Οι απαιτήσεις του Βλαντίμιρ Πούτιν για παραχώρηση ολόκληρης της περιοχής του Ντονμπάς από την Ουκρανία αναδεικνύουν το κρίσιμο ερώτημα κάθε μελλοντικής διαπραγμάτευσης: την οριοθέτηση συνόρων που θα γίνουν αποδεκτά από αμφότερες τις πλευρές. Η εξεύρεση τέτοιας συμφωνίας παραμένει εξαιρετικά περίπλοκη, καθώς ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αρνείται κατηγορηματικά τις ρωσικές προτάσεις, επικαλούμενος το εθνικό Σύνταγμα που κατοχυρώνει την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.

Η Ουκρανία διατηρεί σταθερά τη θέση της για αποκατάσταση των προπολεμικών συνόρων, όπως αυτά ίσχυαν πριν από την αρχική ρωσική εισβολή πριν από περισσότερα από δέκα χρόνια. Αντίθετα, ο Πούτιν επιμένει στην επιδίωξη πλήρους ελέγχου του Ντονμπάς, δημιουργώντας ένα αδιέξοδο που χαρακτηρίζει τις τρέχουσες εξελίξεις.

Οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θα απαιτούσε την επίσημη καθιέρωση μιας γραμμής μετώπου μήκους 1.200 χιλιομέτρων, η οποία μεταβάλλεται δραματικά εδώ και χρόνια, με εναλλασσόμενες επιτυχίες για κάθε πλευρά.

Oυκρανία: Η ρωσική εισβολή στην Κριμαία και το Ντονμπάς

Το 2014 σηματοδότησε την έναρξη της ρωσικής επέκτασης στην Ουκρανία με την κατάληψη της Κριμαίας. Ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις κατέλαβαν τη στρατηγικής σημασίας χερσόνησο που εκτείνεται από τη νότια ουκρανική ακτή, ενώ ο Πούτιν προχώρησε στην προσάρτησή της ύστερα από αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα που δεν έλαβε διεθνή αναγνώριση.

capture_174_png
capture_175_png

Παράλληλα, υποστηριζόμενες από τη Μόσχα, αυτονομιστικές οργανώσεις κατέλαβαν σημαντικά τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας. Οι έντονες στρατιωτικές συγκρούσεις οδήγησαν στον έλεγχο περίπου του ενός τρίτου του Ντονμπάς από τους αυτονομιστές, οι οποίοι ιδρύσαν αποσχισθείσες «δημοκρατίες». Οι εχθροπραξίες με τον ουκρανικό στρατό διατηρήθηκαν σε σχετικά σταθερή γραμμή επαφής μέχρι την εκτεταμένη εισβολή του 2022.

Η μεγάλη ρωσική εισβολή του 2022

Η Ρωσία πέτυχε εντυπωσιακά εδαφικά κέρδη κατά τον πρώτο μήνα της πλήρους στρατιωτικής επιχείρησής της στην Ουκρανία. Οι ρωσικές δυνάμεις εξασφάλισαν έναν εκτεταμένο εδαφικό διάδρομο που συνέδεσε την Κριμαία με το Ντονμπάς, εξαπέλυσαν μαζική επίθεση κατά του Κιέβου και προχώρησαν σε βαθιά διείσδυση στην ανατολική επικράτεια.

capture_176_png

Μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022 η Ρωσία είχε επιτύχει το μέγιστο εύρος εδαφικού ελέγχου στην Ουκρανία από την έναρξη των εχθροπραξιών.

Οι ουκρανικές αντεπιθέσεις και η ρωσική υποχώρηση

Μετά την αποτυχία κατάληψης του Κιέβου, η Ρωσία αποσύρθηκε από τη βόρεια Ουκρανία τον Απρίλιο 2022, επικεντρώνοντας τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στο Ντονμπάς. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις αξιοποίησαν αυτή την ευκαιρία και εξαπέλυσαν δύο καθοριστικές αντεπιθέσεις:

• Ανακατέλαβαν το μεγαλύτερο τμήμα της περιφέρειας Χαρκίβ στα ανατολικά.
• Απώθησαν τις ρωσικές δυνάμεις νότια του ποταμού Δνείπερου, επανακτώντας τη Χερσώνα.

capture_177_png

Μέχρι τον Νοέμβριο 2022 η Ρωσία είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει πολυάριθμες περιοχές που είχε καταλάβει στα αρχικά στάδια του πολέμου.

Ντονμπάς: Η τρέχουσα κατάσταση στο μέτωπο

Από τότε, η Ρωσία συνεχίζει να προελαύνει κατά μήκος μεγάλου τμήματος του 1.200 χιλιομέτρων μετώπου, χωρίς όμως να καταφέρνει καθοριστική διάσπαση των ουκρανικών γραμμών. Πρόσφατα, η Μόσχα κατέγραψε τα σημαντικότερα εδαφικά της κέρδη από το καλοκαίρι του 2022, καταλαμβάνοντας πάνω από 500 τετραγωνικά χιλιόμετρα τον Ιούλιο, σύμφωνα με εκτιμήσεις ανεξάρτητων πηγών.

Οι περισσότερες ρωσικές προελάσεις πραγματοποιούνται μέσω επιθέσεων μικρών πεζικών μονάδων, που κινούνται συχνά πεζή ή με μοτοσικλέτες, αποφεύγοντας τη χρήση βαρέων οχημάτων που αποτελούν εύκολους στόχους.

Παρά τις πρόσφατες επιτυχίες, η Ρωσία απέχει σημαντικά από την επίτευξη πλήρους ελέγχου του Ντονμπάς, το οποίο το Κρεμλίνο ορίζει ως τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στην ανατολική Ουκρανία. Ενώ ελέγχει σχεδόν ολόκληρο το Λουχάνσκ, η Ουκρανία διατηρεί περισσότερα από 6.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα εδάφους στο Ντονέτσκ.

Η ουκρανική περιοχή στο Ντονέτσκ αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα οχυρωμένα τμήματα του μετώπου και περιλαμβάνει δύο μεγάλες πόλεις, τη Σλοβιάνσκ και το Κραματόρσκ, που λειτουργούν ως στρατιωτικό επιχειρησιακό κέντρο της Ουκρανίας από το 2014. Οποιαδήποτε ουκρανική υποχώρηση από αυτή την περιοχή θα σήμαινε απώλεια κρίσιμων αμυντικών θέσεων, ενώ τουλάχιστον 200.000 Ουκρανοί πολίτες εξακολουθούν να διαμένουν εκεί.

Πηγή: Νew York Times