Τα πυρά σταμάτησαν να ηχούν ανάμεσα σε Ισραήλ και Τεχεράνη και η προσοχή μετατοπίστηκε από το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν στο σχέδιο εκεχειρίας για τη Γάζα. Υπάρχει, όμως, ένα ζήτημα που δεν μπορεί να ξεπεραστεί αλλά να λειτουργήσει ως σπίθα που θα αναζωπυρώσει νέα ανάφλεξη. Από την πρώτη στιγμή που οι ΗΠΑ αποφάσισαν να συμμετάσχουν στη στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ιράν, χρησιμοποιώντας ειδικά βομβαρδιστικά για να χτυπήσουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, άνοιξε μία ευρεία συζήτηση για το κατά πόσο έχουν εξαλειφθεί τα πυρηνικά και το τι συμβαίνει με τον εμπλουτισμό ουρανίου. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει το Ιράν για παραβιάσεις της συνθήκης των πυρηνικών, με τον εμπλουτισμό ουρανίου, είναι μια μακρά και πικρή ιστορία. Ορισμένοι κάνουν λόγο για τρομακτικό εμπλουτισμό ουρανίου κάτι που οδήγησε την κυβέρνηση Τραμπ, κατά την πρώτη θητεία της να αποχωρήσει από από το ειδικό σύμφωνο, ενώ οι πιο μετριοπαθείς προσεγγίσεις θέλουν τον εμπλουτισμό να φτάνει περί το 60%.

Διαβάστε: Ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες: Το Ιράν δεν έχει μετακινήσει ουράνιο από τις εγκαταστάσεις που βομβαρδίστηκαν

Όσες εξελίξεις κι εάν έχουν καταγραφεί, το ερώτημα τι ακριβώς έχει συμβεί με τα πυρηνικά του Ιράν παραμένει. Λίγα 24ωρα αφότου το ρεπουμπλικανικό επιτελείο έδωσε εντολή να βομβαριστούν οι εγκαταστάσεις Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό, εκφράστηκε από τον Λευκό Οίκο η εκτίμηση της ολικής εξάλειψης των πυρηνικών, κάτι όμως που έρευνες μέσων ενημέρωσης και δημοσιεύματα ήρθαν να αντιστρέψουν, ανοίγοντας «πεδίο μάχης» με τον Τραμπ ο οποίος έκανε λόγο για fake news και μιντιακούς ομίλους «αποβράματα». 

Ισραήλ: Οι προειδοποιήσεις για νέα επίθεση όσο παραμένει η πυρηνική απειλή

Οι προβληματισμοί για την ύπαρξη σημαντικής ποσότητας των πυρηνικών στο Ιράν, παρά τους βομβαρδισμούς, παραμένουν και εντείνονται με τις δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων. Εύλογα ανακύπτει το ερώτημα μήπως η ισραηλινή πλευρά ετοιμάζει νέα μεγάλης κλίμακας επιχείρηση, γι΄αυτό και οι αναφορές στην ύπαρξη πυρηνικών, δεδομένου ότι αντιμετωπίζει την Τεχεράνη ως πυρηνική και πυραυλική απειλή. 

Σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις υψηόβαθμου Ισραηλινού αξιωματούχου, το Ισραήλ εκτιμά πως το Ιράν θα μπορούσε δυνητικά να προχωρήσει σε εμπλουτισμό ουρανίου. Eιδικότερα, η πλευρά Νετανιάχου πιστεύει ότι το Ιράν θα μπορούσε να ανακτήσει εμπλουτισμένο ουράνιο θαμμένο κάτω από μία από τις τρεις εγκαταστάσεις που χτυπήθηκαν από τις αμερικανικές δυνάμεις τον περασμένο μήνα. Μιλώντας σε Αμερικανούς δημοσιογράφους, ο αξιωματούχος δήλωσε ότι η πρόσβαση στο εμπλουτισμένο ουράνιο στο Ισφαχάν θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη και οποιαδήποτε προσπάθεια θα προκαλούσε νέα ισραηλινά πλήγματα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι τα αεροπορικά και πυραυλικά πλήγματα των ΗΠΑ στο Ιράν, τον Ιούνιο, «εξαφάνισαν» τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας, ακόμη και όταν ορισμένες αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών υιοθέτησαν μια πιο μετριοπαθή άποψη.

Το Ιράν, από την πλευρά του, αρνείται ότι επιδιώκει να αναπτύξει πυρηνικά όπλα, ενώ υποστηρίζει ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου του γίνεται για ειρηνικούς σκοπούς.

