Και επίσημα έκλεισε χθες, Τετάρτη (9/7), το πρώτο «παράθυρο» των 90 ημερών της αναστολής στην εφαρμογή των «σαρωτικών» δασμών που είχε εξαγγείλει ο Ντόναλντ Τραμπ κατά την «Ημέρα Απελευθέρωσης», στις 2 Απριλίου. Και αν εκφραζόταν κατά το ενδιάμεσο αυτό διάστημα (το οποίο παρατάθηκε μέχρι την 1η Αυγούστου, χωρίς να θεωρείται πάντως και το αυστηρότερο των χρονοδιαγραμμάτων) μια μεγάλη αισιοδοξία, που κυμαινόταν από τη σύναψη «90 εμπορικών συμφωνιών σε 90 ημέρες» (βλ. συνέντευξη του εμπορικού συμβούλου του Λευκού Οίκου, Πίτερ Ναβάρο, στο Fox News) μέχρι και τη σύναψη 200 deals, όπως δήλωνε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος τα τέλη Απριλίου, όταν και συμπληρώνονταν οι πρώτες ημέρες της θητείας του, τελικά κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώθηκε: ως τώρα, οι συμφωνίες που έχουν συναφθεί είναι τρεις: Κίνα (συμφωνία-πλαίσιο που «άνοιξε» το δρόμο και για την πρόσβαση αμερικανικών εταιριών στις λεγόμενες σπάνιες γαίες), το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βιετνάμ.

Πηγές που επικαλείται το CNN αναφέρουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος ανέμενε αρχικά να ολοκληρώσει περισσότερες εμπορικές συμφωνίες μέχρι την προθεσμία της Τετάρτης, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες έχει πεισθεί ότι η επίτευξη αυτών των συμφωνιών δεν μπορεί να γίνει πιο γρήγορα. Βλέποντας, λοιπόν, το εν λόγω σκηνικό, ο ένοικος του Λευκού Οίκου ξεκίνησε αυτήν την εβδομάδα την επίδοση επιστολών, με τις οποίες τίθενται σε ισχύ οι νέοι δασμολογικοί συντελεστές, με ημερομηνία έναρξης την 1η Αυγούστου. Σημειώνεται, μάλιστα, πως - ίσως και συνεπεία ατελέσφορων διαπραγματεύσεων - οι νέοι συντελεστές δεν είναι υποχρεωτικά ταυτόσημοι με αυτούς που εξαγγέλθηκαν τον Απρίλιο: η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, για παράδειγμα, θα αντιμετωπίζουν δασμούς 25% από την 1η Αυγούστου, προκειμένου για την πρόσβαση των προϊόντων τους στην αμερικανική αγορά, ενώ τον Απρίλιο οι συντελεστές ανέρχονταν στο 24%. Αυτό, λοιπόν, είναι ένα μήνυμα πως η βέλτιστη λύση είναι η σύναψη συμφωνιών, με στόχο την αποφυγή υψηλότερων ποσοστών δασμολόγησης, ακόμα και σε σχέση με τους ήδη αυξημένους συντελεστές της «Ημέρας Απελευθέρωσης».

Διαβάστε: Τραμπ: Το παρασκήνιο της παράτασης προθεσμιών για τους δασμούς - Θα ξεκινήσουν από 1η Αυγούστου

Δασμοί: Κοντά σε συμφωνία ΗΠΑ και ΕΕ

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία φαίνεται να λειτουργεί (και κατά το θεσμικώς προβλεπόμενο) en bloc, προκειμένου να συναφθεί μια συμφωνία με την Ουάσινγκτον. Μέχρι και τη στιγμή σύνταξης του κειμένου, επιστολή δεν έχει λάβει η ΕΕ σε σχέση με το τι θα ισχύει από την 1η Αυγούστου, ενώ σύσσωμα τα αμερικανικά ΜΜΕ μεταδίδουν πως Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον είναι στα πρόθυρ εμπορικής συμφωνίας, κάτι που δείχνει να επιβεβαιώνεται και από τις τοποθετήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων. Σύμφωνα με τα αμερικανικά μέσα, η επέκταση της προθεσμίας μέχρι την 1η Αυγούστου βασίστηκε στις συζητήσεις που είναι σε εξέλιξη με την ΕΕ, ενώ το Politico μετέδιδε προ ημερών πως αυτό που έχει προταθεί είναι ένας βασικός δασμός 10% (έναντι του 20% που είχε επιβληθεί τον Απρίλιο) και εξαίρεση σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς. Παράλληλα, η ΕΕ επιδιώκει ελάφρυνση δασμών σε εξειδικευμένα είδη, όπως το χάλυβα και τα αυτοκίνητα, γεγονός που έχει τη δική του σημασία σίγουρα για τη Γερμανία. Εξαιρέσεις φαίνεται να επιδιώκονται και σε άλλα είδη συμπεριλαμβανομένων των αεροσκαφών, των ανταλλακτικών αεροσκαφών, καθώς και του κρασιού και των οινοπνευματωδών ποτών, με το γαλλικό ενδιαφέρον εν προκειμένω να είναι δεδομένο.

