Πυρετώδεις είναι οι διεργασίες γύρω από τις εγγυήσεις ασφαλείας σε ό,τι αφορά το μεταπολεμικό πεδίο στην Ουκρανία, στην περίπτωση που υπάρξει κάποια συμφωνία του Κιέβου με τη Μόσχα. Σήμερα, Τετάρτη (20/8), συνέρχονται σε τηλεδιάσκεψη οι 32 αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων των χωρών του ΝΑΤΟ.

Οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ και της Ευρώπης έχουν ήδη αρχίσει να διερευνούν εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, όπως δήλωσαν στο Reuters την Τρίτη (19/8) Αμερικανοί αξιωματούχοι, μετά τη δέσμευση του Ντόναλντ Τραμπ να βοηθήσει στην προστασία της χώρας στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου. 

Παράλληλα, ο στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, Άλεξους Γκρίνουιτς, ο οποίος επίσης επιβλέπει τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, αναμένεται στη σημερινή συνάντηση να ενημερώσει τους αρχηγούς άμυνας για τη συνάντηση στην Αλάσκα μεταξύ του Τραμπ και του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Να σημειωθεί πως το Πεντάγωνο φαίνεται πως διεξάγει ασκήσεις σχεδιασμού σχετικά με την υποστήριξη που θα μπορούσε να προσφέρει η Ουάσινγκτον, πέρα από την παροχή όπλων.

Πώς θα συμβάλουν οι ΗΠΑ

Ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκαθάρισε και σε συνέντευξή του χθες, Τρίτη (19/8), πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα έχουν στρατιωτική παρουσία (να θέσουν «στρατιωτική μπότα» στο έδαφος, σύμφωνα με τη φράση που χρησιμοποιείται συνήθως). Ο Αμερικανός πρόεδρος το κατέστησε σαφές και στη συνάντηση με τους Ευρωπαίους συμμάχους της Ουκρανίας και με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με βασικό επιχείρημα ως προς αυτό να είναι και η απόσταση από το μέτωπο. Με βάση πηγές που επικαλούνται αμερικανικά ΜΜΕ, το σχέδιο πιθανότατα θα περιλαμβάνει αμερικανική αεροπορική υποστήριξη, χωρίς όμως παρουσία χερσαίων δυνάμεων των ΗΠΑ στο ουκρανικό έδαφος. Όπως αναφέρει το Sky News και στον απόηχο της δήλωσης Τραμπ πως η Ουάσινγκτον ενδέχεται να συνδράμει «από αέρος», αυτό μπορεί να περιλαμβάνει συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας ή μαχητικά αεροσκάφη που επιβάλλουν ζώνη απαγόρευσης πτήσεων.

Την ίδια ώρα, οι ΗΠΑ αναμένεται να συμβάλουν στην παροχή εγγυήσεων στην Ουκρανία μέσα από την παροχή πληροφοριών, καθώς οι δορυφορικές και εναέριες πληροφορίες των ΗΠΑ έχουν αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για να βοηθήσουν την Ουκρανία να αναχαιτίσει την προέλαση των ρωσικών δυνάμεων. Φυσικά, ένας άλλος τομέας, τον οποίο έχει τονίσει ο ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και όπως θυμίζει ο «Guardian», είναι μέσα από την αγορά εξοπλισμών: Η Ουκρανία θέλει να αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων και δηλώνει ότι αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της εγγύησης ασφαλείας.

Η αμερικανική παρουσία αποτελεί μείζον ζητούμενο εδώ και καιρό για τη «Συμμαχία των Προθύμων», με τον Κιρ Στάρμερ να έχει επαναλάβει πολλάκις την ανάγκη για ένα αμερικανικό «υποστήριγμα» (backstop) στην παρουσία ειρηνευτικών δυνάμεων στην ουκρανική επικράτεια.

Ο ρόλος της Τουρκίας

Την ίδια ώρα, ρόλο-κλειδί ενδέχεται να έχει η Τουρκία. Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, συζήτησαν τηλεφωνικά τις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, όπως έγινε γνωστό σε συνέχεια της πληροφορίας που μετέφερε το Reuters ότι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, τηλεφώνησε στον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας σχετικά με πιθανά βήματα για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Εμανουέλ Μακρόν -υπέρμαχος της διεύρυνσης των συμμετεχόντων στο τραπέζι για τη μεταπολεμική Ουκρανία- επιθυμεί η Άγκυρα να είναι μεταξύ των συμμετεχόντων στην εν λόγω διαπραγματευτική διαδικασία. Η Τουρκία άλλωστε διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο Στρατό στο ΝΑΤΟ, διαθέτει πολεμική εμπειρία, ενώ έχει διατηρήσει ανοικτούς διαύλους και με τη Μόσχα. Παράλληλα, έχει διατηρήσει τον δικό της ρόλο στους σχεδιασμούς για την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας, σε μια περίοδο αβεβαιοτήτων σε σχέση με την αμερικανική «ομπρέλα προστασίας».

