Στο επίκεντρο της πρότασης για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, που διαμορφώθηκε στη σύνοδο κορυφής στην Αλάσκα ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βλαντίμιρ Πούτιν, βρίσκεται η προσπάθεια να πειστεί το Κίεβο να εγκαταλείψει το Ντονμπάς. Η βιομηχανική αυτή ζώνη στα ανατολικά της χώρας έχει στρατηγική σημασία, γεγονός που εξηγεί γιατί η Μόσχα επιδιώκει τον απόλυτο έλεγχό της, όπως επισημαίνει ανάλυση των New York Times.

Διαβάστε: BBC: Οι περιοχές της Ουκρανίας που θέλει ο Πούτιν, ποιες παραχωρήσεις προτίθεται να κάνει - Το μήνυμα Ζελένσκι και η αποκάλυψη Γουίτκοφ για τις προθέσεις της Μόσχας (Εικόνες & Βίντεο)


Το Ντονμπάς στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Πούτιν με προσπάθειες κατάκτησης από το 2014

Μάλιστα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν προσπαθεί να κατακτήσει τον έλεγχο του Ντονμπάς από το 2014, εισβάλλοντας και προσαρτώντας την περιοχή το 2022. Το Ντονμπάς υπήρξε το πεδίο των πιο αιματηρών μαχών του πολέμου και αποτελεί το κύριο επίκεντρο της επίθεσης της Ρωσίας. Οι δυνάμεις του Κρεμλίνου έχουν κατακτήσει περίπου το 87% του Ντονμπάς από το 2014, σύμφωνα με στοιχεία της DeepState, μιας ουκρανικής ομάδας που παρακολουθεί τις εξελίξεις στο πεδίο της μάχης.

Οι ρωσικές δυνάμεις τώρα στοχεύσουν στα 2.600 τετραγωνικά μίλια της περιοχής που παραμένουν στα χέρια των Ουκρανών. Χωρίς κατάπαυση του πυρός, η μάχη για το Ντονμπάς είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επεκταθεί και τον επόμενο χρόνο και θα κοστίσει δεκάδες χιλιάδες ζωές, λένε στρατιωτικοί αναλυτές. Η μοίρα της περιοχής θα μπορούσε να διαμορφώσει την έκβαση του πολέμου.

Το αντάλλαγμα του Πούτιν

Η ουσία της ειρηνευτικής συμφωνίας που συζήτησαν ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αλάσκα την Παρασκευή παραμένει ασαφής. Οι λίγες γνωστές λεπτομέρειες προέρχονται από την αφήγηση του Αμερικανού προέδρου για τη συζήτηση, σε τηλεφωνική επικοινωνία με Ευρωπαίους αξιωματούχους και προφανώς τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν απαιτεί την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από το Ντονμπάς, σύμφωνα με 2 ανώτερους Ευρωπαίους αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για το θέμα. Σε αντάλλαγμα, ο Ρώσος πρόεδρος προσφέρει να παγώσει τη σύγκρουση στην υπόλοιπη Ουκρανία κατά μήκος των σημερινών μετώπων και να παράσχει γραπτή υπόσχεση να μην επιτεθεί ξανά.

Ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να αποδεχθεί τη συμφωνία

«Η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη δύναμη», δήλωσε στο Fox News μετά τη συνάντησή του με τον ομόλογό του στην Αλάσκα. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει απορρίψει κατηγορηματικά την παραχώρηση οποιασδήποτε περιοχής που δεν βρίσκεται ήδη υπό ρωσική κατοχή. «Δεν θα εγκαταλείψουμε το Ντονμπάς», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Οι ουκρανικές Αρχές εκτιμούν ότι περισσότεροι από 200.000 άμαχοι εξακολουθούν να ζουν στο Ντονμπάς, κυρίως στην πυκνοκατοικημένη και βαριά οχυρωμένη βιομηχανική έκταση μέσα και γύρω από τις πόλεις Σλαβιάνσκ και Κραματόρσκ.

