Πυριτιδαποθήκη έτοιμη να εκραγεί θυμίζει η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, με την ακραία όξυνση και τα απανωτά πυραυλικά χτυπήματα να καταδεικνύουν μία νέα κόλαση πόλεμου. Λίγες ώρες αφότου ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, πάτησε το «κουμπί» και η αμερικανική εμπλοκή στη σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν ταρακούνησε συθέμελα το γεωπολιτικό περιβάλλον, η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σε ύψιστο συναγερμό για ένα ενδεχόμενο ντόμινο επιπτώσεων που μπορεί να εκτείνεται από μία πετρελαϊκή, ναυτιλιακή μέχρι και πληθωριστική κρίση. Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή αναμένεται να προκαλέσει ένα νέο κύμα αναταραχών στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, τη στιγμή που πολλοί αναρωτιούνται μέχρι πού θα φτάσει η αμερικανική εμπλοκή και γιατί τα βομβαρδιστικά των ΗΠΑ κινήθηκαν τη δεδομένη χρονική στιγμή πάνω από τον ουρανό του Ιράν, κάτι που αποτέλεσε σημείο αιφνιδιασμού από τη στιγμή που ο Τραμπ είχε προαναγγείλει πως θα αποφάσιζε σε δύο βδομάδες τη στάση που θα τηρούσε απέναντι στην Τεχεράνη. 

Διαβάστε: Στην αντεπίθεση το Ιράν: "Το παιχνίδι δεν τελείωσε, το ουράνιο παραμένει άθικτο"- "Αν αντιδράσετε, θα είναι το χειρότερο λάθος", προειδοποιεί ο Ρούμπιο

Η απότομη κλιμάκωση στις σχέσεις Ουάσινγκτον-Τεχεράνης, ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες, με τα τελεσίγραφα των ΗΠΑ να κινούνται σε σκληρό τόνο μη αφήνοντας περιθώρια για συνέχιση εμπλουτισμού του ουρανίου από το Ιράν, μαρτυρούσαν την άκαμπτη στάση του Αμερικανού προέδρου όσον αφορά στις παραβιάσεις από το Ιράν στα πυρηνικά. Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησαν οι πυραυλικές επιθέσεις, ο Ντόναλντ Τραμπ έστειλε το μήνυμα στο Ιράν να προχωρήσει σε συμφωνία για τα πυρηνικά αλλιώς κινδυνεύει με συντριβή. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, υπογραμμίζοντας την πυραυλική απειλή από το Ιράν και διαμηνύοντας ότι θέλει να την εξαλείψει, προχώρησε σε κομβικής σημασίας χτυπήματα σε πυρηνικούς σταθμούς των αντιπάλων, με την Ουάσινγκτον να επικροτεί την κίνηση, μιλώντας για εξαιρετικής ακρίβειας πλήγματα.

Αποδυναμώνοντας, όπως συνέβη άλλωστε και με Χεζμπολάχ-Χαμάς, τον βασικό κορμό της ιρανικής άμυνας, το Ισραήλ επέφερε βαρύ πλήγμα στο Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης εξοντώνοντας διοικητές. Εύλογα ανέκυψε, τότε, το ερώτημα εάν πλησιάζει το τέλος του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν αφού η συγκεκριμένη οργάνωση υποστηρίζει τον ανώτατο ηγέτη της χώρας, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ. Δέκα ημέρες, αργότερα, όμως, και τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Πλέον το ερώτημα δεν είναι εάν θα δολοφονηθεί από τους Ισραηλινούς ή τους Αμερικανούς ο Χαμενεϊ αλλά πόσο θα κλιμακώσει τις επιθέσεις ο Τραμπ, πόσο θα αλλάξει το τοπίο στη Μέση Ανατολή, στη συνέχεια στην παγκόσμια οικονομία κι εάν θα ανοίξει ένας νέος κύκλος τρομοκρατίας κατά της Δύσης. 

Πυρηνικά του Ιράν: Γιατί ο Τραμπ πάτησε τώρα το "κουμπί"; 

Παρά το γεγονός ότι στην ισραηλινή κοινωνία επικρατεί ένα κλίμα αποδοχής για τις τελευταίες επιθετικές ενέργειες του Νετανιάχου κατά του Ιράν, στην αμερικανική κοινή γνώμη η εικόνα είναι διαφορετική καθώς υψώνονται φωνές για αποφυγή ενός σεναρίου όπως του 2003 με την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ιράκ, επί προεδρίας Τζορτζ Μπους του νεότερου. Ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί αλλά κυρίως οι Δημοκρατικοί διαφωνούν με τους χειρισμούς Τραμπ όσον αφορά στον βομβαρδισμό στο Ιράν. Τι κρύβεται, όμως, πίσω από την απόφαση του Τραμπ; 

Όπως όλα δείχνουν, προσπαθεί να κλείσει την ιστορία που είχε ανοίξει το 2018, οπότε και αποχώρησαν οι ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ο τωρινός Ιούνιος του 2025, θυμίζει εκείνον τον Μάιο, πριν από επτά χρόνια, οπότε ο Αμερικανός πρόεδρος θέλησε να εδραιώσει μία νέα συνθήκη, μία νέα εποχή, ύστερα από δεκαετίες συγκρουσιακής πορείας ανάμεσα στις δύο πλευρές όσον αφορά στα πυρηνικά. Ο σκοπός του είναι μάλλον πολιτικός παρά στρατιωτικός. Με τον βομβαρδισμό των σταθμών Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό επιχειρεί να μηδενίσει τα προγράμματα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, αφού έδωσε σειρά προθεσμιών ενώ είχαν προηγηθεί πέντε γύροι συνομιλιών ανάμεσα στις δύο πλευρές οι οποίοι, όπως αποδέχθηκαν, αποτέλεσαν μία σταγόνα στον ωκεανό. 