Την προσπάθεια της ΕΕ για την επίτευξη εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ με τους χαμηλότερους δυνατούς δασμούς, επεσήμανε από την πλευρά της την Πέμπτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν. Η Φον ντερ Λάϊεν, τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «εργάζεται ασταμάτητα» για την επίτευξη συμφωνίας, σημειώνει το Reuters.

Το «μέτωπο» με τη Βραζιλία και τα μηνύματα στην Ινδία

Μεταξύ των χωρών που φαίνεται να θέτει στο στόχαστρο ο Αμερικανός πρόεδρος είναι οι BRICS, με τις απειλές για επιπρόσθετους δασμούς 10%, αν υιοθετήσουν «αντιαμερικανικές πολιτικές» να έχουν αναφερθεί νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα. Στο εν λόγω «group», υπήρξε κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, με την πρώτη που μπήκε στο σταυρόνημα να είναι η Βραζιλία. Όπως έκανε γνωστό ο Αμερικανός πρόεδρος, από 1η Αυγούστου η Μπραζίλια θα αντιμετωπίζει δασμούς 50%, ενώ στην επιστολή, ο Τραμπ εξέφρασε τη στήριξή του στον πρώην πρόεδρο Ζαΐχ Μπολσονάρου, ο οποίος δικάζεται για φερόμενη απόπειρα πραξικοπήματος. Η αναφορά αυτή προκάλεσε περαιτέρω ένταση στις διμερείς σχέσεις, με τον Βραζιλιάνο πρόεδρο Λούλα, που προεδρεύει της φετινής συνόδου κορυφής των BRICS, να απαντά δηκτικά, χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις Τραμπ «μη σοβαρές», προειδοποιώντας πως οι χώρες έχουν το δικαίωμα να απαντήσουν με αντίμετρα. Επιπλέον, απέρριψε τα σχόλια υπέρ του Μπολσονάρου, δηλώνοντας πως καμία χώρα δεν έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Βραζιλίας.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στην Ινδία, που θεωρείτο ως ένας πιθανός εταίρος που θα κλείσει συμφωνία με την Ουάσινγκτον. Η απειλή για τους BRICS ήρθε άλλωστε, μία μόλις ημέρα μετά αφότου ο ηγέτης των ΗΠΑ δήλωσε ότι βρίσκεται κοντά στην οριστικοποίηση μιας εμπορικής συμφωνίας που το Νέο Δελχί ελπίζει ότι θα του δώσει αναστολή από τους αμοιβαίους δασμούς 26%. Άλλωστε, το Νέο Δελχί δεν υιοθετούσε την πιο «σκηλρή γραμμή» που υιοθετούσαν έναντι της Ουάσινγκτον η Βραζιλία και η Νότια Αφρική. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις δεν είναι και οι πιο εύκολες, σύμφωνα με το CNN.

Τι δείχνουν τα στοιχεία για το αμερικανικό ΑΕΠ και η αντίδραση των αγορών 

Στις ΗΠΑ, η πιο πρόσφατη έκθεση για την απασχόληση έδειξε ελάχιστη έως μηδενική ανάπτυξη σε τομείς όπως το εμπόριο και οι κατασκευές, κλάδους που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τους δασμούς. Το αμερικανικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 0,5% το πρώτο τρίμηνο του έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης του αμερικανικού υπουργείου Εμπορίου που δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο μήνα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και παρά τα μηνύματα πως η 1η Αυγούστου μπορεί να είναι πράγματι η ημέρα εφαρμογής των αυξημένων δασμών, οι αγορές αντιδρούν αρκετά πιο ήπια σε σχέση με τον Απρίλιο. Μόνη εξαίρεση αποτέλεσε ο χαλκός, που είδε την τιμή του να εκτοξεύεται μετά την ανακοίνωση αυτήν την εβδομάδα από τον Τραμπ για δασμούς 50% στην εισαγωγή του στην αμερικανική αγορά, προκειμένου να υπάρξει στροφή στην εγχώρια παραγωγή του. Έτσι, την επαύριο των πρώτων διακοινώσεων που αφορούσαν Τόκιο και Σεούλ, ο ιαπωνικός Nikkei είχε άνοδο 0,3%, ο νοτιοκορεατικός Kospi 1,8% και ο STOXX Europe 600 (ένας δείκτης μετοχών που αντιπροσωπεύει τις 600 μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης με βάση την κεφαλαιοποίηση) κατέγραφε άνοδο 0,33%. Αντίστοιχα, μετά το σοκ του Απριλίου, η Wall Street έκλεισε ένα εκπληκτικό δεύτερο τρίμηνο του 2025, με νέα ρεκόρ κερδοφορίας (ο S&P 500, που παρακολουθεί τις μετοχές των 500 κορυφαίων εισηγμένων αμερικανικών εταιριών έκλεινε τον Ιούνιο με άνοδο 24,5% έναντι του χαμηλού της 8ης Απριλίου).