Στο σημερινό Αφγανιστάν, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς περιορισμούς στην εκπαίδευση από τους Ταλιμπάν, αναγκάζοντάς τες να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις μέσω μυστικών σχολείων και θρησκευτικών ιδρυμάτων. Η κατάσταση έχει δημιουργήσει μια σιωπηλή επανάσταση στον τομέα της εκπαίδευσης. 

"Θέλω να γίνω γιατρός στο μέλλον. Αλλά όταν οι Ταλιμπάν ήρθαν στο Αφγανιστάν, όλες οι πόρτες των σχολείων έκλεισαν", εξομολογείται μια έφηβη μαθήτρια στο θρησκευτικό σχολείο Naji-e-Bashra στα περίχωρα της Καμπούλ.

Αφγανιστάν: Η πραγματικότητα της εκπαίδευσης κάτω από τους Ταλιμπάν

Το Αφγανιστάν παραμένει η μοναδική χώρα παγκοσμίως που απαγορεύει στις γυναίκες την πρόσβαση σε γενική εκπαίδευση σε δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. Αυτή η απαγόρευση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης καταστολής των δικαιωμάτων των γυναικών από τους Ταλιμπάν από τον Αύγουστο του 2021.

Τα θρησκευτικά ιδρύματα, παρά τις ατέλειές τους, αποτελούν την μοναδική επιλογή για τις περισσότερες Αφγανές άνω των 12 ετών που επιθυμούν κάποια μορφή εκπαίδευσης. Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, 22.972 κρατικά θρησκευτικά σχολεία έχουν ιδρυθεί τα τελευταία τρία χρόνια.

Οι περιορισμοί και οι συνέπειες για τις γυναίκες

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε τον Ιούλιο εντάλματα σύλληψης για δύο από τους κορυφαίους ηγέτες των Ταλιμπάν, επικαλούμενο τη δίωξη γυναικών και κοριτσιών ως απόδειξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με έκθεση της UNESCO, σχεδόν 1,5 εκατομμύριο κορίτσια έχουν αποκλειστεί από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 2021.

Ο υπουργός Ανώτατης Εκπαίδευσης Nida Mohammad Nadim δήλωσε το Δεκέμβριο του 2022: "Τα κορίτσια σπούδαζαν γεωργία και μηχανική, αλλά αυτό δεν ταιριάζει στον αφγανικό πολιτισμό. Τα κορίτσια πρέπει να μαθαίνουν, αλλά όχι σε τομείς που αντιτίθενται στο Ισλάμ και την αφγανική τιμή".

Μυστικά σχολεία και η αντίσταση στους περιορισμούς

Η Nargis, μια 23χρονη γυναίκα από την Καμπούλ, αντιπροσωπεύει τη σιωπηλή αντίσταση στους περιορισμούς των Ταλιμπάν. Πριν από την άφιξη των Ταλιμπάν, σπούδαζε οικονομικά σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο και είχε μεγάλα όνειρα για το μέλλον της.

Σήμερα, κάθε πρωί στις 6 ακριβώς, περίπου 45 μαθήτριες από 12 ετών και άνω συγκεντρώνονται κρυφά στο σπίτι της Nargis για μαθήματα μαθηματικών, επιστημών, πληροφορικής και αγγλικών. Παρά τους κινδύνους, η Nargis συνεχίζει να διδάσκει, ακόμη και μετά από μια νύχτα στη φυλακή όταν οι Ταλιμπάν ανακάλυψαν το σχολείο της.

Οι προκλήσεις και το αβέβαιο μέλλον

Η κατάργηση της χρηματοδότησης από την USAID ύψους 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει οδηγήσει στο κλείσιμο πολλών μυστικών σχολείων και προγραμμάτων εκπαίδευσης. Η ίδια η Nargis έχασε την υποτροφία της για σπουδές Διοίκησης Επιχειρήσεων σε αμερικανικό πρόγραμμα.

Παρά τις δυσκολίες, γυναίκες όπως η Nargis συνεχίζουν να αγωνίζονται για την εκπαίδευση, αντιμετωπίζοντας καθημερινά τον κίνδυνο και την απογοήτευση. Το ερώτημα που τις βασανίζει είναι: "Για ποια δουλειά και ποιο μέλλον προσπαθούμε τόσο σκληρά;"

Η κατάσταση στο Αφγανιστάν αποτελεί μια σκοτεινή περίοδο για τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει την αξιοθαύμαστη αντοχή και αποφασιστικότητα των Αφγανών γυναικών που αρνούνται να εγκαταλείψουν τα όνειρά τους για εκπαίδευση και ανεξαρτησία.