EnΤο καταστροφικό τσουνάμι 524 μέτρων του κόλπου Lituya που έπνιξε την Αλάσκα (Εικόνες&Βίντεο)
Το υψηλότερο κύμα που καταγράφηκε ποτέ στην ιστορία
Το μεγαλύτερο τσουνάμι που έχει καταγραφεί ποτέ σημειώθηκε το 1958 στον κόλπο Lituya της Αλάσκας, με κύμα ύψους 524 μέτρων και αποδίδεται σε κατολίσθηση μετά από σεισμό
Πριν από μισό αιώνα, η Αλάσκα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια από τις πιο θανατηφόρες φυσικές καταστροφές της ιστορίας της: έξι διαδοχικά τσουνάμι χτύπησαν τις ακτές της, αφότου ένας ισχυρός σεισμός συγκλόνισε τον βορειοδυτικό Ειρηνικό ωκεανό. Παρότι η δόνηση ήταν καταστροφική, ήταν τα γιγαντιαία κύματα που ακολούθησαν αυτά που προκάλεσαν τον μεγαλύτερο όλεθρο, αφαιρώντας τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους και καταγράφοντας ύψη που ξεπερνούσαν τα 66 μέτρα.
Διαβάστε: Σεισμός στη Ρωσία: Σκηνές πανικού και ουρλιαχτά στη στιγμή του χτυπήματος των 8,8 Ρίχτερ στη χερσόνησο Καμτσάτκα - Δείτε το βίντεο
Η σεισμική δόνηση οδήγησε στην αποκόλληση 30 έως 46 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων βράχων και πάγου, τα οποία κατέρρευσαν στον κόλπο, εκτοπίζοντας το νερό με βίαιη ορμή. Το αποτέλεσμα ήταν ένα τεράστιο κύμα ύψους 524 μέτρων, που κινούνταν με ταχύτητα 161 χλμ/ώρα, όπως αναφέρει η συγγραφέας Susan Casey στο βιβλίο της «The Wave: In Pursuit of the Rogues, Freaks and Giants of the Ocean».
Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή φαίνεται να αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση τόσο των σεισμών όσο και των τσουνάμι. Η άνοδος της θερμοκρασίας συμβάλλει στο λιώσιμο των παγετώνων, προκαλώντας ανακατανομή βάρους στην επιφάνεια της Γης. Αυτή η πίεση μεταφέρεται στα ηφαίστεια και τα ρήγματα, αυξάνοντας την πιθανότητα έκρηξης ή κατολίσθησης. Η Susan Casey εξηγεί ότι παρόμοιες διεργασίες σημειώθηκαν στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Ένα παράδειγμα αποτελεί η υποθαλάσσια κατολίσθηση που συνέβη πριν από 7.900 χρόνια έξω από τη Νορβηγία, προκαλώντας τσουνάμι 9–19 μέτρων που «κατάπιαν» τμήματα της Ολλανδίας, της Γερμανίας και της Δανίας, ενώ μετέτρεψαν τη Βρετανία σε νησί.
Διαβάστε: Σεισμός στη Ρωσία: Σκηνές πανικού και ουρλιαχτά στη στιγμή του χτυπήματος των 8,8 Ρίχτερ στη χερσόνησο Καμτσάτκα - Δείτε το βίντεο
Το μέγα-τσουνάμι του κόλπου Lituya: Το υψηλότερο κύμα που καταγράφηκε ποτέ
Το 1958, έξι χρόνια πριν τον καταστροφικό σεισμό, σημειώθηκε ένα μέγα-τσουνάμι στον κόλπο Lituya, ένα φιόρδ στην Αλάσκα. Το τσουνάμι αυτό ήταν σχεδόν οκτώ φορές μεγαλύτερο από εκείνο του 1964. Προκλήθηκε από έναν σεισμό 8 Ρίχτερ που έλαβε χώρα στις 9 Ιουλίου, στις 10 το βράδυ.Η σεισμική δόνηση οδήγησε στην αποκόλληση 30 έως 46 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων βράχων και πάγου, τα οποία κατέρρευσαν στον κόλπο, εκτοπίζοντας το νερό με βίαιη ορμή. Το αποτέλεσμα ήταν ένα τεράστιο κύμα ύψους 524 μέτρων, που κινούνταν με ταχύτητα 161 χλμ/ώρα, όπως αναφέρει η συγγραφέας Susan Casey στο βιβλίο της «The Wave: In Pursuit of the Rogues, Freaks and Giants of the Ocean».
