Σήμερα Τετάρτη 25 Ιουνίου είναι η δεύτερη και πιο σημαντική ημέρα της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιείται στη Χάγη της Ολλανδίας με τη συμμετοχή 45 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Οι περισσότεροι ηγέτες έφθασαν στη Χάγη αργά το απόγευμα της Τρίτης και στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στο Huis ten Bosch, μια από τις τρείς επίσημες κατοικίες της βασιλικής οικογένειας της Ολλανδίας. Στο δείπνο που παρέθεσε το βασιλικό ζεύγος της Ολλανδίας παραβρέθηκε και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλτ Τραμπ, ο οποίος δεν έχει ανοίξει ακόμα τα χαρτιά του σχετικά με τη σημερινή συνεδρίαση.

Κατά τη διάρκεια της σημερινής συνεδρίασης ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού και πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, που κινείται εντός έδρας, θα προσπαθήσει να παρουσιάσει μια συμβιβαστική πρόταση που θα εξασφαλίζει «ήρεμα νερά» εντός της Συμμαχίας.

Σύνοδος του ΝΑΤΟ: Οι στόχοι των Ευρωπαίων

Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα προσπαθήσουν να πείσουν τον πρόεδρο Τραμπ ότι ενδιαφέρονται σοβαρά να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν στον τομέα της ευρωπαϊκής ασφάλειας, βάζοντας τέλος στην εξάρτηση της Ένωσης από τη στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ. Μια προοπτική με την οποία συμφωνεί και ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος δεν αποκλείεται να απαιτήσει συγκεκριμένες γραπτές δεσμεύσεις από τους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ.

Κεντρικό θέμα της σημερινής συζήτησης, που θα διεξαχθεί σε επίπεδο αρχηγών κρατών, θα είναι η επίτευξη συμφωνίας για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, ώστε να φθάσουν τουλάχιστον στο 5% του ΑΕΠ, όπως απαιτεί εδώ και μήνες ο Ντόναλντ Τραμπ από τα μέλη της συμμαχίας.

Από το 5% του ΑΕΠ το 3,5% θα δαπανηθεί σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς και το υπόλοιπο 1,5% σε ευρύτερες αμυντικές δαπάνες, όπως στρατιωτικές υποδομές, αντιμετώπιση υβριδικών απειλών, καθώς και την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία. Η ΕΕ μέσω του προγράμματος ReArm Europe, που ανακοίνωσε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον περασμένο Μάρτιο, επιχειρεί την ανασυγκρότηση των ευρωπαϊκών στρατευμάτων, μια ανάγκη που γίνεται επιτακτική κυρίως για τις χώρες της Βαλτικής, της Σκανδιναβίας, αλλά και της κεντρικής Ευρώπης, που νιώθουν τη ρωσική απειλή πολύ κοντά τους.

Θα δώσουν στον Τραμπ αυτό που θέλει;

Οι Ευρωπαίοι για άλλη μια φορά εμφανίζονται διαιρεμένοι ως προς την πρόθεση τους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες προκειμένου να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του Τραμπ. Η Σύνοδος Κορυφής έχει σχεδιαστεί προσεκτικά για να αποφευχθούν οι διαφωνίες που υφέρπουν στη συμμαχία και οι οποίες θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις σχέσεις των συμμάχων με τον Ντόναλτ Τραμπ. Η φετινή ατζέντα έχει συμπιεστεί σε μεγάλο βαθμό, από τρεις ημέρες που διαρκούσαν οι προηγούμενες σύνοδοι, σε ένα δείπνο και στη σημερινή συνεδρίαση.

Οι αντιδράσεις μέσα στο ΝΑΤΟ για την αύξηση των αμυντικών δαπανών

Η πρόταση για την αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ σκοντάφτει στις επιφυλάξεις που διατυπώνουν οι Ιταλία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Πορτογαλία, Ισπανία, Καναδάς, Σλοβενία, Λουξεμβούργο και Βέλγιο, 9 από τα 32 κράτη μέλη της συμμαχίας. Πρόκειται για χώρες που οι δαπάνες από το ΑΕΠ τους για την άμυνα είναι κάτω από το 2% και οι οποίες για να πιάσουν τον στόχο του 5% θα πρέπει να περικόψουν κονδύλια από τις κοινωνικές παροχές. Οι απειλές, όμως, του Ντόναλντ Τραμπ για αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμμαχία τους αναγκάζουν να επισπεύσουν την προσαρμογή τους.
Ο Γερμανός Καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, που έχει δεσμευτεί να δημιουργήσει τον ισχυρότερο στρατό της Ευρώπης, στη σημερινή πρώτη του παρουσία σε σύνοδο του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αποδείξει εάν το Βερολίνο σκοπεύει να τηρήσει τις υποσχέσεις του.

Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δεν θα συμμετάσχει στη συνεδρίαση για να αποφευχθεί μια πιθανή αντιπαράθεση με τον Ντόναλτ Τραμπ, ο οποίος έχει αποκλείσει την ένταξη του Κιέβου στη συμμαχία, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα της Μόσχας. Ο Ζελένσκι, που συμμετείχε στο χθεσινό δείπνο, ελπίζει σε κάποιες πρόσθετες δεσμεύσεις στρατιωτικής υποστήριξης και ενδεχομένως σε μια συνάντηση με τον Τραμπ.

Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, λίγες μέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής, πυροδότησε το κλίμα, δηλώνοντας αντίθετος με τον στόχο του 5%. Συγκεκριμένα, ο Σάντσεθ δήλωσε ότι η Ισπανία έχει καταλήξει σε συμφωνία που την εξαιρεί από τον στόχο, κάτι που ο Ρούτε απέρριψε γρήγορα, λέγοντας πως «το ΝΑΤΟ είναι απολύτως πεπεισμένο ότι η Ισπανία θα πρέπει να δαπανήσει 3,5% για να φτάσει εκεί όπου πρέπει». Η πρόταση του Σάντσεθ για χαμηλότερο όριο δαπανών βρίσκει σύμφωνους το Βέλγιο και τη Σλοβακία, κλονίζοντας την εικόνα που με κόπο ο Ρούτε προσπάθησε να χτίσει για μια ενωμένη συμμαχία. Αλλά και ο Σλοβάκος πρωθυπουργός, Ρόμπερτ Φίτσο, λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο άφησε να εννοηθεί ότι η χώρα του ίσως να ήταν καλύτερα να αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ και να δηλώσει ουδετερότητα.

Η στάση της Ελλάδας

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται στη Σύνοδο με τη δυναμική μιας χώρας που βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα των μελών του ΝΑΤΟ στις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το ύψος των δαπανών για την Ελλάδα βρίσκεται στο 3,7% του ΑΕΠ και άρα ο νέος στόχος του 5% θεωρείται κάτι παραπάνω από εφικτός, ειδικά από τη στιγμή που θα περιλαμβάνονται υποδομές ασφάλειας και ενέργειας. Ως εκ τούτου, η ελληνική πλευρά δεν ανησυχεί για τις πιθανές αντιδράσεις του Αμερικανού προέδρου απέναντι σε κράτη-μέλη που «αγκομαχούν» να πετύχουν τους στόχους της Συμμαχίας.

Ποιον αξίζει να παρακολουθήσετε;

Τον Τραμπ φυσικά. Παρά το γεγονός ότι πέρασε χρόνια παρακινώντας και προσβάλλοντας τους συναδέλφους του ηγέτες του ΝΑΤΟ, θα τον τιμήσουν και θα τον κολακεύσουν στη Χάγη. Όποια αντιπάθεια κι αν νιώθουν οι Ευρωπαίοι για τον Τραμπ επισκιάζεται από την ανάγκη τους για στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ και τους φόβους τους για ένα μέλλον στο οποίο οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ θα έρχονται με ψιλά γράμματα.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, στην πρώτη του σύνοδο κορυφής στο αξίωμα θα προσπαθήσει να λειτουργήσει ως ψιθυριστής του Τραμπ, διατηρώντας παράλληλα όλους τους άλλους συμμάχους στο πλευρό του. Ο Ρούτε, πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, μπορεί επίσης να χρειαστεί να επιλέξει σημεία για να αντισταθεί στον Τραμπ. Ορισμένοι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ήδη παραπονιούνται κατ' ιδίαν ότι είναι πολύ εύκαμπτος απέναντι στην Ουάσινγκτον.

Είναι το ΝΑΤΟ τώρα ισχυρότερο ή απλώς πιο θορυβώδες;

Αυτό εξαρτάται. Στα χαρτιά, η συμμαχία έχει επεκταθεί και έχει αυξήσει τις δαπάνες της: η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν ενταχθεί, οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί έχουν αυξηθεί και τα πολεμικά σχέδια έχουν ξεσκονιστεί.

Αλλά η ενότητα είναι εύθραυστη. Ο φόβος ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να αποχωρήσει έχει ενσταλάξει την αίσθηση του επείγοντος στην αμυντική σκέψη της Ευρώπης, αλλά η απόρριψη των στόχων δαπανών από την Ισπανία και τα σχόλια του Φίκο καταδεικνύουν ότι πολλές διαφωνίες παραμένουν κάτω από την όψη της ενότητας. Η Χάγη θα έχει ως στόχο την προβολή ισχύος, αλλά ίσως οι σιωπηλές ανασφάλειες να είναι αυτές που λένε τα περισσότερα.