Στα τέλη Ιουνίου, πάντως, ο διευθυντής της CIA Τζον Ράτκλιφ δήλωσε ότι η καταστροφή της μοναδικής εγκατάστασης του Ιράν για την παραγωγή μεταλλικού ουρανίου στέρησε ουσιαστικά από την Τεχεράνη τη δυνατότητα να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο.

Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) Ραφαέλ Γκρόσι δήλωσε στο δίκτυο CBS ότι, ενώ οι τρεις ιρανικές εγκαταστάσεις που είχαν τεθεί στο στόχαστρο και «καταστράφηκαν σε σημαντικό βαθμό», τμήματά τους «εξακολουθούν να είναι λειτουργικά». Ακόμη, όμως, η πλήρης αξιολόγηση είναι αδύνατη προς το παρόν. 

To πυρηνικό ημερολόγιο του Ιράν

Το 2018 επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ, οι διεθνείς παρατηρητές διαπίστωσαν παραβίαση των όρων της συμφωνίας από το Ιράν, με αποτέλεσμα ο ρεπουμπλικανός πρέοδρος να ανακοινώνει την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία. Έναν μόλις χρόνο αργότερα, και το Ιράν ανακοίνωσε την αποχώρησή του από τη συμφωνία.

Επί προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, τον Απρίλιο του 2021, το Ιράν και οι ΗΠΑ άρχισαν έμμεσες διαπραγματεύσεις στη Βιέννη για τον τρόπο αποκατάστασης της πυρηνικής συμφωνίας. Λίγες ημέρες αργότερα, όμως, το Ιράν άρχισε να εμπλουτίζει το ουράνιο μέχρι 60%.

Οι τόνοι ανέβηκαν δραματικά όταν, το 2022, ο σύμβουλος του ανώτατου ηγέτη Χαμενεϊ υπογράμμισε ότι το Ιράν είναι ικανό να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα. Με δεδομένο αυτό, τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ βρίσκονταν σε ύψιστη επιφυλακή.

Όταν ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ για δεύτερη φορά ο Ντόναλντ Τραμπ, προσπάθησε να χτίσει εκ νέου τους διαύλους επικοινωνίας, που είχαν κοπεί ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ιράν, εδραιώνοντας ένα νέο καθεστώς συνομιλιών.

Ειδικότερα στις 7 Μαρτίου του 2025, ο Τραμπ διεμήνυσε ότι έστειλε επιστολή στον Χαμενεΐ επιδιώκοντας μια νέα πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη, ενώ μόλις έναν μήνα αργότερα ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ και το Ιράν θα πραγματοποιήσουν απευθείας συνομιλίες στο Ομάν.

Ο πρώτος γύρος συνομιλιών μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ ήταν γεγονός, πραγματοποιήθηκε στο Ομάν, στις 12 Απριλίου, και ο δεύτερος έξι μέρες αργότερα, στη Ρώμη. Στις 26 Απριλίου ολοκληρώθηκε ο τρίτος γύρος συνομιλιών για τα πυρηνικά του Ιράν ανάμεσα σε Τεχεράνη και Ουάσινγκτον, σε επίπεδο υψηλόβαθμων αξιωματούχων, ενώ στις 11 Μαϊου ολοκληρώθηκε και ο τέταρτος γύρος διαπραγματεύσεων.

Πραγματοποιήθηκε και πέμπτος κύκλος συνομιλιών στη Ρώμη, στις 23 Μαϊου, οι προσπάθειες όμως να πραγματοποιηθεί και έκτος γύρος «σκόνταψαν» στην επιμονή του Ιράν να μην αποδεχτεί τον μηδενισμό εμπλουτισμού ουρανίου του.

Στις 13 Ιουνίου, το Ισραήλ χτύπησε την πυρηνική εγκατάσταση στη Νατάνζ και μία μέρα αργότερα ακυρώθηκε ο έκτος γύρος συνομιλιών ΗΠΑ-Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, που είχε προγραμματιστεί για την Κυριακή 15 Ιουνίου στο Ομάν.

Για πρώτη φορά, στις 16 Ιουνίου, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας επιβεβαίωσε χτύπημα στο υπόγειο τμήμα του Φορντό και έκτοτε η όξυνση συνέθεσε τη νέα πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή με τις ΗΠΑ στη συνέχεια να εμπλέκονται στη σύγκρουση βομβαρδίζοντας τις τρεις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, χωρίς όμως ακόμη να έχει γνωστό το μέγεθος του χτυπήματος στις συγκεκριμένες δομές.