Γιατί ο Πούτιν διεκδικεί το Ντονμπάς

Από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα προσάρτησε 4 ουκρανικές περιοχές. Αυτές περιελάμβαναν το Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ, οι οποίες μαζί αποτελούν το Ντονμπάς. Από τις 4 προσαρτημένες περιοχές, η Ρωσία ελέγχει πλήρως μόνο μία: το Λουχάνσκ. Οι χερσαίες δυνάμεις του Βλαντίμιρ Πούτιν έχουν πολεμήσει σε 8 άλλες ουκρανικές περιοχές από το 2022, τελικά αποσύροντας τα στρατεύματα από ορισμένες και καταλαμβάνοντας τμήματα άλλων.

Ωστόσο, το Ντονμπάς βρίσκεται στο επίκεντρο του οράματος του Βλαντίμιρ Πούτιν για τον πόλεμο, ένα όραμα που διαμορφώνεται από την πίστη του στην ιστορική ενότητα των ρωσόφωνων σε ολόκληρη την πρώην Σοβιετική Ένωση. Ο Ρώσος πρόεδρος αρχικά παρουσίασε την εισβολή ως υπεράσπιση των φιλορώσων της περιοχής, οι οποίοι είχαν πολεμήσει εναντίον της κυβέρνησης της Ουκρανίας, με τη στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη του Κρεμλίνου από το 2014.

Αυτή η δέσμευση καθιστά τον έλεγχο του Ντονμπάς κρίσιμη προϋπόθεση για να δηλώσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν ότι το έργο του στην Ουκρανία έχει ολοκληρωθεί, δήλωσε ο Κονσταντίν Ρεμτσούκοφ, συντάκτης στη Μόσχα με δεσμούς με το Κρεμλίνο. Ο Ρεμτσούκοφ και άλλοι σχολιαστές του Κρεμλίνου έχουν εικάσει ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπορεί να είναι πρόθυμος να ανταλλάξει άλλα κατεχόμενα εδάφη για να πάρει το υπόλοιπο Ντονμπάς. «Το Ντονέτσκ θεωρείται πολύ πιο “δικό μας” από το Ντνίπρο, το Σούμι ή το Χάρκοβο», δήλωσε ο Σεργκέι Μάρκοφ, πολιτικός επιστήμονας με έδρα τη Μόσχα και πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου.

Σε τι βασίζονται οι ισχυρισμοί του Πούτιν

Το Ντονμπάς αμφισβητείται από τότε που η Ουκρανία πρωτοεμφανίστηκε ως κράτος στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν Ουκρανοί εθνικιστές, κομμουνιστές και Ρώσοι μοναρχικοί μάχονταν για τον βιομηχανικό πλούτο της περιοχής σε μια χαοτική περίοδο μετά την Μπολσεβίκικη Επανάσταση. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της περιοχής ήταν Ουκρανοί, μέχρι που οι εκστρατείες εκβιομηχάνισης και τρομοκρατίας του Στάλιν οδήγησαν στη μετανάστευση Ρώσων εργατών στα ανθρακωρυχεία και τα εργοστάσια της περιοχής, στις μαζικές δολοφονίες Ουκρανών αγροτών και στην καταστολή της ουκρανικής γλώσσας.

Μέχρι την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, περίπου τα δύο τρίτα των κατοίκων του Ντονμπάς θεωρούσαν τα ρωσικά ως την πρώτη τους γλώσσα, σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής. Η ρωσική πολιτιστική ταυτότητα και η γλώσσα έγιναν ακόμη πιο κυρίαρχες κατά τις πρώτες δεκαετίες μετά την ουκρανική ανεξαρτησία. Περίπου το 90% των ψηφοφόρων του Ντονμπάς ψήφισαν τον Βίκτορ Φ. Γιανουκόβιτς, έναν φιλορώσο υποψήφιο, στις προεδρικές εκλογές της Ουκρανίας το 2010. Η ανατροπή του κ. Γιανουκόβιτς, τότε προέδρου, από διαδηλωτές στο Κίεβο 4 χρόνια αργότερα οδήγησε τον Βλαντίμιρ Πούτιν να κατασχέσει την Κριμαία από την Ουκρανία και να μηχανευτεί μια εξέγερση στο Ντονμπάς.