Κατά τους πρώτους μήνες της θητείας του, ο Τραμπ επιχείρησε μία στρατηγικής ίσως και ιστορικής σημασίας κίνηση εγκαινιάζοντας μία νέα περίοδο στις συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν για τα πυρηνικά που είχαν παγώσει επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, το Ιράν, αν και δεν παραδέχεται ότι διατηρεί τις πυρηνικές εγκαταστάσεις για επιθετικό σκοπό, δεν φάνηκε να συμφωνεί με το σχέδιο εγκατάλειψης εμπλουτισμού ουρανίου του που τελευταία είχε φτάσει στο 60%. Η στιγμή που επέλεξε, μάλιστα, ο Τραμπ να προχωρήσει σε ακραία όξυνση με το Ιράν είναι συμβολική. Δέκα χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, συνθήκη που παραβιάστηκε όμως νωρίς.

Πυρηνικά: Ηλεκτρισμένο το κλίμα ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη

Ούτε στις συνομιλίες της Γενεύης ανάμεσα στους Ευρωπαίους αξιωματούχους και τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, το Ιράν φάνηκε πρόθυμο να διαπραγματευτεί τον μηδενισμό του εμπλουτισμού ουρανίου του, γεγονός που προκάλεσε την οργή του Ντόναλντ Τραμπ και κατέδειξε ακόμη ένα επικοινωνικό χάσμα ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη, με τον Αμερικανό πρόεδρο να λέει, απευθυνόμενος προς την ΕΕ, πως το Ιράν δεν θέλει να συνομιλήσει μαζί τους, αλλά με εκείνον.

Προσπαθώντας και πάλι να κλείσει μία νέα συμφωνία και να εγκαινιάσει μία νέα εποχή στις σχέσεις με το Ιράν, ο Τραμπ προχωρά το σχέδιο εμπλοκής στον πόλεμο, το ερώτημα όμως είναι τι μπορεί να σημαίνει ο βομβαρδισμός των πυρηνικών εγκαταστάσεων. Ειδικοί, πάντως, διατείνονται ότι η πρόκληση ενός νέου Τσερνόμπιλ, είναι μάλλον απίθανη από τη στιγμή που δεν μιλάμε για πυρηνικούς αντιδραστήρες αλλά για σταθμούς εμπλουτισμού ουρανίου.

Η αρμόδια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών, δε, δεν διαπίστωσε κάποια αξιόλογη μεταβολή των επιπέδων ραδιενέργειας στα σημεία των επιθέσεων. Το άλλο όμως ζήτημα είναι πόσο ακόμη θα επιχειρήσουν τα αμερικανικά βομβαρδιστικά, εάν θα συντρίψουν τις υπόγειες εγκαταστάσεις του Φορντό και εάν τελικά θα εξελειφθούν τα πυρηνικά του Ιράν. Άραγε μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος του Ντόναλντ Τραμπ, πώς θα κινηθεί το Ιράν και τι θα συμβεί με τον παράγοντα Ρωσία;

Ο ρόλος της Ρωσίας και οι επαφές με το Ιράν

Ήδη το καθεστώς Χαμενεϊ στέλνει το μήνυμα για σκληρές, επιθετικές απαντήσεις, με το Ιράν να μην επιδεικνύει διάθεση συμβιβασμού ενώ δεν αποκλείει το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, κάτι που πριν ακόμη συμβεί πιθανότατα να προκαλέσει κατρακύλα στις αγορές. Την ίδια στιγμή, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών μεταβαίνει, τη Δευτέρα, στη Ρωσία, για συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. 

Το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος αναλαμβάνει άτυπα τον ρόλο του μεσολαβητή μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα, δεδομένου ότι είναι επί χρόνια συνομιλητής του Τραμπ, ενδεχομένως όμως να λειτουργήσει αρνητικά για την Ουκρανία και κατ'επέκταση να προκληθεί μία νέα διάσταση απόψεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη. 

Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ

Ποιοι και πώς επηρεάζονται από το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ; Άμεσος θα είναι ο αντίκτυπος σε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Κουβέιτ. Μία πιαθνή συσπείρωση των χωρών αυτών εναντίον των ΗΠΑ πιθανόν να προκαλούσε μία ανησυχητική αποσταθεροποίηση. Από την άλλη πλευρά, Κίνα, Ινδία και Νότια Κορέα ενδέχεται να εναντιωθούν στις ΗΠΑ δεδομένου ότι είναι οι κύριοι εισαγωγείς του πετρελαίου από την περιοχή. 

Οι αλυσιδωτές συνέπειες θα άγγιζαν και την τιμή του πετρελαίου που θα μπορούσε να υποστεί ένα δραματικό άλμα, ενώ παράλληλα ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, σχολιάζοντας το ενδεχόμενο μία τέτοιας εξέλιξης με το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, κάνει λόγο για οικονομική αυτοκτονία.

Οι εξελίξεις είναι - αν μη τι άλλο - πυκνές, τα σενάρια πολλά, άγνωστο όμως πώς θα κινηθεί ο Αμερικανός πρόεδρος τις επόμενες ώρες όπως και ποια αντίποινα θα επιλέξει το Ιράν έχοντας ήδη γνωρίσει σημαντική απώλεια των βασικών αμυντικών δυνάμεών του...