Science break.
— Firecaptain and Jack (@Firecaptain16) March 25, 2023
On June 9th 1958 a magnitude 7.8 earthquake occurred near Lituya, Bay Alaska, that resulted in the largest tsunami ever recorded, 1720 ft high. pic.twitter.com/5tbZcn3yJO
Γιατί ο κόλπος Lituya θεωρείται μια γεωλογική παγίδα
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο κόλπος Lituya θεωρείται μία από τις πιο επικίνδυνες περιοχές στον κόσμο. Περιβάλλεται από παγωμένες βουνοκορφές και βρίσκεται δίπλα σε ενεργό σεισμικό ρήγμα. Οι επιστήμονες έχουν καταγράψει ανάλογα περιστατικά στο παρελθόν: το 1936 σημειώθηκε κύμα ύψους 150 μέτρων, ενώ το 1853 ένα άλλο κύμα έφτασε τα 120 μέτρα. Η ιστορία του κόλπου συνοδεύεται και από τραγικές αφηγήσεις. Σύμφωνα με τη Susan Casey, μια γυναίκα της φυλής Tlingit επέστρεψε από το μάζεμα μούρων και βρήκε το χωριό της αφανισμένο από τα κύματα. Τα πτώματα των μελών της οικογένειάς της ήταν διασκορπισμένα μέσα στα εναπομείναντα δέντρα.One of the tallest tsunami waves known to science slammed Lituya Bay in 1958. Evidence of the damage the cataclysmic wave did to the surrounding forest is still visible with Landsat. https://t.co/x5X4CZbCM1 #Alaska pic.twitter.com/cNgnjCei6x
— NASA Earth (@NASAEarth) November 23, 2020
Οι πολλαπλές αιτίες των τσουνάμι και ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής
Τα περισσότερα τσουνάμι προκαλούνται από σεισμούς, όμως δεν είναι ο μοναδικός μηχανισμός. Ηφαιστειακές εκρήξεις, κατολισθήσεις –τόσο υποβρύχιες όσο και επιφανειακές– καθώς και η μετατόπιση των τεκτονικών πλακών μπορούν να προκαλέσουν γιγαντιαία κύματα. Ο «Δακτύλιος της Φωτιάς» (Ring of Fire), μια ζώνη γεμάτη ηφαίστεια που περιβάλλει τον Ειρηνικό Ωκεανό, είναι η πιο ενεργή σεισμογενής περιοχή στον κόσμο, παράγοντας περίπου το 80% όλων των σεισμών. Περιέχει 452 ηφαίστεια και πάνω από το 75% των ενεργών και ανενεργών ηφαιστείων της Γης.Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή φαίνεται να αυξάνει τη συχνότητα και την ένταση τόσο των σεισμών όσο και των τσουνάμι. Η άνοδος της θερμοκρασίας συμβάλλει στο λιώσιμο των παγετώνων, προκαλώντας ανακατανομή βάρους στην επιφάνεια της Γης. Αυτή η πίεση μεταφέρεται στα ηφαίστεια και τα ρήγματα, αυξάνοντας την πιθανότητα έκρηξης ή κατολίσθησης. Η Susan Casey εξηγεί ότι παρόμοιες διεργασίες σημειώθηκαν στο τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Ένα παράδειγμα αποτελεί η υποθαλάσσια κατολίσθηση που συνέβη πριν από 7.900 χρόνια έξω από τη Νορβηγία, προκαλώντας τσουνάμι 9–19 μέτρων που «κατάπιαν» τμήματα της Ολλανδίας, της Γερμανίας και της Δανίας, ενώ μετέτρεψαν τη Βρετανία σε νησί.
