Ένα από τα σενάρια και το πιο πιθανό κατά Αμερικανούς αξιωματούχους, που παίζουν δυνατά μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ για την κρίση στη Μέση Ανατολή, είναι η χρήση της λεγόμενης Bunker Buster. Με λίγα λόγια η επιλογή που παίζει «δυνατά» είναι η χρήση αμερικανικής κατασκευής βομβών κατά οχυρωμένων υπόγειων θέσεων για να καταστραφεί η ιρανική εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, σε μεγάλο βάθος, που οι βόμβες τις οποίες διαθέτει η ισραηλινή πολεμική αεροπορία δεν μπόρεσαν να φθάσουν. Επίσης, η εφημερίδα New York Times μετέδωσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε επίσης να αναπτύξει αμερικανικά αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού για να επιτρέψει σε ισραηλινά μαχητικά να εκτελούν αποστολές μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας.

Διαβάστε: Ποια είναι η "μητέρα όλων των βομβών", το υπερόπλο της Αμερικής;

Τι είναι όμως το Bunker Buster, η υπερβόμβα που διαθέτουν μόνο οι ΗΠΑ και τη θέλει διακαώς στο «παιχνίδι» εναντίον του Ιράν το Ισραήλ; Σύμφωνα με τη Washington Post, Οι σκληρά οχυρωμένες, υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν είναι απρόσβλητες από τα περισσότερα συμβατικά όπλα — με πιθανή εξαίρεση το Bunker Buster, μια αμερικανική βόμβα 13.600 κιλών ειδικά σχεδιασμένη για βαθιά διείσδυση.

Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλακούν στην κλιμακούμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ένας βασικός στόχος θα είναι η εξουδετέρωση των υπόγειων εγκαταστάσεων του Ιράν που εμπλέκονται στον εμπλουτισμό πυρηνικών υλικών. Η αποστολή αυτή θα ανατεθεί, πιθανότατα, σε έναν περιορισμένο αριθμό στρατηγικών βομβαρδιστικών της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, τα οποία είναι ικανά να φέρουν και να εξαπολύσουν τις τεράστιες βόμβες ακριβείας των 13,6 τόνων που σχεδιάστηκαν για να καταστρέφουν υπόγειους στόχους.

Η βόμβα αυτή, με την κωδική ονομασία GBU-57, είναι γνωστή ως Bunker Buster, που στα ελληνικά σημαίνει «καταστροφέας καταφυγίων» ή πιο επίσημα ως Massive Ordnance Penetrator (MOP).

Γιατί το Bunker Buster είναι το κατάλληλο όπλο για την καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος

Όπως δηλώνει και το όνομά της, η Bunker Buster είναι σχεδιασμένη για την καταστροφή βαθιά θαμμένων και οχυρωμένων εγκαταστάσεων, όπως υπόγεια καταφύγια και τούνελ. Ο σχεδιασμός της, το τεράστιο βάρος και η κατασκευή από ειδικό κράμα χάλυβα της επιτρέπουν να διεισδύει στο έδαφος πριν εκραγεί, σύμφωνα με την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ.

Παρά το γεγονός ότι είναι το βαρύτερο συμβατικό όπλο στο αμερικανικό οπλοστάσιο, δεν προορίζεται για μαζικές εκρήξεις σε μεγάλη έκταση. Αντίθετα, βασίζεται στην καθοδήγηση GPS για ακριβή πλήγματα σε καλά προστατευμένους στόχους, αυτούς που οι κοινές βόμβες δεν μπορούν να φτάσουν. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν δημόσιες αναφορές για χρήση της MOP σε επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με αξιωματούχους του Πενταγώνου, τους οποίους δεν κατονομάζει η Washington Post, η Bunker Buster μπορεί να διαπεράσει έως και 60 μέτρα γης ή σκυροδέματος. Όμως, είναι πιθανό οι δυνατότητές της να έχουν αυξηθεί μετά από δεκαετίες εξέλιξης, δηλώνει ο πρώην τεχνικός εξουδετέρωσης εκρηκτικών του Στρατού, Τρέβορ Μπολ.

Ποιο αεροσκάφος μπορεί να μεταφέρει την Bunker Buster

Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί πως ενώ το Ισραήλ χρησιμοποιεί αμερικανικά όπλα για τις αεροπορικές επιχειρήσεις του σε Γάζα, Λίβανο και Ιράν, τα ισραηλινά μαχητικά δεν μπορούν να μεταφέρουν την Bunker Buster. Το μοναδικό αεροσκάφος της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ που μπορεί να την εξαπολύσει είναι το στρατηγικό βομβαρδιστικό B-2 Spirit με τεχνολογία stealth.

Υπάρχουν 19 επιχειρησιακά B-2, σύμφωνα με την Πολεμική Αεροπορία. Αν και πετούν με υποηχητική ταχύτητα, μπορούν να ανεφοδιαστούν στον αέρα και να καλύψουν τεράστιες αποστάσεις. Κατά τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο στα τέλη της δεκαετίας του 1990, πιλότοι των B-2 απογειώνονταν από την αεροπορική βάση Whiteman στο Μιζούρι, εκτελούσαν αποστολές βομβαρδισμού και επέστρεφαν απευθείας. Το 2017, δύο B-2 πέταξαν 34 ώρες για να πλήξουν στρατόπεδα του Ισλαμικού Κράτους στη Λιβύη.

