Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή συνεχίζουν να είναι ιδιαιτέρως πυκνές, με το μεγάλο ζητούμενο να είναι η οριοθέτηση σφαιρών επιρροής σε ένα μεταβαλλόμενο πεδίο. Πρωταγωνιστικό ρόλο, δε, ως προς την επόμενη ημέρα αδιαμφισβήτητα διαδραματίζει το Ισραήλ, το οποίο από κοινού με τις ΗΠΑ, ιδίως με τον Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία, φιλοδοξεί να αποτελέσει το ουσιαστικό επίκεντρο της συχνά φλεγόμενης περιοχής, καθιστάμενο κόμβος σύνδεσης με την Ινδία και την περιοχή του Ειρηνικού σε ενεργειακό, πολιτικό και διπλωματικό πεδίο. «Κλειδί» μάλιστα για τα παραπάνω αποτελεί το πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ, του οδικού χάρτη για να εξομαλυνθούν οι σχέσεις του Τελ Αβίβ με τους γείτονές του (πρωτίστως τις χώρες του Κόλπου), το οποίο ετοιμάζεται να «ανοίξει» για να συμπεριλάβει τη Συρία.

Διεύρυνση των Συμφωνιών του Αβραάμ: Διάλογος Ισραήλ - Συρίας για άρση κυρώσεων

Αφού λοιπόν εν πολλοίς το πλαίσιο των εν λόγω συμφωνιών, προϊόντος της πρώτης θητείας του Αμερικανού προέδρου και πρωτοβουλιών του γαμπρού του, Τζάρεντ Κούσνερ (με τον τελευταίο να είναι και υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης το 2021), δεν ετέθη εν αμφιβόλω, τουλάχιστον ως προς τον πυρήνα του, λόγω του πολέμου στη Γάζα (βλ. στο γράφημα), πλέον ανοίγει το κεφάλαιο της διεύρυνσης, με τον Αχμέντ αλ Σάρα να φαίνεται πως είναι σε «καθημερινές επαφές» με την ισραηλινή πλευρά, πρώτα για μια συμφωνία τερματισμού των εχθροπραξιών μεταξύ των εμπλεκομένων. Σύμφωνα με δήλωση του Ισραηλινού συμβούλου εθνικής ασφάλειας, Τζάτσι Χανέγκμπι, στα ισραηλινά Μέσα: «Υπάρχει καθημερινός, άμεσος διάλογος σε όλα τα επίπεδα μεταξύ του Ισραήλ και του καθεστώτος στη Συρία». Καθοριστικής σημασίας, προφανώς, είναι η συνάντηση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ με τον Αχμέντ αλ Σάρα στη Σαουδική Αραβία, με το «κλειδί» να είναι η άρση των κυρώσεων σε βάρος της Συρίας και η αναθεώρηση της αναγνώρισης της «Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ» και του επικεφαλής της, Σύρου de facto προέδρου, ως «τρομοκρατών».

Το σχέδιο Τραμπ - Ριάντ για τον διάδρομο IMEC προϋποθέτει τον περιορισμό των εντάσεων στην περιοχή, με την Αθήνα να έχει κάθε συμφέρον να ενδυναμώσει τη γεωστρατηγική της σημασία

Εφόσον οι διεργασίες προχωρήσουν, ενδέχεται να αρθεί το καθεστώς του εμπόλεμου που ισχύει από το 1948, ενώ παράλληλα θα πρόκειται για μια δομική μεταβολή στο ευρύτερο περιβάλλον της Μέσης Ανατολής μετά τα σφοδρά πλήγματα από αέρος του Ισραήλ, προκειμένου η νέα Αρχή της Δαμασκού «να μην ελέγξει τον εξοπλισμό και την υποδομή» που εγκατέλειψε το καθεστώς Ασαντ. Τα «αγκάθια» βέβαια παραμένουν, με κυριότερο το τι μέλλει γενέσθαι με τα Υψίπεδα του Γκολάν, τα οποία και το Ισραήλ έχει διαμηνύσει πως δεν θα τα αφήσει από τον έλεγχό του. Ωστόσο, ίσως δεν απαιτηθεί de jure αναγνώριση συνοριακών αλλαγών, ιδίως στην περίπτωση που οι εξελίξεις δεν οδηγήσουν σε συνθήκη ειρήνης, αλλά απλώς σε αμοιβαία παροχή «εγγυήσεων ασφαλείας».

