ΗΠΑ: Ο Τραμπ καταργεί την USAID μετά από 63 χρόνια - Φόβοι για 14 εκατομμύρια θανάτους έως το 2030
Έντονες οι αντιδράσεις
Ο πρόεδρος Τραμπ βάζει τέλος στον ιστορικό οργανισμό USAID, με τις ΗΠΑ να αποσύρονται από τη διεθνή βοήθεια
Έπειτα από σχεδόν 63 χρόνια συνεχούς δράσης, ο Οργανισμός Βοήθειας των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID) καταργείται και τυπικά από σήμερα, 1η Ιουλίου, με απόφαση της κυβέρνησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Η εξέλιξη αυτή προκαλεί σοκ στην παγκόσμια κοινότητα, καθώς πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους παρόχους διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας. Ταυτόχρονα, μια νέα διεθνής μελέτη, που δημοσιεύεται στο ιατρικό περιοδικό Lancet, εκτιμά ότι η διακοπή της αμερικανικής χρηματοδότησης μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερους από 14 εκατομμύρια θανάτους έως το 2030, με το ένα τρίτο αυτών να αφορά παιδιά.
Σύμφωνα με τον νέο σχεδιασμό της κυβέρνησης, τα προγράμματα βοήθειας που θεωρούνται συμβατά με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ θα συνεχίσουν να υλοποιούνται, αλλά πλέον υπό την εποπτεία του υπουργείου Εξωτερικών και του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάρκο Ρούμπιο. Ο Ρούμπιο δήλωσε πως οι δράσεις αυτές θα εκτελούνται «με περισσότερη υπευθυνότητα, στρατηγική και αποτελεσματικότητα», ενώ υποστήριξε ότι ο USAID, εκτός από τη δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου ΜΚΟ, «δεν έχει να επιδείξει σημαντικό έργο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».
Η απόφαση Τραμπ έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από πρώην προέδρους και προσωπικότητες διεθνούς κύρους. Ο Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε την κατάργηση του οργανισμού «ανεξήγητη» και «κολοσσιαίο λάθος», ενώ ο Τζορτζ Μπους υπερασπίστηκε σθεναρά το πρόγραμμα Pepfar, που ξεκίνησε επί των ημερών του για την καταπολέμηση του AIDS. Ο τραγουδιστής και ακτιβιστής Μπόνο δήλωσε πως ο USAID υπήρξε κρίσιμος παράγοντας στη στήριξη ευάλωτων κοινοτήτων παγκοσμίως.
Η κατάργηση του USAID δεν ήρθε αιφνιδιαστικά. Ήταν προεκλογική υπόσχεση του Τραμπ, ο οποίος κατηγόρησε την υπηρεσία για σπατάλες και για υποστήριξη αξιών που χαρακτήρισε «αντίθετες με τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών». Μάλιστα, στις 20 Ιανουαρίου, αμέσως μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, υπέγραψε διάταγμα που πάγωνε την αμερικανική βοήθεια στο εξωτερικό, με εντολή για επανεξέταση όλων των προγραμμάτων. Οι τομείς που μπήκαν αμέσως στο στόχαστρο περιλάμβαναν τον οικογενειακό προγραμματισμό, την άμβλωση και πρωτοβουλίες υπέρ της συμπερίληψης και της διαφορετικότητας.
Ο οργανισμός που ιδρύθηκε από τον Τζον Φ. Κένεντι το 1961 διαχειριζόταν ετησίως περίπου 42,8 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 42% της παγκόσμιας ανθρωπιστικής βοήθειας. Η απώλεια αυτών των πόρων έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ΟΗΕ και ΜΚΟ, των οποίων ο προϋπολογισμός εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική συμβολή. Αξιωματούχοι του ΟΗΕ τονίζουν πως το χρηματοδοτικό κενό είναι τεράστιο και δεν μπορεί να καλυφθεί ούτε βραχυπρόθεσμα ούτε εύκολα.