Πρόσφατες αναβαθμίσεις στην Bunker Buster περιλάμβαναν την επίλυση ενός προβλήματος «ενσωμάτωσης» με το B-2, όπως ανέφερε η Πολεμική Αεροπορία πέρυσι. Επίσης, δοκιμάζονται τεχνολογίες για την καταστροφή στόχων με περιορισμένες πληροφορίες για την υπόγεια δομή τους. Ένας «έξυπνος πυροκροτητής» μπορεί να εντοπίζει κενά στο έδαφος -όπως π.χ. δωμάτια ή πατώματα- και να ενεργοποιεί την έκρηξη στο ιδανικό σημείο, εξηγεί στην αμερικανική εφημερίδα ο Μπολ.

Αυτή η δυνατότητα θα ήταν κρίσιμη σε περίπτωση που απαιτούνταν επαναλαμβανόμενα πλήγματα στον ίδιο στόχο. Ωστόσο, δεν είναι ξεκάθαρο αν η τεχνολογία αυτή έχει ήδη ενταχθεί σε επιχειρησιακή χρήση.


Ποιοι ιρανικοί στόχοι είναι πιο πιθανοί

Ο πιο καλά προστατευμένος υπόγειος σταθμός εμπλουτισμού πυρηνικών του Ιράν είναι το Φορντό, στην έρημο νοτιοδυτικά της Τεχεράνης. Το εργοστάσιο πυρηνικών είναι πλήρως υπόγειο, σκαλισμένο σε πλαγιά βουνού. Επιθεωρητές του ΟΗΕ που επισκέφθηκαν τον χώρο ανέφεραν την ύπαρξη σηράγγων με παχιά τσιμεντένια τοιχώματα και θωρακισμένες θύρες. Κάποια από τα καταφύγια προστατεύονται από έως και 90 μέτρα συμπαγούς βράχου, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Washington Post από το 2012.

Το Φορντό υποτίθεται ότι έχει σχεδιαστεί για εμπλουτισμό ουρανίου στο 20%, όμως σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), η παραγωγή ουρανίου εμπλουτισμένου στο 60% έχει αυξηθεί, πλησιάζοντας επικίνδυνα το 90% που απαιτείται για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.

Δεν είναι τόσο απλό!

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ακόμη και η πλήρης καταστροφή των φυγοκεντρητών εμπλουτισμού στο Φορντό δεν θα σήμαινε απαραίτητα το τέλος του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Μπορεί να υπάρχουν εγκαταστάσεις ή αποθέματα καυσίμου που δεν έχουν εντοπιστεί από τους επιθεωρητές του ΟΗΕ, σημειώνει ο Ρίτσαρντ Νέφιου, πρώην επικεφαλής διαπραγματευτής των ΗΠΑ για το Ιράν και νυν συνεργάτης στο Washington Institute for Near East Policy. «Ακόμη και αν το Φορντό εξαφανιστεί αύριο, οι ανησυχίες μας θα παραμένουν σοβαρές», είπε χαρακτηριστικά.

Τι προκάλεσαν οι ισραηλινές επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν

Σύμφωνα με πληροφορίες τόσο από τις δύο χώρες όσο και από δορυφορικές εικόνες, οι αρχικές επιθέσεις του Ισραήλ δεν προκάλεσαν μη αναστρέψιμες ζημιές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Φαίνεται πως το Ισραήλ επιτέθηκε κοντά στο Φορντό, χωρίς όμως να πλήξει την υπόγεια εγκατάσταση. Αντίθετα, το Νατάνζ, η άλλη βασική μονάδα εμπλουτισμού, υπέστη σοβαρές καταστροφές σε αρκετές εγκαταστάσεις, όπως και στο ηλεκτρικό δίκτυο, σύμφωνα με την ΙΑΕΑ και ειδικούς μη διάδοσης.

Το μοναδικό υπέργειο εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Νατάνζ, γνωστό ως Pilot Fuel Enrichment Plant, καταστράφηκε εντελώς, όπως δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ΙΑΕΑ, Ραφαέλ Γκρόσι. Αρχικά, οι αναλυτές εκτιμούσαν ότι οι υπόγειες υποδομές στο Νατάνζ είχαν παραμείνει ανέπαφες. Όμως η ΙΑΕΑ ανέφερε σε ανάρτηση στο X (πρώην Twitter) ότι «οι αναλύσεις υποδεικνύουν άμεσες ζημιές στους υπόγειους χώρους εμπλουτισμού».

Άλλοι στόχοι που επλήγησαν περιλαμβάνουν τη μονάδα παραγωγής μεταλλικού ουρανίου στο Ισφαχάν, στρατιωτικό συγκρότημα στην Πάρτσιν, τον αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Αράκ και τον πυρηνικό σταθμό του Μπουσέρ. Ο Γκρόσι επιβεβαίωσε ότι το Ισφαχάν επλήγη, αλλά ανέφερε ότι ο σταθμός του Μπουσέρ δεν χτυπήθηκε ούτε επηρεάστηκε.