες. Ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, δήλωσε τη Δευτέρα ότι αυτό μπορεί να έχει συμβεί στο άλλο μεγάλο κέντρο εμπλουτισμού ουρανίου της χώρας, το Νατάνζ. Το Ισραήλ διέκοψε την παροχή ρεύματος στο εργοστάσιο την Παρασκευή και ο κ. Γκρόσι δήλωσε ότι η διακοπή πιθανώς τα έστειλε να περιστρέφονται εκτός ελέγχου.
Το προφίλ του «αμερικανικού υπερόπλου» και οι πιέσεις Νετανιάχου - Το μήνυμα του πρώην υπουργού Άμυνας του Ισραήλ
Ο κ. Τραμπ σπάνια μιλάει ονομαστικά για το Φόρντο, αλλά κατά καιρούς έχει αναφερθεί στην GBU-57, λέγοντας μερικές φορές στους βοηθούς του ότι εκείνος διέταξε την ανάπτυξή της. Αυτό δεν είναι σωστό: Οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να σχεδιάζουν το όπλο το 2004, κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους, ειδικά για να καταρρεύσουν τα βουνά που προστατεύουν μερικές από τις βαθύτερες πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν και τη Βόρεια Κορέα. Δοκιμάστηκε, ωστόσο, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του κ. Τραμπ και προστέθηκε στο οπλοστάσιο.Ο κ. Νετανιάχου έχει πιέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να διαθέσουν τα εκρηκτικά τους από την εποχή της κυβέρνησης Μπους, μέχρι στιγμής χωρίς αποτέλεσμα. Αλλά άνθρωποι που έχουν μιλήσει με τον κ. Τραμπ τους τελευταίους μήνες λένε ότι το θέμα έχει επανειλημμένα αναφερθεί στις συνομιλίες του με τον πρωθυπουργό. Όταν ο κ. Τραμπ έχει ερωτηθεί σχετικά, συνήθως αποφεύγει να απαντήσει ευθέως.
Τώρα η πίεση είναι μεγάλη. Ο Ισραηλινός πρώην υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ, ο οποίος παραιτήθηκε ερχόμενος σε ρήξη με τον κ. Νετανιάχου, δήλωσε τη Δευτέρα στην Μπιάνα Γκολοντρίγκα του CNN ότι «η δουλειά πρέπει να γίνει, από το Ισραήλ, από τις Ηνωμένες Πολιτείες», μια προφανής αναφορά στο γεγονός ότι η βόμβα θα πρέπει να πέσει από Αμερικανό πιλότο σε αμερικανικό αεροπλάνο. Είπε ότι ο κ. Τραμπ έχει «την επιλογή να αλλάξει τη Μέση Ανατολή και να επηρεάσει τον κόσμο».
Και ο γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ, ο Ρεπουμπλικανός από τη Νότια Καρολίνα που συχνά μιλάει εκ μέρους των παραδοσιακών, πιο φιλοπόλεμων (σ.σ. ιέρακες) μελών του κόμματός του, δήλωσε στο CBS την Κυριακή ότι «αν η διπλωματία δεν είναι επιτυχής», θα «παροτρύνει τον πρόεδρο Τραμπ να τα δώσει όλα για να διασφαλίσει ότι, όταν τελειώσει αυτή η επιχείρηση, δεν θα έχει μείνει τίποτα όρθιο στο Ιράν όσον αφορά το πυρηνικό του πρόγραμμα».
«Αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παράσχουμε βόμβες, παράσχετε βόμβες», είπε, προσθέτοντας, σε μια σαφή αναφορά στον Massive Ordnance Penetrator, «όποιες βόμβες και αν είναι. Αν αυτό σημαίνει να πετάξουμε με το Ισραήλ, να πετάξουμε με το Ισραήλ».