Ενδεικτικό του νέου δόγματος της Ουάσινγκτον ήταν η παντελής απουσία των ΗΠΑ από το διεθνές συνέδριο για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Ισπανία, με τη συμμετοχή ηγετών απ’ όλον τον κόσμο. Αν και ορισμένοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης επιμένουν ότι η βοήθεια δεν θα σταματήσει αλλά θα κατευθύνεται πλέον «στρατηγικά», η διεθνής κοινότητα φοβάται ότι η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή των ΗΠΑ προς έναν πιο εσωστρεφή και απομονωτικό ρόλο.
Σύμφωνα με τον νέο σχεδιασμό της κυβέρνησης, τα προγράμματα βοήθειας που θεωρούνται συμβατά με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ θα συνεχίσουν να υλοποιούνται, αλλά πλέον υπό την εποπτεία του υπουργείου Εξωτερικών και του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάρκο Ρούμπιο. Ο Ρούμπιο δήλωσε πως οι δράσεις αυτές θα εκτελούνται «με περισσότερη υπευθυνότητα, στρατηγική και αποτελεσματικότητα», ενώ υποστήριξε ότι ο USAID, εκτός από τη δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου ΜΚΟ, «δεν έχει να επιδείξει σημαντικό έργο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου».
"Kολοσσιαίο λάθος", χαρακτήρισε την κατάργηση του USAID o Ομπάμα
Η απόφαση Τραμπ έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από πρώην προέδρους και προσωπικότητες διεθνούς κύρους. Ο Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε την κατάργηση του οργανισμού «ανεξήγητη» και «κολοσσιαίο λάθος», ενώ ο Τζορτζ Μπους υπερασπίστηκε σθεναρά το πρόγραμμα Pepfar, που ξεκίνησε επί των ημερών του για την καταπολέμηση του AIDS. Ο τραγουδιστής και ακτιβιστής Μπόνο δήλωσε πως ο USAID υπήρξε κρίσιμος παράγοντας στη στήριξη ευάλωτων κοινοτήτων παγκοσμίως.Η κατάργηση του USAID δεν ήρθε αιφνιδιαστικά. Ήταν προεκλογική υπόσχεση του Τραμπ, ο οποίος κατηγόρησε την υπηρεσία για σπατάλες και για υποστήριξη αξιών που χαρακτήρισε «αντίθετες με τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών». Μάλιστα, στις 20 Ιανουαρίου, αμέσως μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο, υπέγραψε διάταγμα που πάγωνε την αμερικανική βοήθεια στο εξωτερικό, με εντολή για επανεξέταση όλων των προγραμμάτων. Οι τομείς που μπήκαν αμέσως στο στόχαστρο περιλάμβαναν τον οικογενειακό προγραμματισμό, την άμβλωση και πρωτοβουλίες υπέρ της συμπερίληψης και της διαφορετικότητας.
Ο οργανισμός που ιδρύθηκε από τον Τζον Φ. Κένεντι το 1961 διαχειριζόταν ετησίως περίπου 42,8 δισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 42% της παγκόσμιας ανθρωπιστικής βοήθειας. Η απώλεια αυτών των πόρων έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ΟΗΕ και ΜΚΟ, των οποίων ο προϋπολογισμός εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική συμβολή. Αξιωματούχοι του ΟΗΕ τονίζουν πως το χρηματοδοτικό κενό είναι τεράστιο και δεν μπορεί να καλυφθεί ούτε βραχυπρόθεσμα ούτε εύκολα.
Ενδεικτικό του νέου δόγματος της Ουάσινγκτον ήταν η παντελής απουσία των ΗΠΑ από το διεθνές συνέδριο για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Ισπανία, με τη συμμετοχή ηγετών απ’ όλον τον κόσμο. Αν και ορισμένοι αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης επιμένουν ότι η βοήθεια δεν θα σταματήσει αλλά θα κατευθύνεται πλέον «στρατηγικά», η διεθνής κοινότητα φοβάται ότι η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια ιστορική στροφή των ΗΠΑ προς έναν πιο εσωστρεφή και απομονωτικό ρόλο.
