Επαναλαμβανόμενος είναι ο ήχος των σειρήνων στη Μέση Ανατολή, με τα πυραυλικά χτυπήματα να πέφτουν αδιάκοπα στην περιοχή και τον «ασκό του Αιόλου» να έχει ανοίξει. Με τον Ντόναλντ Τραμπ, σε ένα από τα τελευταία μηνύματά του να χαρακτηρίζει μνημειώδεις τις καταστροφές στο Ιράν, κάνοντας παράλληλα λόγο για ανίκανη ηγεσία, τη στιγμή που θέτει ζήτημα αλλαγής, ανεβάζει τους τόνους σε πλήρη ευθυγράμμιση με το Ισραήλ. Σε αυτό το μεταβαλλόμενο και πολυσύνθετο σκηνικό συγκρούσεων, το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου εναι πώς θα απαντήσει το Ιράν και πώς θα εξελιχθεί ο ρόλος της Ρωσίας στην πολεμική εξίσωση. 

Διαβάστε: Μέση Ανατολή: Γιατί ο Τραμπ έστειλε τώρα τα αμερικανικά βομβαρδιστικά στο Ιράν - Βαριά σκιά πάνω από την παγκόσμια οικονομία το ενδεχόμενο κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι Ιράν ενδέχεται να χτυπήσει αμερικανικές βάσεις, θέτοντας στο στόχαστρό του το Πεντάγωνο, και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει χώρες όπως τη Συρία και το Ιράκ, για μία μεγάλης κλίμακας επίθεση στην Αμερική. Ένα άλλο σενάριο που προβάλλεται στα διεθνή ΜΜΕ είναι να χτυπήσει αμερικανικά πολεμικά πλοία και μέσω των ανταρτών της Υεμένης, Χουθι, να δημιουργήσει ένα περιβάλλον αποσταθεροποίησης στην Ερυθρά Θάλασσα. Την ίδια στιγμή, ένα μείζον ζήτημα που βρίσκεται ακόμη στο τραπέζι είναι εάν το Ιράν διαθέτει τις πυρηνικές δυνάμεις για να δημιουργήσει πυρηνική βόμβα. Ο εφιάλτης, όμως, τη δεδομένη στιγμή για την παγκόμια κοινότητα που δεν θεωρείται απίθανο να συμβεί αφορά στα Στενά του Ορμούζ και τον αποκλεισμό τους.

Ιράν: Το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ

Μετά την αμερικανική εμπλοκή στη σύγκρουση με το Ισραήλ, η Τεχεράνη δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, κάτι που θα επέφερε βαρύ πλήγμα στη ναυτιλία και γενικότερα στην οικονομία. Άμεσος θα είναι ο αντίκτυπος σε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Κουβέιτ. Μία πιαθνή συσπείρωση των χωρών αυτών εναντίον των ΗΠΑ πιθανόν να προκαλούσε μία ανησυχητική αποσταθεροποίηση. Από την άλλη πλευρά, Κίνα, Ινδία και Νότια Κορέα ενδέχεται να εναντιωθούν στις ΗΠΑ δεδομένου ότι είναι οι κύριοι εισαγωγείς του πετρελαίου από την περιοχή. 

Οι αλυσιδωτές συνέπειες θα άγγιζαν και την τιμή του πετρελαίου που θα μπορούσε να υποστεί ένα δραματικό άλμα, ενώ παράλληλα ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, σχολιάζοντας το ενδεχόμενο μία τέτοιας εξέλιξης με το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, κάνει λόγο για οικονομική αυτοκτονία.

Ένα άλλο σενάριο, πάντως, είναι το Ιράν, έχοντας υποστεί πλήγμα στις δυνάμεις άμυνάς του και έχοντας χάσει πυραύλους, να σταθεί αδύνατο να καταρτίσει σχέδιο αντιποίνων. Ήδη, το Ισραήλ έχει προκαλέσει βαθύ πλήγμα στο θεοκρατικό καθεστώς του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεϊ εξουδετερώνοντας συνεργάτες του, διοικητές των Φρουρών της Επανάστασης. Τις τελευταίες, μάλιστα, ώρες πυκνώνουν οι φωνές που μιλούν και για πιθανή πτώση του καθεστώτος, ωστόσο όσο κι εάν φαίνεται απλη δεν είναι η συγκεκριμένη μετάβαση προς τον επιδιωκόμενο εκδημοκρατισμό. Όπως έχει δείξει η ιστορία, οι προσπάθειες η Τεχεράνη να αποκτήσει δημοκρατικό πολίτευμα έχουν συχνά πέσει στο κενό, με το δίκτυο Χαμενεϊ να αποδεικνύεται τρομακτικά ευρύ και τη σιιτική κοινότητα να είναι η επικρατούσα στην περιοχή έναντι αποσχιστικών τάσεων της σουνιτικής. 