Η εξέγερση δημιούργησε μια αντιρωσική αντίδραση στην περιοχή. Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές της Ουκρανίας, το 2019, το ουκρανικό τμήμα του Ντονμπάς ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Εν τω μεταξύ, ο Βλαντίμιρ Πούτιν στρεφόταν σε ολοένα και πιο πολεμοχαρή εθνικισμό για να προσπαθήσει να συγκεντρώσει εγχώρια υποστήριξη ύστερα από χρόνια οικονομικής στασιμότητας. Η μηχανή προπαγάνδας του προσπάθησε να συσπειρώσει τους Ρώσους στην υπόθεση του Ντονμπάς, μια πορεία που τελικά οδήγησε σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο.

Θα σταματήσει ο Πούτιν στο Ντονμπάς

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει κατά καιρούς αναφερθεί στην προσάρτηση άλλων περιοχών της Ουκρανίας, οδηγώντας Ουκρανούς αξιωματούχους και πολλούς Δυτικούς πολιτικούς και αναλυτές να υποστηρίξουν ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί, αφού η Ρωσία καταλάβει το Ντονμπάς, είτε με βία είτε με διπλωματία.

Τις απόψεις τους συμμερίζονται Ρώσοι εθνικιστές και πολλοί Ρώσοι στρατιώτες, οι οποίοι τον έχουν καλέσει να συνεχίσει να αγωνίζεται για την υπόλοιπη γη στις δύο άλλες προσαρτημένες περιοχές, τη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια. Άλλοι φιλοπολεμικοί σχολιαστές έχουν δηλώσει ότι η Ρωσία θα συνεχίσει να μάχεται μέχρι να ανατρέψει την κυβέρνηση του Ζελένσκι και να εγκαταστήσει στην εξουσία μια πιο ευέλικτη. Πολλοί ανεξάρτητοι αναλυτές, ωστόσο, αμφιβάλλουν για το αν η Ρωσία διαθέτει τους οικονομικούς και στρατιωτικούς πόρους για να επεκτείνει την επίθεσή της πολύ πιο πέρα από το Ντονμπάς.

Η ρωσική οικονομία βρίσκεται σε στάσιμη κατάσταση και τα έσοδά της μειώνονται. Αυτό θα δυσκολέψει το Κρεμλίνο να διατηρήσει τον τρέχοντα ρυθμό των μαχών και τον επόμενο χρόνο χωρίς να μειώσει σημαντικά το βιοτικό επίπεδο των Ρώσων. Η αυταρχική διακυβέρνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν και οι αποδυναμωμένες οικονομικές προοπτικές μπορεί να τον πείσουν να αρκεστεί στο Ντονμπάς, τουλάχιστον προς το παρόν, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές.

«Η ρωσική κοινωνία βρίσκεται σε τόσο άθλια κατάσταση που θα ήταν πρόθυμη να αποδεχτεί σχεδόν οποιοδήποτε αποτέλεσμα του πολέμου», δήλωσε η Τατιάνα Στανόβαγια, Ρωσίδα ειδικός σε θέματα πολιτικής στο Κέντρο Carnegie Russia Eurasia. «Μπορούμε να φανταστούμε διάφορους βαθμούς δυσαρέσκειας από ορισμένα περιθωριακά τμήματα της κοινωνίας –«υπερπατριώτες» και τους ομοίους τους–, αλλά το Κρεμλίνο μπορεί να το διαχειριστεί».