Ποιός ο ρόλος της Άγκυρας

Αν κάτι, πάντως, πρέπει να προσεχθεί είναι και ο ρόλος της Τουρκίας. Αλλωστε, αυτός που διορίστηκε ως απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου στη Συρία, όντας παράλληλα ο πρώτος Αμερικανός αξιωματούχος που επισκέφθηκε τη Δαμασκό μετά το κλείσιμο της αμερικανικής πρεσβείας το 2012, είναι ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τόμας Μπάρακ. Πρόκειται για επί μακρόν φίλο του Τραμπ, με λιβανέζικη καταγωγή (σ.σ.: μιλώντας στο πρακτορείο Anadolu προ ολίγων ημερών δεν έκρυψε την επιθυμία του για ειρηνευτική συμφωνία του Ισραήλ τόσο με τη Συρία όσο και με τον Λίβανο), που δήλωσε από τη μία πλευρά ότι «Ισραήλ και Τουρκία είχαν εξαιρετικές σχέσεις και αυτό μπορεί να ξαναγίνει», λέγοντας από την άλλη πως πρέπει να επιλυθεί «μέχρι το τέλος του έτους» η διαφωνία σχετικά με την απόκτηση F-35 από τουρκικής πλευράς.

Σημειώνεται άλλωστε πως Τουρκία και Ισραήλ ενδεχομένως έρχονται πιο «κοντά» το τελευταίο διάστημα, με το βλέμμα προφανώς στη χάραξη των σφαιρών επιρροής και στην εξάλειψη των «απειλών ασφαλείας», με το Αζερμπαϊτζάν να λειτουργεί ως ενδιάμεσος. Οπως ανέφερε ο ανώτατος σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Μπακού, Χικμέτ Χατζίγιεφ, σε Τούρκους δημοσιογράφους στην αζερική πρωτεύουσα: «Τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ μάς εμπιστεύονται. Το Αζερμπαϊτζάν κάνει διπλωματικές προσπάθειες για μια συμφωνία» με επίδικο τη Συρία. Τα παραπάνω, δε, λαμβάνουν χώρα, παρά την επιδείνωση των ισραηλινοτουρκικών σχέσεων λόγω του πολέμου στη Γάζα και του «εναγκαλισμού» της «Χαμάς» με την Τουρκία

Το "ξηρό κανάλι" ως εναλλακτικός δίαυλος έναντι της Διώρυγας του Σουέζ

Το που χαρακτηρίζεται και ως «Ξηρό Κανάλι», αποτελώντας εναλλακτικό δίαυλο έναντι της Διώρυγας του Σουέζ. Από την εξίσωση της Μέσης Ανατολής, των εναλλακτικών στο Σουέζ και της εξομάλυνσης της παρουσίας του Ισραήλ, τέλος, δεν μπορεί να βγει ο διάδρομος IMEC, που συνδέει Ινδία με Ευρώπη, όντας φυσικά ευθέως ανταγωνιστικός στο κινεζικό «One Belt, One Road». Το σχέδιο, που βρίσκεται στην ατζέντα των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας, προϋποθέτει σαφώς τον περιορισμό των εντάσεων με επίκεντρο το Ισραήλ, με την Αθήνα να έχει φυσικά κάθε συμφέρον να «τρέξει» το project, καθώς μπορεί να ενδυναμώσει τη γεωστρατηγική της σημασία σε μια περίοδο τεκτονικών αλλαγών.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά