Οι εργασίες της Συνόδου του ΝΑΤΟξεκίνησαν ουσιαστικά με το επίσημο δείπνο στο παλάτι Huis Den Bosch, όπου το βασιλικό ζεύγος της Ολλανδίας φιλοξένησε τους ηγέτες των κρατών-μελών. Στην Ολλανδία βρίσκεται ήδη ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, για χάρη του οποίου το πρόγραμμα των εργασιών συρρικνώθηκε και οι συνεδριάσεις ξεκινούν αύριο στις 11 το πρωί με αναμενόμενο τέλος γύρω στις 3 το μεσημέρι.
Το βασικό διακύβευμα της Συνόδου είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5%, κάτι που αναμένεται να συμφωνηθεί. Ο επικεφαλής της Συμμαχίας, ο Μαρκ Ρούτε, τόνισε μετά την αποκάλυψη μηνυμάτων που είχε στείλει στον Τραμπ για την παρέμβασή του στον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν, ότι χωρίς τον Τραμπ το ΝΑΤΟ δεν θα είχε αποφασίσει την αύξηση των δαπανών.
Ο Τραμπ είχε επισημάνει ήδη πριν το τέλος της πρώτης θητείας του ότι οι Ευρωπαίοι δαπανούν ελάχιστα για την κοινή άμυνα, μια παρατήρηση που αποδείχθηκε σωστή. Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ έφτασαν ή πλησίασαν το στόχο του 2%. Ωστόσο, ο Τραμπ επέμεινε στο 5%, ενώ ο γενικός γραμματέας Ρούτε δηλώνει διατεθειμένος να πετύχει αυτόν τον στόχο, έστω και στα χαρτιά.
Το σχέδιο του Ρούτε προβλέπει δαπάνες ύψους 5% για τα επόμενα χρόνια, με το 3,5% να αφορά αμιγώς αμυντικές δαπάνες και το 1,5% να καλύπτει δαπάνες και επενδύσεις σχετικές με την ασφάλεια και την άμυνα, όπως υποδομές, βιομηχανία και ανθεκτικότητα. Ο αρχικός χρονικός ορίζοντας για την υλοποίηση της δέσμευσης είναι το 2035, ωστόσο αυτό το θέμα δεν έχει οριστικοποιηθεί και θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των ηγετών.
Σύνοδος ΝΑΤΟ: Σύμφωνη η Ελλάδα με την πρόταση Ρούτε
Σύμφωνα με ελληνικές κυβερνητικές πηγές, η Ελλάδα συμφωνεί με την πρόταση του γενικού γραμματέα, καθώς ήδη ξοδεύει παραπάνω από το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα, συνεπώς ανήκει στον σκληρό πυρήνα των χωρών της Συμμαχίας που έχουν υπερβεί τη νατοϊκή δέσμευση που είναι σήμερα 2% του ΑΕΠ, ενώ πρόσφατα ο πρωθυπουργός παρουσίασε το 12ετές αμυντικό εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας ύψους 28 δισ. ευρώ. Στην παρέμβασή του στη Σύνοδο των ηγετών, ο κ. Μητσοτάκηςθα επισημάνει ότι η Ελλάδα, παρά τις οικονομικές δυσχέρειες, παγίως τηρούσε τις δεσμεύσεις της, και θα επισημάνει την επείγουσα ανάγκη οι Ευρωπαίοι να επενδύσουν περισσότερο και πιο έξυπνα στην συλλογική ευρωπαϊκή άμυνα και να διαμορφώσουν έναν ισχυρό αμυντικό ευρωπαϊκό πυλώνα συμπληρωματικά στο ΝΑΤΟ.
Ενδιαφέρον στην εξίσωση πάντως προσδίδει και η παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν στη Χάγη. Σύμφωνα με αμερικανικές και τουρκικές διαρροές αναμένεται να συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίον μίλησε αρκετές φορές στο τηλέφωνο για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Ο κ. Ερντογάν φιλοδοξεί να αποσπάσει μια πρόσκληση για τον Λευκό Οίκο, την οποία ποτέ δεν πήρε επί Μπάιντεν, αλλά και μια σοβαρή συζήτηση για την άρση των κυρώσεων CAATSA που εμποδίζουν την προμήθεια κρίσιμων αμερικανικών εξοπλιστικών.
Από την άλλη, ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει στο πρόγραμμά του μια οργανωμένη συνάντηση με τον κ. Ερντογάν, κάτι που σημαίνει ότι είναι μάλλον ουτοπικό το σενάριο για Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις αρχές Ιουλίου στην Άγκυρα. Με δεδομένες τις γεωπολιτικές εξελίξεις άλλωστε δύσκολα θα μπορούσε αυτό να γίνει ούτως ή άλλως. Από την άλλη, η Αθήνα δεν θέλει να κόψει τη γραμμή επικοινωνίας με τη γείτονα, οπότε δεν είναι απίθανο οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν να έχουν ένα τετ-α-τετ «στα όρθια», στο περιθώριο της Συνόδου.
H Ισπανία δεν μοιάζει διατεθειμένη να αυξήσει τις δαπάνες της
Η μεγαλύτερη πρόκληση στη Σύνοδο, πάντως, αφορά το να πειστούν όλα τα κράτη να αυξήσουν στο 3,5% τις βασικές στρατιωτικές τους δαπάνες. Η Ισπανία, η οποία ξοδεύει αναλογικά τα λιγότερα χρήματα σε στρατιωτικές δαπάνες σε ολόκληρη τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, δεν μοιάζει διατεθειμένη να αυξήσει τις δαπάνες της.
Άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, απαιτούν περισσότερο χρόνο από τα προτεινόμενα επτά έτη για να εκπληρώσουν την υποχρέωσή τους. Πολλά μέλη του ΝΑΤΟ είναι πάντως ήδη έτοιμα να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα, ωστόσο αρνούνται να δεσμευτούν στον μηχανισμό ελέγχου προόδου, που πρότεινε επίσης ο Ρούτε.