BBC: Η ισορροπία για τις εγγυήσεις ασφαλείας - Οι πιθανές επιλογές

Σύμφωνα με το BBC, μεταξύ των επιλογών για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας είναι:

Η αστυνόμευση του εναέριου χώρου της Ουκρανίας: Αυτό θα μπορούσε να γίνει με την ανάπτυξη αεροσκαφών σε υφιστάμενες αεροπορικές βάσεις στη γειτονική Πολωνία ή τη Ρουμανία, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Αλλά, όπως αναφέρει στην ανάλυσή του το βρετανικό δίκτυο, «θα χρειαστούν ακόμη σαφείς και ισχυροί κανόνες εμπλοκής, αν πρόκειται να είναι κάτι περισσότερο από μια συμβολική χειρονομία. Οι πιλότοι θα πρέπει να γνωρίζουν αν μπορούν να ανταποδώσουν τα πυρά εάν η Ρωσία παραβιάσει την ειρηνευτική συμφωνία, εκτοξεύοντας επί παραδείγματι έναν πύραυλο κρουζ κατά πόλης της Ουκρανίας.

Περιπολίες στη Μαύρη Θάλασσα: Εκεί οι δυτικές εγγυήσεις ασφαλείας θα μπορούσαν να συνδράμουν στο να κρατηθεί σε απόσταση ο ρωσικός στόλος και να διασφαλιστεί η ελεύθερη ροή εμπορικών πλοίων από ουκρανικά λιμάνια, όπως εκείνο της Οδησσού.

Ανάπτυξη χερσαίων δυνάμεων: Όπως σημειώνει ο αναλυτής του BBC Φρανκ Γκάρντνερ, η κατάσταση στην ξηρά είναι πιο προβληματική, δεδομένου ότι η Ουκρανία είναι μια μεγάλη σε έκταση χώρα και η γραμμή του μετώπου εκτείνεται σήμερα σε περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα.

Σύμφωνα με τον πρώην διοικητή των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη Μπεν Χότζες θα χρειαστούν χιλιάδες Ευρωπαίοι στρατιώτες για την ασφάλεια της Ουκρανίας. Ο «Συνασπισμός των Προθύμων», ωστόσο, «δεν είναι δυνατόν να συγκεντρώσει αρκετά στρατεύματα για να αναπτύξει και να διασφαλίσει αυτή τη γραμμή επαφής, ακόμα και αν ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, συμφωνούσε με αυτό», σημειώνει το BBC. 

Το ερώτημα, σύμφωνα με το BBC, είναι με ποιον τρόπο θα είναι τόσο ισχυρές οι εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία ώστε να μην τολμήσει να της ξαναεπιτεθεί η Ρωσία, αλλά όχι τόσο ισχυρές, ώστε να τις απορρίψει το Κρεμλίνο και να απειλήσει να επιτεθεί σε δυτικούς στόχους στην Ουκρανία, εφόσον δεν εισακουστεί.

Για τον πρώην υπουργό Άμυνας της Βρετανίας Μπεν Γουάλας, η Δύση συλλογικά δεν ήταν αρκετά σταθερή στην αντίστασή της στον Πούτιν. «Η πραγματικότητα, που όλοι φαίνεται να θέλουν να αποφύγουν να παραδεχτούν ή να κάνουν οτιδήποτε, είναι ότι ο Πούτιν δεν δείχνει κανένα σημάδι ότι θέλει να σταματήσει τις δολοφονίες», λέει.

«Μέχρι ο Τραμπ ή η Ευρώπη ή και οι δύο να είναι έτοιμοι να κάνουν κάτι για να υποχρεώσουν τον Πούτιν να θέλει μια αλλαγή, λίγα θα επιτευχθούν».

Το μόνο δεδομένο

Από την παραπάνω κουβέντα, πάντως, το μόνο δεδομένο είναι ότι η Ουκρανία δεν πρόκειται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επαναλάβει αρκετές φορές πως η προοπτική ένταξης στη βορειοατλαντική συμμαχία για το Κίεβο δεν πρόκειται να προχωρήσει, κάτι που φέρνει στο προσκήνιο τις συζητήσεις για παροχή εγγυήσεων τύπου Άρθρου 5 της Συμμαχίας (σ.σ. ρήτρα συλλογικής ασφάλειας), χωρίς πάντως η Ουκρανία να είναι μέλος του ΝΑΤΟ.