Ο ρόλος της Ρωσίας και οι επαφές με το Ιράν

Με ενδιαφέρον η παγκόσμια κοινή γνώμη παρακολουθεί τη συμμαχία Ρωσίας και Κίνας που διεξάγουν συνομιλίες και καταδικάζουν τις ισραηλινές επιθέσεις, ενώ παράλληλα το Κρεμλίνο παρεμβαίνει εκφράζοντας αντίθεση στη στρατηγική Τραμπ. Η Μόσχα, μάλιστα, έλαβε την πρωτοβουλία να διαδραματίσει, τρόπον τινά, τον ρόλο του μεσολοβητή στη σύγκρουση, κάτι που γεννά ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μία ο φόβος της ολικής ρήξης ΗΠΑ-Ιράν να δημιουργήσει ένα ψυχροπολεμικό κλίμα Ουάσινγκτον-Μόσχας είναι ορατός, από την άλλη όμως ανοίγει παράθυρο ελπίδας μήπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν καταφέρει, μετά τις συνομιλίες της Δευτέρας με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, να φέρει πιο κοντά ΗΠΑ και Ιράν. 

Το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος αναλαμβάνει άτυπα τον ρόλο του μεσολαβητή μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα, δεδομένου ότι είναι επί χρόνια συνομιλητής του Τραμπ, ενδεχομένως όμως να λειτουργήσει αρνητικά για την Ουκρανία και κατ'επέκταση να προκληθεί μία νέα διάσταση απόψεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη. 

Τι συμβαίνει όμως ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη; Μετά τις συνομιλίες της Γενεύης ανάμεσα στους Ευρωπαίους αξιωματούχους και τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών, κατά τις οποίες το Ιράν δεν φάνηκε πρόθυμο να διαπραγματευτεί τον μηδενισμό του εμπλουτισμού ουρανίου του, προκλήθηκε η οργή του Ντόναλντ Τραμπ που κατέδειξε ακόμη ένα επικοινωνικό χάσμα ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρώπη, με τον Αμερικανό πρόεδρο να λέει, απευθυνόμενος προς την ΕΕ, πως το Ιράν δεν θέλει να συνομιλήσει μαζί τους, αλλά με εκείνον.


Τι επιδιώκει ο Τραμπ με τον βομβαρδισμό στο Ιράν

Την ίδια ώρα, όπως όλα δείχνουν, ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθεί να κλείσει την ιστορία που είχε ανοίξει το 2018, οπότε και αποχώρησαν οι ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ο τωρινός Ιούνιος του 2025, θυμίζει εκείνον τον Μάιο, πριν από επτά χρόνια, οπότε ο Αμερικανός πρόεδρος θέλησε να εδραιώσει μία νέα συνθήκη, μία νέα εποχή, ύστερα από δεκαετίες συγκρουσιακής πορείας ανάμεσα στις δύο πλευρές όσον αφορά στα πυρηνικά. Ο σκοπός του είναι μάλλον πολιτικός παρά στρατιωτικός. Με τον βομβαρδισμό των σταθμών Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό επιχειρεί να μηδενίσει τα προγράμματα εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν, αφού έδωσε σειρά προθεσμιών ενώ είχαν προηγηθεί πέντε γύροι συνομιλιών ανάμεσα στις δύο πλευρές οι οποίοι, όπως αποδέχθηκαν, αποτέλεσαν μία σταγόνα στον ωκεανό. 

Κατά τους πρώτους μήνες της θητείας του, ο Τραμπ επιχείρησε μία στρατηγικής ίσως και ιστορικής σημασίας κίνηση εγκαινιάζοντας μία νέα περίοδο στις συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν για τα πυρηνικά που είχαν παγώσει επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, το Ιράν, αν και δεν παραδέχεται ότι διατηρεί τις πυρηνικές εγκαταστάσεις για επιθετικό σκοπό, δεν φάνηκε να συμφωνεί με το σχέδιο εγκατάλειψης εμπλουτισμού ουρανίου του που τελευταία είχε φτάσει στο 60%. Η στιγμή που επέλεξε, μάλιστα, ο Τραμπ να προχωρήσει σε ακραία όξυνση με το Ιράν είναι συμβολική. Δέκα χρόνια μετά την υπογραφή της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, συνθήκη που παραβιάστηκε όμως νωρίς.

Ήδη το καθεστώς Χαμενεϊ στέλνει το μήνυμα για σκληρές, επιθετικές απαντήσεις, με το Ιράν να μην επιδεικνύει διάθεση συμβιβασμού ενώ δεν αποκλείει το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, κάτι που πριν ακόμη συμβεί πιθανότατα να προκαλέσει κατρακύλα στις αγορές.